بروز رسانی: رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ خطبهٔ حاجت
عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه قال:
عَلَّمَنَا رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خُطْبَةَ الحَاجَةِ: إِنَّ الحَمْدَ للهِ، نَسْتَعِيْنُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَنَعُوْذُ بِهِ مِنْ شُرُوْرِ أَنْفُسِنَا، مَنْ يَهْدِ اللهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، {يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا} [النساء: 1]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ} [آل عمران: 102]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا (70) يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا} [الأحزاب:70 - 71].
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه والنسائي وأحمد] - [سنن أبي داود: 2118]
المزيــد ...
از عبدالله بن مسعود ـ رضی الله عنه ـ روایت است که گفت:
رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ خطبهٔ حاجت را به ما یاد دادند [به این صورت که]: «إِنَّ الحَمْدَ للهِ، نَسْتَعِيْنُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَنَعُوْذُ بِهِ مِنْ شُرُوْرِ أَنْفُسِنَا، مَنْ يَهْدِ اللهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، {يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا} [النساء: ۱]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ} [آل عمران: ۱۰۲]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا} [الأحزاب: ۷۰ - ۷۱]. یعنی: «همانا حمد و ستايش از آن الله است، از او كمک مى‌طلبيم و از او طلب مغفرت مى‌كنيم و از شر نفس خويش به او پناه مى‌بريم؛ هر كسى كه الله او را هدايت كند، براى او گمراه‌گرى نيست و هركسى كه الله او را گمراه كند، براى او هدايت‌گرى نيست؛ و شهادت مى‌دهم كه معبود به حقى جز الله وجود ندارد و شهادت مى‌دهم كه محمد بنده و فرستادهٔ الله است. {يا أَيُّهَا النّاسُ اتَّقوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُم مِن نَفسٍ واحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنها زَوجَها وَبَثَّ مِنهُما رِجالًا كَثيرًا وَنِساءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذي تَساءَلونَ بِهِ وَالأَرحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيكُم رَقيبًا} [النساء: ١] (ای مردم، از پروردگارتان پروا کنید [همان ذاتی] که شما را از یک تن آفرید و همسرش را [نیز] از او آفرید و از [نسلِ] آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکند؛ و از الله که به [نام] او از یکدیگر درخواست می‌کنید پروا نمایید و از [گسستن] پیوند خویشاوندی بپرهیزید. بی‌گمان، الله همواره مراقب [و نگهبان] شماست). {يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَلا تَموتُنَّ إِلّا وَأَنتُم مُسلِمونَ} [آل عمران: ۱۰۲] (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از الله ـ آن گونه که شایستۀ پروا کردن از اوست ـ پروا کنید و جز در حال مسلمانی نمیرید). {يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقولوا قَولًا سَديدًا يُصلِح لَكُم أَعمالَكُم وَيَغفِر لَكُم ذُنوبَكُم وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسولَهُ فَقَد فازَ فَوزًا عَظيمًا} [الأحزاب: ۷۰-۷۱] (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از الله پروا کنید و سخنی راست و درست بگویید تا الله کارهای‌تا‌ن را اصلاح کند و گناهان‌تان را بیامرزد و [بدانید] هرکس از الله و پیامبرش اطاعت کند، یقیناً به کامیابی بزرگی دست یافته است).
[صحیح است] - - [سنن أبي داود - 2118]
ابن مسعود ـ رضی الله عنه ـ خبر می‌دهد که پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ خطبهٔ حاجت را به ایشان یاد می‌داد و آن خطبه‌ای است که برای آغاز سخن در خطبه‌ها و پیش از عرضهٔ نیازها مانند خطبهٔ عقد و خطبهٔ جمعه و دیگر امور گفته می‌شود؛ و این خطبه معانی بزرگی را در خود دارد، از جمله بیان مستحق بودن الله برای همهٔ انواع ستایش و طلب یاری تنها از او که یکتاست و شریکی ندارد و پوشانده شدن گناهان و درگذشتن از آنها و پناه بردن به او از همهٔ بدی‌ها، بدی‌های نفس و هر بدی دیگری.
سپس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بیان نمودند که هدایت به دست الله است، پس هرکه او هدایتش کند گمراه‌گری نخواهد داشت و هرکه را او گمراه سازد، هدایتگری نخواهد داشت.
سپس شهادت توحید را ذکر کرد و اینکه معبود به حقی جز الله نیست و شهادت به پیامبری محمد، به اینکه محمد بندهٔ الله و فرستادهٔ اوست.
و این خطبه را با این سه آیه به پایان رساند که شاملِ امر به تقوای الله عزوجل با انجام اوامر و دوری از نواهی او به قصد جلب خشنودی الله است؛ و اینکه پاداش کسی که چنین کند صالح شدن اعمال و اقوال و بخشیده شدن گناهان و زندگی پاک در دنیا و رستگاری قیامت با وارد شدن به بهشت است.
از نکات این حدیث
- مستحب بودن افتتاح خطبه‌های نکاح و جمعه و سایر خطبه‌ها آن با این خطبه.
- خطبه باید شامل حمد و شهادتین و برخی از آیات قرآن باشد.
- آموزش آنچه صحابه در دین‌شان به آن نیازمند بودند توسط پیامبر صلی الله علیه وسلم.
طبقه‌بندی‌ها
بیشتر
- بروز رسانی: نكاح صحيح نيست مگر با وجود قيم
- بروز رسانی: هيچ مردِ مؤمنی، نسبت به زنی مؤمن (يعنی همسر خويش) بد نَبَرد؛ زيرا اگر يک اخلاقش را نمی پسندد، اخلاق ديگرش را می پسندد.
- بروز رسانی: هرکس يک وجب از زمين را به ناحق تصاحب کند، روز قيامت همين يک وجب از هفت زمين به دور گردنش پيچيده می شود.
- بروز رسانی: «زن بيوه بدون مشورت با او و دختر باكره بدون اجازه اش، به ازدواج درآورده نمی شوند». گفتند: ای رسول خدا! اجازه ی دختر باكره چگونه است؟ فرمود: «اينكه سكوت نمايد».
- بروز رسانی: نکاح و ازدواج را اعلان کنید.
- بروز رسانی: هر زنی که بدون اجازه ی اولیایش ازدواج کند، نکاح و ازدواج وی باطل است.
- بروز رسانی: هیچ زنی نمی تواند زن دیگری را به ازدواج کسی در آورد و هیچ زنی نمی تواند خود را به ازدواج کسی درآورد. و زن زناکار است که خود را به ازدواج کسی در می آورد.