حديث: مَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ سيُكَلِّمُه ربُّه لَيْس بَيْنَهُ وبَينَهُ تَرْجُمَان

عَنْ عَدِيِّ بْنِ حَاتِمٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا سَيُكَلِّمُهُ اللهُ، لَيْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَهُ تُرْجُمَانٌ، فَيَنْظُرُ أَيْمَنَ مِنْهُ فَلَا يَرَى إِلَّا مَا قَدَّمَ، وَيَنْظُرُ أَشْأَمَ مِنْهُ فَلَا يَرَى إِلَّا مَا قَدَّمَ، وَيَنْظُرُ بَيْنَ يَدَيْهِ فَلَا يَرَى إِلَّا النَّارَ تِلْقَاءَ وَجْهِهِ، فَاتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 1016]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از عدی بن حاتم رضی الله عنه روایت است که رسول الله - صلی الله علیه وسلم - فرمودند:
«مَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ سيُكَلِّمُه ربُّه لَيْس بَيْنَهُ وبَينَهُ تَرْجُمَان، فَينْظُرَ أَيْمَن مِنْهُ فَلا يَرى إِلاَّ مَا قَدَّم، وينْظُر أشأمَ مِنْهُ فلا يَرَى إلاَّ ما قَدَّم، وَينْظُر بَيْنَ يدَيْهِ فَلا يَرى إلاَّ النَّارَ تِلْقَاءَ وَجْهِه، فاتَّقُوا النَّارَ ولوْ بِشِقِّ تَمْرةٍ». «هیچ یک از شما نیست مگر الله متعال بدون واسطه و مترجمی بین او و الله، با وی سخن خواهد گفت؛ در آن هنگام انسان به سمت راست خود نگاه می کند و چيزی جز اعمالش نمی بيند؛ و به سمت چپ خود می نگرد و چيزی جز اعمالش نمی بيند و به روبروی خود نگاه می کند و تنها چيزی که در برابرش می بيند، آتش دوزخ است. پس از آتش دوزخ دوری کنيد هرچند با صدقه دادن نصف يک خرما باشد».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح مسلم - 1016]

توضیح

پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر می دهند که هر مؤمنی در قیامت به تنهایی در محضر الله می ایستد، و الله متعال بدون واسطه با او سخن می گوید و بین شان مترجمی نیست که ترجمه کند، پس از شدت ترس به راست و چپ نگاه می کند تا باشد راهی برای رفتن و نجات از آتش دوزخ را بیابد. هرگاه به سمت راست خود نگاه کند تنها کارهای نیکی را می بیند که انجام داده است، و هرگاه به سمت چپ خود نگاه کند تنها کارهای بدی را می بیند که انجام داده است، و هرگاه به سمت جلو خود نگاه کند جز آتش چیزی نمی بیند، و نمی توان از آن کناره گیری کند، چون بصورت قطعی باید از پل صراط عبور کند. سپس وی صلی الله علیه وسلم فرمودند: توسط صدقه و عمل نیک خود را از دوزخ وقایه کنید، هر چند توسط چیز کوچکی مانند نصف خرما باشد.

از فوائد حدیث

1. تشویق به صدقه دادن هرچند اندک باشد، و آرسته گی به اخلاق پسندیده، و تعامل با مهربانی و گفتار نرم.
2. نزدیکی الله متعال به بنده خود در روز قیامت، چنان نزدیک می شود، این که میان آنان پرده، واسطه و ترجمان نمی باشد، پس مؤمن از سرپیچی فرمان پروردگارش بر حذر باشد.
3. انسان نباید صدقه ای را که می دهد، تحقیر نه نماید، هر چند اندک باشد، چون صدقه وقایۀ از جهنم است.