නබි වදන: “මාගේ ගැත්තා මා ගැන සිතන සිතුවිලි අබියස මම වෙමි. ඔහු මා මෙනෙහි කරන පරිදිම මම ඔහු සමග වෙමි
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ:
قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَقُولُ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِي، وَأَنَا مَعَهُ حِينَ يَذْكُرُنِي، فَإِنْ ذَكَرَنِي فِي نَفْسِهِ ذَكَرْتُهُ فِي نَفْسِي، وَإِنْ ذَكَرَنِي فِي مَلَإٍ ذَكَرْتُهُ فِي مَلَإٍ خَيْرٍ مِنْهُ، وَإِنِ اقْتَرَبَ إِلَيَّ شِبْرًا، تَقَرَّبْتُ إِلَيْهِ ذِرَاعًا، وَإِنِ اقْتَرَبَ إِلَيَّ ذِرَاعًا، اقْتَرَبْتُ إِلَيْهِ بَاعًا، وَإِنْ أَتَانِي يَمْشِي أَتَيْتُهُ هَرْوَلَةً».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 2675]
المزيــد ...
අබූ හුරෙයිරා (රළියල්ලාහු අන්හු) තුමා විසින් මෙසේ වාර්තා කරන ලදී:
අල්ලාහ්ගේ දූතයාණෝ (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) මෙසේ ප්‍රකාශ කළහ: සර්වබලධාරී අල්ලාහ් මෙසේ පවසයි: “මාගේ ගැත්තා මා ගැන සිතන සිතුවිලි අබියස මම වෙමි. ඔහු මා මෙනෙහි කරන පරිදිම මම ඔහු සමග වෙමි. එසේ ඔහු, ඔහු තුළ මා ගැන මෙනෙහි කළේ නම් මම මා තුළ ඔහු ගැන මෙනෙහි කරමි. ඔහු මා යම් පිරිසක් මධ්‍යයේ මෙනෙහි කළේ නම් ඊට වඩා යහපත් ලෙස මම ඔහු ගැන පිරිසක් මධ්‍යයේ මෙනෙහි කරමි. මා වෙත ඔහු වියතක දුරක් සමීප වන්නේ නම්, මම ඔහු වෙත බාහුවක දුරක් සමීප වෙමි. කවරෙකු මා වෙත බාහුවක දුරක් සමීප වන්නේ නම්, මම ඔහු වෙත බාහු දෙකක දුරක් සමීප වෙමි. ඔහු පා ගමනින් මා වෙත පැමිණියේ නම්, මම ඔහු වෙත වේගයෙන් දුව පැමිණෙමි”
[පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි] - [බුහාරි හා මුස්ලිම් හි වාර්තා වී ඇත] - [صحيح مسلم - 2675]
හදීසුල් කුද්සි හෙවත් දිව්‍යමය ප්‍රකාශ ඇතුළත් නබි වදනක අල්ලාහ් ප්‍රකාශ කර ඇති බව නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් මෙසේ දන්වා සිටියහ.
මාගේ ගැත්තා මා ගැන සිතන සිතුවිලි හමුවේ මම සිටිමි. මාගේ ගැත්තා මා ගැන සිතන පරිදි මමද ඔහු සමග කටයුතු කරමි. එය යහපත් බලාපොරොත්තු දෙමින් හා සමාව දානය කරමිනි. මා ගැන ඔහු තුළ ක්‍රියා කරන යහපත හෝ වෙනත් යමක් හෝ වේවා ඒ අයුරින්ම මම ඔහු සමග කටයුතු කරමි. ඔහු මා මෙනෙහි කරන විටදී, ඔහු සමග කරුණාවෙන්, ඔහුට ආශිර්වාද කරමින්, යහමග පෙන්වමින්, ඔහු ගැන සැළකිලිමත් වෙමින්, ඔහුව ශක්තිමත් කරමින් මම ඔහු සමග සිටිමි.
තනිව හුදෙකලාවෙහි ඔහු මා සුවිශුද්ධ කරමින්, දේවත්වය මටම පුදමින් හා වෙනත් ගුණගායනා තුළින් මා ගැන ඔහු තුළ ඔහු මෙනෙහි කළේ නම්, මම මා තුළ ඔහු ගැන මෙනෙහි කරමි.
ඔහු මා යම් පිරිසක් මධ්‍යයේ මෙනෙහි කළේ නම්, ඊට වඩා යහපත් විශාල පිරිසක් මධ්‍යයේ මම ඔහු ගැන මෙනෙහි කරමි.
කවරෙකු අල්ලාහ් වෙත වියතක දුරක් සමීප වන්නේ ද අල්ලාහ් ඔහු වෙත බාහුවක දුරක් සමීප වනු ඇත.
කවරෙකු ඔහු වෙත බාහුවක දුරක් සමීප වන්නේ ද ඔහු, ඔහු වෙත බාහු දෙකක දුරක් සමීප වනු ඇත.
ඔහු අල්ලාහ් වෙත පා ගමනින් පැමිණියේ නම්, ඔහු වෙත ඔහු වේගයෙන් පැමිණෙනු ඇත.
ගැත්තා තම පරමාධිපති වෙත ඔහුට අවනත වෙමින් හා ඔහුව පිළිගනිමින් ඔහු වෙත සමීප වූ විටෙක සැබැවින්ම උත්තරීතර පරමාධිපතියාණන් ඔහු වෙත වූ තම සමීපත්වය වැඩි කරනු ඇත. ඒ අනුව, ප්‍රතිඵල ඊට අදාළ ක්‍රියා වර්ගයෙන්ම පිහිටයි.
දේවත්වය විශ්වාස කරන්නාගේ ගැතිභාවය තම පරමාධිපති වෙනුවෙන් සම්පූර්ණ වන සෑම අවස්ථාවකම උත්තරීතරයාණන් ඔහු වෙත සමීප වනු ඇත. අල්ලාහ්ගේ ත්‍යාගය ඔහුගේ කුසල, ගැත්තා කරන ක්‍රියාවට හා ඔහුගේ වෙහෙසට වඩා අධිකව පිරිනමනු ඇත. සැබැවින්ම එහි අවසානය නම්, සැබැවින්ම අල්ලාහ් පිරිනමන කුසල ක්‍රමයෙන් හා ප්‍රමාණයෙන් එම ක්‍රියාවට වඩා ඉහළින් පවතිනු ඇත.
දේවත්වය විශ්වාස කරන මුඃමින්වරයා යහපත් සිතුවිලි ඇති කර ගනී. දැහැමි ක්‍රියාවන් ඉටු කරයි. අල්ලාහ් හමුවන තෙක්ම වෙහෙස වී අධිකව කටයුතු කරයි.
හදීසයේ හරය
- මෙම හදීසය නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් තම පරමාධිපති ගැන දන්වා සිටි හදීසයකි. මෙයට "අල් හදීසුල් කුද්සී" හෝ "..ඉලාහී" (දිව්‍ය වදන්) යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබේ. මෙම වචන හා අදහස් අල්ලාහ්ගෙන් වූ නමුත් එය කියවීම නැමදුමක් වීම, ඒ සඳහා පිරිසිදුභාවයේ අවශ්‍යතාවය, අභියෝග කිරීම, ප්‍රාතිහාර්යය යනාදී දැයින් අනෙක් ඒවා වෙන් කර හඳුනාගත හැකි අල් කුර්ආනයේ ලක්ෂණ එහි නැත.
- ආජුරිය්යි තුමා මෙසේ පවසයි: සර්වබලාධාරී අල්ලාහ් තමන් ගැන කවර ගුණගායනාවක් කර ඇත්තේ ද එමෙන්ම ඔහුගේ දූත සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම් තුමාණන් ඔහු ගැන කවර ගුණගායනාවක් කර ඇත්තේ ද තවද එතුමාණන්ගේ අනුගාමිකයින් ඔහු ගැන කවර ගුණගායනාවක් කර ඇත්තේ ද ඒ අයුරින්ම සත්‍යයේ ජනයා ද ඔහු ගැන ගුණගායනා කරති. මෙය අලුත් ආගමික කටයුතු ආරම්භ නොකර, ඉන් වැළකී, නියම ස්වභාවය අනුගමනය කරන විද්වතුන්ගේ ආකල්පය මෙයයි. අහ්ලුස් සුන්නා වල් ජමාආත් නම් පිරිස අල්ලාහ් තමන් ගැන සහතික කළ නාම හා ගුණාංග කිසිදු වෙනස් කිරීමකින් හෝ අඩු වැඩි කිරීමකින් හෝ ක්‍රමවේදයක් ඉදිරිපත් කිරීමෙන් හෝ උපමා කිරීමකින් තොරව ඒ අයුරින්ම ඔහුට ස්ථාපිත කරති. අල්ලාහ් තමන් ගැන නොකියූ දැයින් ඔවුහු ඉවත්ව සිටිති. ඔහු ගැන නොකියූ මෙන්ම සහතික නොකළ දෑ ගැන නිහඬව සිටිති. උත්තරීතර අල්ලාහ් මෙසේ පවසයි. "ඔහු මෙන් කිසිවක් නැත. ඔහු සර්වඥානීය සර්ව නිරීක්ෂකය."
- අල්ලාහ් ගැන යහපත් සිතුවිලි ඇති කර ගන්නාක් මෙන්ම ඒ සමග ක්‍රියාව ද අවශ්‍ය වේ. අල්-හසන් අල්-බසරී තුමා මෙසේ පවසයි: "සැබැවින්ම දේවත්වය විශ්වාස කරන මුඃමින්වරයා තම පරමාධිපතියාණන් ගැන යහපත් සිතුවිලි ඇති කර ගෙන දැහැමි ක්‍රියාවන් හි නිරත වෙයි. නමුත් පාපියා තම පරමාධිපති ගැන නපුරු සිතුවිලි ඇති කර ගෙන නපුරු ක්‍රියාවන් හි නිරත වෙයි."
- කුර්තුබී තුමා මෙසේ පවසයි: "මා ගැන මාගේ ගැත්තා සිතන පරිදි" යන ප්‍රකාශයේ අදහස මෙසේ විග්‍රහ වී ඇත. ප්‍රාර්ථනා කරන අවස්ථාවේ ඒ සඳහා පිළිතුරු ලැබීම ගැන යහපත් සිතුවිල්ල, පසුතැවිලි වී සමාව ඉල්ලන අවස්ථාවේ එය පිළිගැනීම ගැන යහපත් සිතුවිල්ල, පාපක්ෂමාව ඉල්ලා සිටින අවස්ථාවේ ඒ සඳහා සමාව ලැබීම ගැන යහපත් සිතුවිල්ල, නැමදුම් කරන අවස්ථාවේ ඒ සඳහා කුසල් ලැබීම ගැන යහපත් සිතුවිල්ල යනාදී, ඒවා සඳහා ප්‍රතිඥා දී ඇති දෑ සත්‍යය ලෙස පිළිගනිමින් කටයුතු කිරීමය. එබැවින් මිනිසකු තමන් කවර කරුණක් ඉටු කිරීම සඳහා කැප වන්නේ ද එය සැබැවින්ම අල්ලාහ් පිළිගනු ඇත, ඒ සඳහා සමාව දෙනු ඇතැයි තරයේ විශ්වාස කළ යුතු වේ. ඊට හේතුව ඒ ගැන ප්‍රතිඥා දී ඇති බැවිනි. එම ප්‍රතිඥා කඩ කරන්නක් නොවේ. නමුත් සැබැවින්ම අල්ලාහ් එය පිළිගන්නේ නැත. එය ඔහුට ඵල දෙන්නේ නැත යැයි විශ්වාසය ගොඩ නගා ගත්ත ද ඒ ගැන අනුමාන කළ ද එය අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදය ගැන බලා පොරොත්තු සුන් කර ගැනීමකි. එය මහා පාපයකි. ඒ මත පිහිටා කවරෙකු මිය ගියේ ද ඔහු කවර අනුමානයක් ඇති කර ගත්තේ ද එයම ඔහු වෙත පවරනු ලැබේ. එය ඉහත සඳහන් කරන ලද හදීසය මෙනි. "මාගේ ගැත්තා මා ගැන ඔහු අභිමත කරන පරිදි සිතුවිලි ඇති කර ගනිත්වා! ඔහු තවදුරටත් මෙසේ පවසයි: සැබැවින්ම සමාවදීමෙහි නිරත වී ඒ ගැන අනුමාන කිරීම ශුද්ධ අනුවන කමක් මෙන්ම වංචාවකි.
- පුද්ගලයකු තමන් තුළ හා තම දිවෙන් අල්ලාහ්ව අධික ලෙස මෙනෙහි කිරීමට දිරිගැන්වීම. ඒ අනුව ඔහුගේ සිතෙහි ඔහුගේ හදවතෙහි අල්ලාහ් ගැන භක්තිය ඇති කර ගනියි. ඔහුගේ තේජාන්විතභාවය හා ඔහුගේ සත්‍යය මෙනෙහි කරයි. ඔහු ගැන යහපත් බලාපොරොත්තු තබයි. ඔහුව ගරුබුහුමන් කරයි. ඔහුට ආදරය කරයි. ඔහු ගැන යහපත් සිතුවිලි ඇති කර ගනියි. ඔහු වෙනුවෙන්ම සියලු කටයුතු අවංක ලෙස ඉටු කරයි. තම දිවෙන් "සුබ්හානල්ලා' (අල්ලාහ් සුවිශුද්ධය) අල්හම්දුලිල්ලාහ් (සියලු ප්‍රශංසා අල්ලාහ්ටමය) වලා ඉලාහ ඉල්ලල්ලාහ් (නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් හැර වෙනත් දෙවිඳෙකු නැත.) වල්ලාහු අක්බර් (අල්ලාහ් අති ශ්‍රේෂ්ඨය) වලා හවුල වලා කුව්වත ඉල්ලාහ් බිල්ලාහ් (අල්ලාහ්ගෙන් තොරව කිසිදු හැරවුමක් හෝ කිසිදු බලයක් හෝ නැත.) යැයි පවසයි.
- ඉබ්නු අබී ජුම්රා තුමා මෙසේ පවසයි: කවරෙකු අල්ලාහ්ට බිය වී ඔහුව මෙනෙහි කර සිටියේ ද ඔහු ඔහුට ආරක්ෂාව සලසනු ඇත. කවරෙකු ඔහුගෙන් දුරස් වී වෙන්වී ගියේ ද ඔහුව ඔහු අමතක කර දමනු ඇත.
- 'අෂ්-ෂිබ්ර්' (වියත) යනු සුලැගිල්ලේ කෙළවර සිට මහපොටැගිල්ලේ කෙළවර දක්වා අත දිගු හරින විට ඒ අතර පවතින දුරයි. 'අද්-දිරා' (අතක දිග) යනු මැදගිල්ලේ කෙළවර සිට වැළමිට සන්ධිය අතර පවතින දිග ප්‍රමාණයයි. 'බාඃ' යනු මිනිසකු තම දෙඅත් දිගු හරින විට, ඔහුගේ බාහු දෙක හා ඔහුගේ පපුවේ පළල සමග ම පවතින දිග ප්‍රමාණයයි. එය බාහු හතරක දිග ප්‍රමාණය වේ.
ප්‍රවර්ග
අමතර
- නබි වදන: සැබැවින්ම අල්ලාහ් පිළිකුල් කරනු ඇත. අල්ලාහ්ගේ පිළිකුල් භාවය වනුයේ, අල්ලාහ් පුද්ගලයාට තහනම් කළ දෙයක් ඔහු විසින් ගෙන ඒමයි.
- නබි වදන: නැමදුමට සුදුස්සා අල්ලාහ් පමණක් හැර වෙනත් දෙවියෙකු නොමැති බවටත් ඔහුට කිසිදු හවුල්කරුවකු නොමැති බවටත් සැබැවින්ම මුහම්මද් තුමා ඔහුගේ ගැත්තකු හා දූතයකු බවටත් ඊසා නොහොත් ජේසු තුමා අල්ලාහ්ගේ ගැත්තකු හා ඔහුගේ දූතයා බවටත් එතුමා මර්යම් වෙත හෙළූ ඔහුගේ වදන හා ඔහුගෙන් වූ ප්රාණය බවටත් ස්වර්ගය සැබෑවකි. නිරය සැබෑවකි යන වගටත් කවරෙකු සාක්ෂි දැරුවේ ද ඔහු කවර ක්රියාවක් මත පසුවන්නේ ද ඒ අනුව අල්ලාහ් ඔහුව ස්වර්ගයට ඇතුළත් කරන්නේය.
- නබි වදන: මහා පාපයන්ගෙන් වැළකී සිටින විට, පස්වේල සලාතයත්, ජුමුආ වෙන් ජුමුආවටත්, රමළානයෙන් රමළානයටත් ඒවා අතර සිදුවන දෑ සඳහා ඒවා ප්රතිකර්මයන් වනු ඇත.
- නබි වදන: සැබැවින්ම අල්ලාහ් යහපත් දෑ හා අයහපත් දෑ ලියා ඇත්තේය. පසු ව ඔහු ඒවා පැහැදිළි කළේය. එබැවින් කවරෙකු යම් යහපතක් සිතා එය සිදු නොකළේ නම් අල්ලාහ් ඔහු අබියස එය පූර්ණ කුසලක් ලෙස සටහන් කරයි. එමෙන්ම ඔහු ඒ ගැන සිතා; එය ඉටු කළේ නම් අල්ලාහ් ඔහු අබියස කුසල් දහයේ සිට හත්සීය දක්වා ද ඊට වඩා අධික ගුණයෙන් ද ගුණ කර එය සටහන් කරයි.
- නබි වදන: සැබැවින්ම අල්ලාහ් නුඹලාගේ ශරීර දෙස හෝ නුඹලාගේ හැඩරූ දෙස හෝ නොබලයි. නමුත් නුඹලාගේ හදවත් හා නුඹලාගේ ක්‍රියාවන් දෙස බලයි.
- නබි වදන: අපි අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඉදිරියේ වාඩිවී සිටි අතරවාරයේ දිනක් අප වෙත සුදෝ සුදු ඇඳුමකින් හා කළුවන් හිසකෙස් සහිත මිනිසෙකු උදා විය. ගමනක සළකුණක් හෝ ඔහු මත දැක ගන්නට නොවීය. අප අතරින් කිසිවකුත් ඔහුව හඳුනන්නේ ද නැත.
- නබි වදන: අහෝ මාගේ ගැත්තනි! සැබැවින්ම අසාධාරණය මා මතම මම තහනම් කර ගත්තෙමි. නුඹලා අතර ද එය තහනම් කරනු ලැබූවක් බවට පත් කළෙමි. එබැවින් නුඹලා අපරාධ නොකරනු. අහෝ මාගේ ගැත්තනි, මා කවර කෙනෙකුට යහමග පෙන්වූයේ ද ඔහු හැර නුඹලා සියලු දෙනාම මුළා වූවෝය. එබැවින් නුඹලා මගෙන් යහමග පතනු. මම නුඹලාට යහමග පෙන්වමි.