हदीस: कयामतको दिन एक व्यक्तिलाई ल्याइनेछ र उसलाई नरकमा फ्याँकिनेछ । उसको पेटका आन्द्राहरू बाहिर निस्कनेछन् र ऊ त्यसको वरिपरि यसरी घुम्नेछ जसरी गधा जाँतो (चक्की) को वरिपरि घुम्छ ।

عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ رضي الله عنه قَالَ: قِيلَ لَهُ: أَلَا تَدْخُلُ عَلَى عُثْمَانَ فَتُكَلِّمَهُ؟ فَقَالَ: أَتَرَوْنَ أَنِّي لَا أُكَلِّمُهُ إِلَّا أُسْمِعُكُمْ؟ وَاللهِ لَقَدْ كَلَّمْتُهُ فِيمَا بَيْنِي وَبَيْنَهُ، مَا دُونَ أَنْ أَفْتَتِحَ أَمْرًا لَا أُحِبُّ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ فَتَحَهُ، وَلَا أَقُولُ لِأَحَدٍ يَكُونُ عَلَيَّ أَمِيرًا: إِنَّهُ خَيْرُ النَّاسِ بَعْدَمَا سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«يُؤْتَى بِالرَّجُلِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، فَيُلْقَى فِي النَّارِ، فَتَنْدَلِقُ أَقْتَابُ بَطْنِهِ، فَيَدُورُ بِهَا كَمَا يَدُورُ الْحِمَارُ بِالرَّحَى، فَيَجْتَمِعُ إِلَيْهِ أَهْلُ النَّارِ، فَيَقُولُونَ: يَا فُلَانُ مَا لَكَ؟ أَلَمْ تَكُنْ تَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ، وَتَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ؟ فَيَقُولُ: بَلَى، قَدْ كُنْتُ آمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَلَا آتِيهِ، وَأَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ وَآتِيهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 2989]

ओसामा बिन जैद (रजियल्लाहु अन्हु) ले बयान गरेका छन् : उनलाई भनियो, "किन तपाईं उस्मानकहाँ गएर उहाँसँग कुरा गर्नुहुन्न? यो सुनेर उनले भने: के तिमीहरु सोच्दछौ तिमीहरूलाई देखाएर मात्र म उहाँसँग कुरा गर्छु ? अल्लाहको कसम, मैले उहाँसँग एकान्तमा कुरा गरेको छु । हेर, म कुनै किसिमको द्वन्द्वको ढोका खोल्न चाहन्न र म फितना (प्रलोभन) को ढोका खोल्ने पहिलो व्यक्ति पनि बन्न चाहन्न । मैले नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) बाट यो हदीस सुनेपछि यो पनि भन्दिनँ कि मेरो हाकिम सबै मानिसहरू भन्दा राम्रो छ:
"कयामतको दिन एक व्यक्तिलाई ल्याइनेछ र उसलाई नरकमा फ्याँकिनेछ । उसको पेटका आन्द्राहरू बाहिर निस्कनेछन् र ऊ त्यसको वरिपरि यसरी घुम्नेछ जसरी गधा जाँतो (चक्की) को वरिपरि घुम्छ । यो देखेर नरकबासीहरू उनको वरिपरि जम्मा हुनेछन् र भन्नेछन् : हे फलानो, तिमीलाई यो कसरी भयो ? के तिमी पुण्य कर्मको आज्ञा दिने र नराम्रो काम गर्नबाट रोक्ने होइन र ? उसले जवाफ दिनेछ: हो, यो सत्य हो, म अरूलाई राम्रो काम गर्न आदेश दिन्थें, तर म आफै त्यसको विपरीत गर्थें र अरूलाई नराम्रो काम गर्नबाट मनाही गर्थें, तर आफैं त्यसमा लिप्त थिएँ ।
[सही] - [मुत्तफकुन अलैहि] - [सही मुस्लिम - 2989]

व्याख्या

ओसामा बिन जैद (रजियल्लाहु अन्हुमा) लाई भनियो : तपाईं उस्मान (रजियल्लाहु अन्हुमा) कहाँ गएर मानिसहरूबीच भएको फितना बारेमा कुरा गर्न र त्यो आगो निभाउन किन प्रयास गर्नुहुन्न ? उनले जवाफ दिए : मैले उहाँसँग एकान्तमा कुरा गरेको हुन्छु, किनभने म सार्वजनिक रूपमा खलीफाको निन्दा र उनीहरू विरुद्ध प्रदर्शन गरेर कुनै किसिमको द्वन्द्व भड्काउन चाहन्न, जुन खलीफामाथि आक्रमणको कारण हुनेछ । उनी दुष्टताको ढोका खोल्ने पहिलो व्यक्ति बन्न चाहँदैन्थे ।
त्यसपछि ओसामा बिन जैद (रजियल्लाहु अन्हुमा) ले भने: अमीर (हाकिम) हरूलाई गोप्य रूपमा नसीहत (सल्लाह) गर्नुपर्छ र त्यसमा सुस्ती गर्नु हुँदैन, चाहे ऊ खलीफा भए पनि । तिनीहरूको अगाडि झूटो प्रशंसा गरेर तिनीहरूको चापलूसी गर्नु हुँदैन । नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ : कयामतको दिन एक व्यक्तिलाई ल्याइनेछ र उसलाई नरकमा फ्याँकिनेछ । उसको पेटका आन्द्राहरू गर्मीको तीव्रताले गर्दा छिटो बाहिर निस्कनेछन् र ऊ कडा यातनाको अवस्थामा त्यसको वरिपरि यसरी घुम्नेछ जसरी गधा जाँतो (चक्की) को वरिपरि घुम्छ ।* यो देखेर नरकका मानिसहरू उसको वरिपरि घेराको रूपमा भेला हुनेछन् र सोध्नेछन्: हे फलानो, तिमीलाई यो कसरी भयो ? के तिमी पुण्य कर्मको आज्ञा दिने र नराम्रो काम गर्नबाट रोक्ने होइन र ?
उसले जवाफ दिनेछ: हो, यो सत्य हो, म अरूलाई राम्रो काम गर्न आदेश दिन्थें, तर म आफै त्यसको विपरीत गर्थें र अरूलाई नराम्रो काम गर्नबाट मनाही गर्थें, तर आफैं त्यसमा लिप्त थिएँ ।