فەرموودە: هەرکەسێک ئەم كچانە بەخێو بكات، وچاکەکار بوو بەرامبەریان؛ ئەوا دەبنە هۆی پاراستنی لە دۆزەخ

عَن عَائِشَةَ أُمِّ المؤْمِنين رضي الله عنها زَوْجَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَدَّثَتْهُ قَالَتْ:
جَاءَتْنِي امْرَأَةٌ مَعَهَا ابْنَتَانِ تَسْأَلُنِي، فَلَمْ تَجِدْ عِنْدِي غَيْرَ تَمْرَةٍ وَاحِدَةٍ، فَأَعْطَيْتُهَا فَقَسَمَتْهَا بَيْنَ ابْنَتَيْهَا، ثُمَّ قَامَتْ فَخَرَجَتْ، فَدَخَلَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَحَدَّثْتُهُ، فَقَالَ: «مَنْ يَلِي مِنْ هَذِهِ البَنَاتِ شَيْئًا، فَأَحْسَنَ إِلَيْهِنَّ، كُنَّ لَهُ سِتْرًا مِنَ النَّارِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 5995]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە عائیشەوە (دایكی ئیمانداران وخێزانی پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم-) -ڕەزای خوای لێبێت- دەڵێت:
«ئافرەتێک هات بۆ لام ودوو کچی خۆی لەگەڵدا بوو، داوای بەخشینی (خێری) کرد، وبینی هیچ شتێکم نییە جگە لە خورمایەک نەبێت، بۆیە پێیم بەخشی وئەویش کردی بە دوو لەتەوە ودابەشی کرد بەسەر کچەکانى وخۆی هیچی لێنەخوارد، وپاشان هەستا وڕۆیشت، وپێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- هاتە ژوورەوە بۆ لامان، ومنیش ئەوەم بۆ باسکرد، ئەویش صلى اللە علیە وسلم- فەرمووی: «هەرکەسێک ئەم كچانە بەخێو بكات، وچاکەکار بوو بەرامبەریان؛ ئەوا دەبنە هۆی پاراستنی لە دۆزەخ».
[صەحیحە] - [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری] - [صحيح البخاري - 5995]

شیکردنەوە

عائیشەوە (دایكی ئیمانداران) -ڕەزای خوای لێبێت- دەیگێڕێتەوە بۆمان كە ئافرەتێک هات بۆ لای ودوو کچی خۆی لەگەڵدا بوو، وداوای خواردنی لێیکرد، عائیشە هیچ شتێکی نەدۆزیەوە پێی ببەخشێت جگە لە خورمایەک نەبێت، بۆیە پێیی بەخشی وئەویش کردی بە دوو لەتەوە ودابەشی کرد بەسەر کچەکانى وخۆی هیچی لێنەخوارد، وپاشان هەستا وڕۆیشت، وپێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- هاتە ژوورەوە وعائیشە ئەمەی بۆ باسكرد، ئەویش صلى اللە علیە وسلم- فەرمووی: هەرکەسێک كاروباری ئەم كچانەی بگرێتە دەست وبەخێویان بكات، وچاکەکار بێت بەرامبەریان وپەروەردەیان بكات، وخواردن وخواردنەوە وپۆشاكیان بۆ دابین بكات وئارامگر بێت لەسەریان؛ ئەوا دەبنە پەردە وبەربەست بۆی لە ئاگری دۆزەخ.

لە سوودەکانی فەرموودەکە

1. بەخێوکردنی کچان وجێبەجێكردنی پێداویستیەكانیان لە باشترینی نێو كردەوە چاكەكانە وهۆكارە بۆ ڕزگاربوون لە دۆزەخ.
2. سونەتە مرۆڤ خێر بکات هێندەى دەتوانێت ئەگەر شتێکی کەمیش بێت.
3. زۆری هەست وسۆزی دایک وباوک بەرامبەر ڕۆڵەکانیان.
4. ڕوونکردنەوەى حاڵ وگوزەرانی ماڵەکانى پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم-؛ بەپێی پێویست ڕزق وبژێویان هەبوو.
5. ڕوونکردنەوەى فەزڵ وپاداشتی بەخشینی شتێك بە خەڵكی وخۆ بێبەشكردن لێی وئەمە لە سیفەتەكانی ئیماندارانە، عائیشە -ڕەزای خوای لێبێت- بەخشی بە ئەم ئافرەتە ومنداڵەکەی وئەوانی خستە پێش نەفسی خۆی، ئەمیش بەڵگەیە لەسەر سەخاوەت وبەخشندەیی عائیشە -ڕەزای خوای لێبێت- ئەگەرچیش زۆر پێویست بوو.
6. بوونی كچ لە خێزاندا بە تاقیكردنەوە ناودەبرێت، چونكە بەخێوكردنیان ناڕەحەتی وماندووبوونی تێدایە، یان هەندێك خەڵك حەز ناكەن لە كچ، یان هۆكارەكەی ئەوەیە زۆرجار سەرچاوە نین بۆ بەدەستهێنانی بژێوی وڕۆزی.
7. ئاینی ئیسلام هات بۆ لە ڕیشەدەرهێنانی خووە جاهیلیە -نەفامیە- خراپەكان، بۆیە ئامۆژگاری كردووە بە چاك مامەڵەكردن لەگەڵ كچان.
8. ئەم پاداشتە بەدەست دەهێنرێت ئەگەرچیش یەك كچی هەبێت؛ هەروەكو لە هەندێك لە گێڕانەوەكاندا هاتووە.