Hadith: Kira y'an ladɔnniya nɛɛma ni kisi b'a ye màgodonni laseeli la

عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه قال:
عَلَّمَنَا رَسُوْلُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خُطْبَةَ الحَاجَةِ: إِنَّ الحَمْدَ للهِ، نَسْتَعِيْنُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ، وَنَعُوْذُ بِهِ مِنْ شُرُوْرِ أَنْفُسِنَا، مَنْ يَهْدِ اللهُ فَلَا مُضِلَّ لَهُ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَا هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، {يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ والأرحام إن الله كان عليكم رقيبا} [النساء: 1]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ} [آل عمران: 102]، {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا (70) يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا} [الأحزاب:70 - 71].
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه والنسائي وأحمد] - [سنن أبي داود: 2118]

A minɛna masuudu den abudala la Ala diɲɛna a ma a ko:
Kira y'an ladɔnniya nɛɛma ni kisi b'a ye màgodonni laseeli la : i k'a dɔn tànu bɛ Ala ye, an bɛ dɛmɛ ni yaafa deli a fɛ, an bɛ tànga ɲini a fɛ ka bɔ an yɛrɛbakun tɔɔrɔ ma, ni Ala ye mɔgɔ min kanda filibaa t'o la, n'a ye mɔgɔ min lafìli kandabaa t'o la, n bɛ seereya k'a fɔ má foyi tɛ yen fo Ala, wa n bɛ seereya ko Mamadu y'a ka ciden ye a ka jɔn do, { yaa aw mɔgɔw aw ye siran Ala ɲɛ o min y'aw dan ka bɔ cɛ kelen nín na k'a furumuso dan ka bɔ o la, k'a càrili kɛ ka bɔ u fila la Musɔw ni cɛ caman na, aw ye siran Ala ɲɛ aw bɛ ka ɲɔgɔn deli nin o min tɔgɔ ye ani sinji, i k'a dɔn Ala kɛra aw kɔlɔsibaa ye} {musow kofɔ suran: 1], { yaa aw mɔgɔw minnu limaniya la aw ye siran Ala ɲɛ alaɲɛsiranyɛ lakika la, aw ka n'a to aw ka sà f'o k'a sɔrɔ aw ye silamɛw ye} [Imurana ka denbaya kofɔ suran 102], { yaa aw mɔgɔw minnu limaniyala aw ye siran Ala ɲɛ ka tuɲa fɔ(70) n'o kɛra a bɛ aw ka baara ɲà ka yaafa aw jùrumuw ma, ni mɔgɔ min ye Ala n'a kira kumakan bàto o tìgi ye niyɔrɔbá sɔrɔ} [kɛlɛjamakulu kofɔ suran 70-71].
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه والنسائي وأحمد] - [سنن أبي داود - 2118]

Explanation

Masuudu den bɛ kibaruyali kɛ Ala diɲɛna a ma k'a fɔ kira nɛɛma ni kisi b'a ye, a y'u ladɔnniya hajuko dɔ lasee cogo la, o de ye min bɛ fɔ kuma daminɛ la màgo dɔ tuma la. I n'a fɔ furusiri ni jumadon laseeli o n'a ɲɔgɔnnaw, O laseeli min file, a ye tàli kɛ laɲini belebele la, ka bɔ Ala ka hakɛ bangeli la tànu nɔɔniya bɛɛ la, ani dɛmɛ ɲininin a kelen fɛ filanan t'a la, ani jùrumu suturali ni tɛmɛli jùrumu kan, ani ɲɛsinni Ala ma k'a bɔ tɔɔrɔ ko bɛɛ ma, nínkun tɔɔrɔ o n'a ɲɔgɔnnaw.
O kɔfɛ Nabiɲuman ye kibaruyali kɛ nɛɛma ni kisi b'a ye k'a fɔ ko kanda bɛ Ala de bolo, ni Ala ye mɔgɔ min kanda fìlibaa tɛ o la, n'a ye min fana labila fili ye kandabaa tɛ o la.
O kɔfɛ a ye Ala kelenya seereya kumakan fɔ k'a fɔ ko bàtomá foyi tɛ yen fo Ala, ani ci seereya kumakan k'a fɔ ko Mamadu ye Ala ka jɔn ye a ka ciden do.
A ye laseeli n kuncɛ ni kuranahaya sàba ye olu min bɛ tàli kɛ yamaruya la ni alaɲɛsiranyɛ ye bonya ni kɔrɔta màsa don, n'a ka yamaruya Waleyali ye ani yɔrɔmanjanya ka bɔ a ka fatanikow ma a le Ala ɲɛda ɲininni kama, ani ni min y'o kɛ o sàra ye o ka baaraw ɲali ye ani kumaw ni jùrumuw yàfali ani ɲɛnamaya ɲuman duniya kɔnɔ ani alijana sɔrɔli kiyama.

Benefits from the Hadith

1. Furusiri laseeli ni juma o n'a ɲɔgɔnnaw dayɛlɛli ni nin làsee cogon n ye o kanunni.
2. lasseli ka kan ka tàli kɛ tànu ni seereyakumafila la ani kurana haya damadɔ.
3. Kira b'a ka sahabaw lakalan nɛɛma ni kisi b'a ye fɛn na u màgo bɛ jɔ ko minnu la u ka diinɛ kɔnɔ.