حديث: گوش کنید و اطاعت کنید، آنها مسئولیت خودرا بدوش دارند و شما مسئولیت خودرا بدوش دارید

عَنْ وَائِلٍ الْحَضْرَمِيِّ قَالَ: سَأَلَ سَلَمَةُ بْنُ يَزِيدَ الْجُعْفِيُّ رضي الله عنه رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ:
يَا نَبِيَّ اللهِ، أَرَأَيْتَ إِنْ قَامَتْ عَلَيْنَا أُمَرَاءُ يَسْأَلُونَا حَقَّهُمْ وَيَمْنَعُونَا حَقَّنَا، فَمَا تَأْمُرُنَا؟ فَأَعْرَضَ عَنْهُ، ثُمَّ سَأَلَهُ، فَأَعْرَضَ عَنْهُ، ثُمَّ سَأَلَهُ فِي الثَّانِيَةِ أَوْ فِي الثَّالِثَةِ، فَجَذَبَهُ الْأَشْعَثُ بْنُ قَيْسٍ، وَقَالَ: «اسْمَعُوا وَأَطِيعُوا، فَإِنَّمَا عَلَيْهِمْ مَا حُمِّلُوا، وَعَلَيْكُمْ مَا حُمِّلْتُمْ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1846]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از وائل الحضرمی روایت است که گفت: سلمه بن یزید الجعفی رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه وسلم پرسید و گفت:
ای پیامبر الله! چه فکر می کنید اگر امیران از ما حق خود را مطالبه کنند و حق ما را ندهد، در این صورت برای ما چه دستور می دهید؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم از او رو گردان شدند، بار دیگر پرسید، باز هم ازو رو گردانیدند، در بار دوم و یا سوم اشعث بن قیس او را بسوی خود کشید، سپس ایشان فرمودند: «گوش کنید و اطاعت کنید، آنها مسئولیت خودرا بدوش دارند و شما مسئولیت خودرا بدوش دارید».
[صحیح] - [مسلم روایت کرده] - [صحیح مسلم - 1846]

توضیح

از پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد امیرانی که حق خود را مانند شنیدن و اطاعت از مردم مطالبه می کنند، و حقوقی را که بر آن ها است انکار می کنند؛ از قبیل عدالت، توزیع غنائم، و دفع ظلم و مساوات پرسیده شد، پس برای ما چه دستور می دهید که با آنان انجام دهیم؟
پس پیامبر صلی الله علیه وسلم از او روی گردانیدند؛ گویا از این مسائل متنفر هستند، ولی سوال کننده بار دوم و سوم سوال را مطرح نمود، پس اشعث بن قیس رضی الله عنه سوال کننده را بسوی خود کشید که او را ساکت کند.
پیامبر صلی الله علیه وسلم پاسخ داده و فرمودند: به آنچه می گویند گوش کنید و فرمان آنان را اطاعت کنید؛ زیرا آنان بر آنچه که مکلف شده اند از قبیل عدالت و سپردن حق رعیت، و برای شما آنچه هست که به آن از قبیل اطاعت و ادای حقوق و شکیبایی در برابر نابسامانی ها مکلف شده اید.

از فوائد حدیث

1. امر به شنیدن و اطاعت از امیران در همه حالات که الله عزوجل راضی باشد، هر چند که حقوق رعیت را ادا نکنند.
2. سهل انگاری حاکمان در انجام وظایف شان، و در مقابل، غفلت مردم را در انجام وظایف شان توجیه نمی کند، پس هر کس در قبال کار خود مسئول است، و در قبال تقصیر خود پاسخگو می باشد.
3. دین مبتنی بر مبادله و داد و ستد نیست، بلکه مبتنی بر التزام به مسئولیت است، حتی اگر دیگری در مقابل آن مسئولیت خود را انجام ندهد، همانطور که در این حدیث آمده است.