حديث: رسول الله - صلى الله عليه و سلم - به ما خطبهء حاجت را آموزش داد

عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه قال:
عَلَّمَنَا رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خُطْبَةَ الحَاجَةِ: إِنَّ الحَمْدَ للهِ، نَسْتَعِيْنُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَنَعُوْذُ بِهِ مِنْ شُرُوْرِ أَنْفُسِنَا، مَنْ يَهْدِ اللهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، {يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا} [النساء: 1]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ} [آل عمران: 102]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا (70) يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا} [الأحزاب:70 - 71].
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه والنسائي وأحمد] - [سنن أبي داود: 2118]

از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که فرمود:
رسول الله - صلى الله عليه و سلم - به ما خطبهء حاجت را آموزش داد: إِنَّ الحَمْدَ للهِ، نَسْتَعِيْنُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَنَعُوْذُ بِهِ مِنْ شُرُوْرِ أَنْفُسِنَا، مَنْ يَهْدِ اللهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، {يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا} [النساء: 1]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ} [آل عمران: 102]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا (70) يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا} [الأحزاب:70 - 71]. همانا حمد و ستايش از آن الله است، و از او كمک مى طلبيم، و از او طلب توبه مى كنيم، و به او از شر نفس خويش پناه مى بريم، هر كسى كه الله او را هدايت كند، براى او گمراهى نيست، و هر كسى كه الله او را گمراه كند براى او هدايتى نيست، و شهادت مى دهم كه معبود بر حق غير از الله وجود ندارد، و شهادت مى دهم كه محمد بنده و فرستاده ى الله است، "ای مردم از پروردگارتان بترسید، آن ذات که شما را از یک انسان آفرید، و همسرش را (نیز) از او آفرید، و مردان و زنان بسیاری از آن دو (آفريده و) پراکنده کرد، و از الله بترسيد که از او درخواست می کنید، و از (گسستن) پیوند خویشاوندی بپرهیزید، بی گمان خداوند همواره بر شما مراقب (و نگهبان) است" (النساء: 1). "ای کسانی که ایمان آورده اید، از الله آن گونه که شایسته ترسیدن از اوست، بترسید، و نمیرید مگر اینکه مسلمان باشید" (آل عمران: 102). "ای کسانی که ایمان آورده اید، از الله بترسید، و سخن درست (و حق) بگویید تا (الله) کارهایتان را برای تان اصلاح کند، و گناهان تان را بیامرزد، و هر كسى که از الله و پیامبرش اطاعت کند، یقیناً به کامیابی بزرگى نائل شده است" (الاحزاب: 70 -71).
[صحیح] - [ابو داود و ترمذی و ابن ماجه ونسایی و احمد روایت کرده] - [سنن ابو داود - 2118]

توضیح

ابن مسعود رضی الله عنه به ما خبر می دهد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم خطبه حاجت را به آنها آموزش داد که در ابتدای سخنان و قبل از حاجت گفته می شود، مانند خطبه نکاح، وخطبه جمعه و غیره. این خطبه دارای معانی بزرگی كه بيانگر اينكه الله متعال مستحق تمام انواع حمد است، ویاری خواستن از او كه ذات یگانه که شریک ندارد، پنهان کردن گناهان و غلبه بر آنها، پناه بردن به او از همه بدی ها؛ بدی های نفس و غیره.
سپس پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم خبر داد که هدایت در دست الله است، هر كه را هدايت نمود، گمراه نخواهد شد و هر كه را گمراه نمود، برای او هدایت کننده نیست.
سپس گواهی توحید را ذکر نمود و اینکه نیست معبود بر حق جز الله متعال،‌ و گواهی رسالت که محمد صلی الله علیه وسلم بنده الله و رسول اوست.
و این خطبه را با این سه آیات پایان داد که مشتمل بر امر به تقوای الله ـ جل جلاله ـ است با انجام اوامر و دوری از نواهی او برای کسب رضای الله متعال، و پاداش كسانى كه آن را انجام مى دهند، اصلاح كردار و گفتار ، كفاره بدی ها، آمرزش گناهان، زندگى خوب در دنيا و رستگارى در روز قیامت است.