Hədis: Adəm övladı qarnından daha şərli bir qab doldurmamışdır. İnsana, belini dik tutacaq bir neçə loxma kifayət edər. Əgər bu kifayət etməzsə, o zaman qarnının üçdə birini yeməyinə, üçdə birini içkisinə, üçdə birini isə nəfəsinə ayırmalıdır

عَنْ المِقْدَامِ بْنِ مَعْدِي كَرِبَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«مَا مَلأَ آدَمِيٌّ وِعَاءً شَرًّا مِنْ بَطْنٍ، بِحَسْبِ ابْنِ آدَمَ أَكَلاَتٌ يُقِمْنَ صُلْبَهُ، فَإِنْ كَانَ لَا مَحَالَةَ، فَثُلُثٌ لِطَعَامِهِ، وَثُلُثٌ لِشَرَابِهِ، وَثُلُثٌ لِنَفَسِهِ».
[صحيح] - [رواه الإمام أحمد والترمذي والنسائي وابن ماجه] - [الأربعون النووية: 47]

Miqdəm bin Mə'di Kərib (Allah ondan razı olsun) belə demişdir: Mən Allah Rəsulunun (salləllahu aleyhi va səlləm) belə dediyini eşitdim:
"Adəm övladı qarnından daha şərli bir qab doldurmamışdır. İnsana, belini dik tutacaq bir neçə loxma kifayət edər. Əgər bu kifayət etməzsə, o zaman qarnının üçdə birini yeməyinə, üçdə birini içkisinə, üçdə birini isə nəfəsinə ayırmalıdır".
[Səhih] - [رواه الإمام أحمد والترمذي والنسائي وابن ماجه] - [الأربعون النووية - 47]

Şərh (izah)

Sevimli Peyğəmbərimiz (sallallahu əleyhi va səlləm) bu hədisdə bizi tibb elminin əsas prinsiplərindən birinə yönəldir. Bu, insanın sağlamlığını qorumaqdır. Bu isə yeməyin azaldılması ilə bağlıdır. Əslində insan yalnız gücsüzlüyünü aradan qaldıracaq və ona lazım olan işləri yerinə yetirmək üçün güc verəcək qədər yeməlidir. Doldurulmuş ən şərli qab insan qarnıdır. Çünki qarının toxluğu daxili və ya xarici, tez və ya gec ortaya çıxan saysız-hesabsız həlakedici xəstəliklərin səbəbidir. Sonra Peyğəmbər (sallallahu əleyhi va səlləm) belə buyurub: Əgər insanın mütləq doymağa ehtiyacı varsa, qarnında sıxlıq və zərər yaranmaması və həmçinin Uca Allahın ona din və dünya işlərində vacib etdiyi əmələri yerinə yetirməkdə tənbəl olmasın deyə, qarnının üçdə bir hissəsini yemək üçün, üçdə bir hissəsini içmək üçün və üçdə bir hissəsini isə nəfəs üçün ayırmalıdır.

Hədisin faydalarından

1. Yemək və içməkdə həddi aşmamaq. Bu, bütün tibb elminin əsas prinsiplərini özündə cəm edən bir qaydadır. Çünki çox yemək və toxluq bir çox xəstəlik və ağrılara səbəbdir.
2. Yeməkdə məqsəd həyatın təhlükəsizliyini təmin edən sağlamlıq və gücün qorunmasıdır.
3. Qarının yeməklə doldurulmasının həm bədənə, həm də dinə zərərləri vardır. Ömər (Allah ondan razı olsun) belə demişdir: "Çox yeməkdən çəkinin, çünki o bədənə zərər verir və namaza qarşı tənbəllik yaradır".
4. Yemək hökm baxımından bir neçə hissəyə bölünür:
5. Vacib yemək: Bu, həyatın qorunması üçün zəruri sayılan, tərk edildikdə isə zərərə səbəb olan qidadır.
6. İcazəli yemək: Bu, vacib miqdardan artıq olan, lakin zərər verməsindən qorxulmayan qidadır.
7. Məkruh yemək: Bu, zərər verməsindən ehtiyat edilən (çəkini­lən) qidadır.
8. Haram yemək: Bu, zərərli olduğu bilinən qidadır.
9. Müstəhəb yemək: Bu, Allaha ibadət və itaətdə insana yardım edən qidadır.
10. Bütün bunlar bu hədisdə üç mərtəbədə qısaca ifadə edilmişdir.
11. Birincisi: Qarının doldurulması.
12. İkincisi: İnsanı ayaqda saxlayacaq qədər bir neçə loxma yaxud bir neçə tikə yemək.
13. Üçüncüsü: Peyğəmbərin (sallallahu əleyhi va səlləm) bu kəlamıdır: "Qarnının üçdə birini yeməyinə, üçdə birini içkisinə, üçdə birini isə nəfəsinə ayırmalıdır". Bütün bunlar halal yemək növünə aiddir".
14. Bu hədis, tibb elminin qaydalarından bir qaydadır. Çünki tibb elmi üç əsas prinsip üzərində qurulmuşdur: Gücün qorunması, pəhriz və zərərli maddələrin ifraz olunması. Hədis isə bu prinsiplərdən ilk ikisini əhatə edir. Uca Allah buyurur: "Yeyin-için, lakin israf etməyin. Şübhəsiz ki, (Allah) israf edənləri sevməz". (Əraf: 31).
15. İslam şəriətin kamilliyi. Belə ki, o insanın həm dini, həm də dünyəvi mənafelərini özündə cəmləşdirmişdir.
16. Şəriət elmləri arasında tibbin əsasları və onun bəzi növləri də mövcuddur. Necə ki, dini mənbələrdə bal və qara zirə haqqında məlumat verilmişdir.
17. Şəriət hökmləri özündə hikməti əhatə edir. Çünki onlar fəsadların qarşısını almaq və mənafeləri təmin etmək üzərində qurulmuşdur.