حديث: كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِمَنْكِبِي، فَقَالَ:
«كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ»، وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ، يَقُولُ: إِذَا أَمْسَيْتَ فَلاَ تَنْتَظِرِ الصَّبَاحَ، وَإِذَا أَصْبَحْتَ فَلاَ تَنْتَظِرِ المَسَاءَ، وَخُذْ مِنْ صِحَّتِكَ لِمَرَضِكَ، وَمِنْ حَيَاتِكَ لِمَوْتِكَ.
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 6416]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت است که فرمود: رسول الله صلی الله علیه وسلم شانه مرا گرفتند و سپس فرمودند:
«كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ»، در دنیا (بگونه ای) باش گویا که تو یک بیگانه و یا یک رهگذر هستی، و ابن عمر رضی الله عنهما می فرمودند: چون شام نمودی پس منتظر صبح مباش، و چون صبح نمودی منتظر شام مباش، و از (دوران) تندرستی خویش برای (دوران) بیماری خویش و از زندگی خویش برای مرگ خویش (استفاده کن وکار) بگیر.
[صحیح] - [بخاری روایت کرده] - [صحیح بخاری - 6416]

توضیح

ابن عمر رضی الله عنهما ذکر نمود که پیامبر صلی الله علیه وسلم منکب وی را - که مفصل بازو و شانه است - گرفته و به او فرمودند: در دنیا طوری باش، گویی بیگانه هستی، به سرزمینی که نه خانه ای دارد که او را احتوا کند، نه ساکنی دارد که او را سرگرم کند، عاری از خانواده و فرزندان و وابستگان، البته این همه سبب مشغولیت از خالق می شوند، بلکه از بیگانه هم شدیدتر باش که آن رهگذر است، رهگذری که راه را جهت رسیدن به کشورش طی می کند، چون بیگانه ممکن است در کشور بیگانه اقامت نموده و مسکن گزین شود، بر خلاف رهگذر که قصد سفر به کشور را دارد، چون کار او تخفف است نه توقف، و سعی می کند به کشور خود برسد، همانطور که مسافر نیازی به چیز زیاد ندارد جز به آنچه که او را مقصدش برساند، به همین ترتیب مؤمن در دنیا به چیزی بیش از آنچه که او را بمحلش برساند نیاز ندارد.
ابن عمر به این توصیه عمل نمود و فرمود: هرگاه صبح نمودی منتظر شام مباش، و چون شام نمودی منتظر صبح مباش، و خود را از اهل قبور بشمار، چون زندگی خالی از سلامتی و بیماری نیست؛ قبل از بیماری ات در روزهای سلامتی به طاعت مبادرت کن؛ و اعمال نیک را هنگام سلامتی غنیمت بشمار قبل از این که میان تو و اعمال نیک بیماری مانع شود، و در دنیا زندگی ات را غنیمت بشمار، و در آن چیزی را جمع آوری کن که پس از مرگ برای تو سودمند باشد.

از فوائد حدیث

1. گذاشتن کف دست معلم روی شانۀ دانش آموز هنگام آموزش جهت اُنس و جلب توجه دانش آموز.
2. آغاز کردن نصیحت و راهنمایی برای کسی که آن را نخواسته باشد.
3. پیامبر صلی الله علیه وسلم با ضرب المثل های قانع کننده به خوبی تعلیم می داد زمانی که فرمود: "كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَريْبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيْلٍ"
4. «در دنیا چنان باش که گویی بیگانه یا رهرو هستی».
5. مردم در سفر خود بسوی آخرت متفاوت هستند؛ بگونۀ رهگذر، و این یک منزلت بالاتری در زهد است در مقایسه با منزلت بیگانه.
6. بیان کوتاهی آرزو، و آمادگی برای مرگ.
7. این حدیث برای ترک رزق و حرام پنداشتن لذت های دنیا دلالت نمی کند؛ مگر یک نوع تشویق است برای ترغیب در زهد و تقلیل در آن.
8. عجله در انجام كارهاى نیک قبل از ناتوانى در انجام آن، و بيمارى يا مرگ مانع از آن مى شود.
9. فضیلت عبدالله بن عمر رضی الله عنهما چون تحت تأثیر این موعظۀ رسول الله صلی الله علیه وسلم قرار گرفت.
10. وطن مؤمنان بهشت ​​است، او با دنیا بیگانه است، و او به آخرت سفر می کند، پس قلبش را به هیچ چیز از سرزمین بیگانه دلبسته نمی کند، بلکه قلبش دلبستۀ وطنی است که به آن بازمی گردد، و اقامت او در دنیا برای برآوردن نیازهایش و آمادگی او برای بازگشت به وطنش است.