Hadis: Âdemoğlu, midesinden daha şerli bir kap doldurmamıştır. Âdemoğluna belini doğrultacağı kadar birkaç lokma yemesi yeterlidir. Şayet yiyecekse, midesinin üçte birini yemeğe, üçte birini içeceğe, üçte birini de nefesine ayırmalıdır

عَنْ المِقْدَامِ بْنِ مَعْدِي كَرِبَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«مَا مَلأَ آدَمِيٌّ وِعَاءً شَرًّا مِنْ بَطْنٍ، بِحَسْبِ ابْنِ آدَمَ أَكَلاَتٌ يُقِمْنَ صُلْبَهُ، فَإِنْ كَانَ لَا مَحَالَةَ، فَثُلُثٌ لِطَعَامِهِ، وَثُلُثٌ لِشَرَابِهِ، وَثُلُثٌ لِنَفَسِهِ».
[صحيح] - [رواه الإمام أحمد والترمذي والنسائي وابن ماجه] - [الأربعون النووية: 47]

Mikdâm b. Ma’di Kerib -radıyallahu anh-’dan rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir: Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-’i şöyle buyururken işittim:
«Âdemoğlu, midesinden daha şerli bir kap doldurmamıştır. Âdemoğluna belini doğrultacağı kadar birkaç lokma yemesi yeterlidir. Şayet yiyecekse, midesinin üçte birini yemeğe, üçte birini içeceğe, üçte birini de nefesine ayırmalıdır.»
[Sahih Hadis] - [رواه الإمام أحمد والترمذي والنسائي وابن ماجه] - [الأربعون النووية - 47]

Şerh

Peygamber Efendimiz -sallallahu aleyhi ve sellem- bizi tıbbın temel esaslarından birine yönlendirmektedir. Bu da insanın sağlığını koruması için gerekli olan korunmadır. O da yemeği azaltmaktır. Hatta insan, yalnızca açlığını giderecek ve gerekli işlerini yapmaya güç verecek kadar yemelidir. Çünkü doldurulan en kötü kap, midedir. Zira tokluktan kaynaklanan, görünen görünmeyen sayısız ölümcül hastalıklar er ya da geç ortaya çıkar. Sonra Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: «Bir kimse mutlaka doyacaksa, midesinde yemeye üçte bir, suya üçte bir ve nefesine de üçte bir yer ayırsın. Böylece sıkıntı çekip zorda kalmaz ve Allah’ın ona dinî veya dünyevî işlerinden yüklediği görevleri yerine getirmekte tembellik etmez.»

Hadisten Çıkarılan Hükümler

1. Yeme ve içmede aşırıya kaçmamalıdır. Bu, tüm tıp prensiplerini içine alan kapsamlı bir prensiptir; çünkü aşırı tokluk hastalıklara ve rahatsızlıklara neden olur.
2. Beslenmenin amacı, hayatın temeli olan sağlığı ve gücü korumaktır.
3. Mideyi yemekle doldurmanın, hem bedensel hem de dini zararları vardır. Ömer -radıyallahu anh- şöyle buyurmuştur: Çok yemekten sakının. Zira bu hem vücuda zarar verir hem de namazdan alıkoyar.
4. Yeme, hüküm bakımından kısımlara ayrılır: Vacip; hayatın korunması için gerekli olup terk edildiğinde zarara yol açandır. Caiz; vacip miktarının üzerinde olup zararından korkulmayan şeydir. Mekruh; zararından korkulan şeydir. Haram; zararı kesin olarak bilinen şeydir. Müstehap; Allah’a ibadet ve O’na itaatte yardımcı olandır. Bu durum hadis-i şerifte üç mertebede özetlenmiştir: Birincisi, mideyi tamamen doldurmaktır. İkincisi, insanın belini doğrultacak birkaç lokmadır. Üçüncüsü de şu sözdür: «Midenin üçte biri yemek, üçte biri içecek, üçte biri de nefes içindir.» Bütün bunlar, yenilen şeyin helal olması şartıyla geçerlidir.
5. Hadis, tıbbın kurallarından biridir. Tıp ilmi üç esas üzerine kuruludur: Kuvveti korumak, ölçülü beslenmek ve boşaltımı sağlamak. Hadis, bunlardan ilk ikisini kapsar. Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: (Yiyin, için, fakat israf etmeyin. Şüphesiz O, israf edenleri sevmez.) [A'raf: 31. Ayet]
6. Bu dinin mükemmelliğinin bir göstergesidir; çünkü insanın din ve dünya hayatındaki menfaatlerini de kapsar.
7. Şeriat ilimleri arasında, tıbbın esasları ve çeşitleri de vardır. Bal ve çörek otu hakkında hadisler bulunmaktadır.
8. Şeriat hükümleri hikmet içerir. Bu hikmetler zararları önlemeye, menfaatleri kazandırmaya dayalıdır.