Hadithi: “Në Ditën e Kiametit, një njeri do të sillet dhe do të hidhet në Zjarr, ku do t'i shkapërderdhen zorrët e barkut nëpër zjarr. Ai do të sillet rreth tyre siç sillet gomari rreth rrotës së mullirit

عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ رضي الله عنه قَالَ: قِيلَ لَهُ: أَلَا تَدْخُلُ عَلَى عُثْمَانَ فَتُكَلِّمَهُ؟ فَقَالَ: أَتَرَوْنَ أَنِّي لَا أُكَلِّمُهُ إِلَّا أُسْمِعُكُمْ؟ وَاللهِ لَقَدْ كَلَّمْتُهُ فِيمَا بَيْنِي وَبَيْنَهُ، مَا دُونَ أَنْ أَفْتَتِحَ أَمْرًا لَا أُحِبُّ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ فَتَحَهُ، وَلَا أَقُولُ لِأَحَدٍ يَكُونُ عَلَيَّ أَمِيرًا: إِنَّهُ خَيْرُ النَّاسِ بَعْدَمَا سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«يُؤْتَى بِالرَّجُلِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، فَيُلْقَى فِي النَّارِ، فَتَنْدَلِقُ أَقْتَابُ بَطْنِهِ، فَيَدُورُ بِهَا كَمَا يَدُورُ الْحِمَارُ بِالرَّحَى، فَيَجْتَمِعُ إِلَيْهِ أَهْلُ النَّارِ، فَيَقُولُونَ: يَا فُلَانُ مَا لَكَ؟ أَلَمْ تَكُنْ تَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ، وَتَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ؟ فَيَقُولُ: بَلَى، قَدْ كُنْتُ آمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَلَا آتِيهِ، وَأَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ وَآتِيهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 2989]

Nga Usame ibn Zejdi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmetohet se i është thënë: "Sikur të shkoje tek Othmani dhe të flisje me të (rreth fitnes)!" Ai u tha: "Ju po mendoni se nuk i kam folur atij, meqë nuk po ju tregoj?! Për Allahun, unë i kam folur atij (për këto çështje) në fshehtësi, pa hapur një derë (atë të fitnes), gjë që nuk dua të jem unë i pari që e hap atë derë. Pas një hadithi që e kam dëgjuar prej të Dërguarit të Allahut ﷺ, askujt nuk i them se është më i miri i njerëzve, madje edhe në qoftë prijësi im:
“Në Ditën e Kiametit, një njeri do të sillet dhe do të hidhet në Zjarr, ku do t'i shkapërderdhen zorrët e barkut nëpër zjarr. Ai do të sillet rreth tyre siç sillet gomari rreth rrotës së mullirit. Banorët e Zjarrit do të tubohen rreth tij dhe do ta pyesin: "O filan, ç'është puna jote? A nuk urdhëroje për të mirë dhe ndaloje të keqen (në dynja)?" Ai do të përgjigjet: "Po, urdhëroja për të mirë, por vetë nuk e punoja, si dhe ndaloja të keqen, por vetë e veproja.”
[Ky hadith është sahih] - [Muttefek alejhi] - [Sahihu i Muslimit - 2989]

Shpjegimi

Usame ibn Zejdit (Allahu qoftë i kënaqur me të!) iu tha: "Sikur të shkoje tek Othman ibn Afani (Allahu qoftë i kënaqur me të!) dhe t'i flisje rreth fitnes që ka ndodhur mes njerëzve dhe të përpiqeshe ta shuaje atë." Ai i njoftoi se kishte folur me të në fshehtësi, duke synuar kështu dobi (për të gjithë), e jo për të nxitur fitne (trazira). Qëllimi i tij ishte se nuk dëshironte t'i refuzonte e t'i qortonte hapur prijësit para masës, e kështu të ishte shkak që kalifi të kritikohej, sepse kjo është derë për trazira dhe sherr, gjë që nuk donte të ishte i pari që do ta hapte atë.
Pastaj Usama (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tha se ai këshillonte udhëheqësit fshehurazi dhe nuk bënte lajka me askënd, madje as me ndonjë udhëheqës. Ai nuk bënte servilizëm me ta e t'i lavëdronte para syve në mënyrë të rreme, pasi që kishte dëgjuar nga Profeti ﷺ se në Ditën e Kiametit do të sillet një njeri dhe do të hidhet në Zjarr, ku zorrët e tij do të dalin jashtë barkut në mënyrë të shpejtë nga nxehtësia e madhe dhe ndëshkimi i ashpër. Ai do të sillet në Zjarr në këtë gjendje, duke u rrotulluar me zorrët e të tij rreth tij, si gomari që rrotullohet rreth gurit të mullirit. Atëherë banorët e Zjarrit do të mblidhen rreth tij në formë rrethi dhe do ta pyesin: “O filan, a nuk ishe ti ai që urdhëroje për të mirë dhe ndaloje nga e keqja?!”
E thotë: "Urdhëroja në të mirë, e vetë nuk e veproja; ndaloja të keqen, e vetë e veproja."

Mësime nga hadithi

1. Në parim, këshillimi i prijësve bëhet mes këshilluesit dhe atyre dhe që njeriu të mos flasë rreth kësaj në masën e gjerë.
2. Kërcënimi i ashpër për atë që fjala e tij e kundërshton veprën e tij.
3. Edukata me prijësit dhe sjellja butë me ta; urdhërimi i tyre për mirë dhe ndalimi i tyre nga e keqja.
4. Përçmimi i lajkave ndaj prijësve në llogari të së vërtetës dhe shfaqja e së kundërtës që e fsheh, sikur ai që është servil për
5. të kotën.