حديث: مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا، فَلْيَعْتَزِلْنَا -أَوْ قَالَ: فَلْيَعْتَزِلْ- مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنهما أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا، فَلْيَعْتَزِلْنَا -أَوْ قَالَ: فَلْيَعْتَزِلْ- مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ»، وَأَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِقِدْرٍ فِيهِ خَضِرَاتٌ مِنْ بُقُولٍ، فَوَجَدَ لَهَا رِيحًا، فَسَأَلَ فَأُخْبِرَ بِمَا فِيهَا مِنَ البُقُولِ، فَقَالَ قَرِّبُوهَا إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ كَانَ مَعَهُ، فَلَمَّا رَآهُ كَرِهَ أَكْلَهَا، قَالَ: «كُلْ فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لاَ تُنَاجِي». ولِمُسْلِمٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الْبَقْلَةِ، الثُّومِ - وقَالَ مَرَّةً: مَنْ أَكَلَ الْبَصَلَ وَالثُّومَ وَالْكُرَّاثَ فَلَا يَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنَا، فَإِنَّ الْمَلَائِكَةَ تَتَأَذَّى مِمَّا يَتَأَذَّى مِنْهُ بَنُو آدَمَ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 855]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از جابر بن عبدالله رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا، فَلْيَعْتَزِلْنَا -أَوْ قَالَ: فَلْيَعْتَزِلْ- مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ»، وَأَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِقِدْرٍ فِيهِ خَضِرَاتٌ مِنْ بُقُولٍ، فَوَجَدَ لَهَا رِيحًا، فَسَأَلَ فَأُخْبِرَ بِمَا فِيهَا مِنَ البُقُولِ، فَقَالَ قَرِّبُوهَا إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ كَانَ مَعَهُ، فَلَمَّا رَآهُ كَرِهَ أَكْلَهَا، قَالَ: «كُلْ فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لاَ تُنَاجِي». «هركس سير و يا پياز خورد، از ما كناره گيری نمايد» يا فرمودند: «به مساجد ما نيايد و در خانه خود بنشيند». روزی ديگی را نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آوردند كه در آن چند نوع سبزی بود. بوی تندی از آنها به مشام رسول الله صلى الله عليه وسلم رسيد. از محتويات آن (ديگ) پرسيد: آنها سبزيجاتی را كه در آن وجود داشت، نام بردند. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: آن را برای فلان صحابی من (ابو ایوب انصاری) ببرید. اما این صحابی نیز از خوردن آن امتناع ورزید. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «كُلْ، فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لا تُنَاجِي»: «بخور زيرا من با كسی (از نزديک) سخن می گويم (جبرئيل) كه شما سخن نمی گوييد».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 855]

توضیح

پیامبر صلی الله علیه وسلم از آمدن کسی که سیر و یا پیاز خورده باشد نهی کرده، تا با بوی آنها برادران خود را که برای نماز جماعت شرکت کرده اند اذیت نکند، و این نهی تنزیهی است برای آمدن به مسجد، نه این که خوردن آن نهی شده باشد؛ زیرا آنها خوراک های مباح هستند، و برای او صلی الله علیه وسلم دیگی آوردند که در آن سبزی بود، و هنگامی که آن را استشمام نمودند و از آنچه که در آن قابلمه بود مطلع شد از خوردن آن خودداری کرد و آن را برای برخی از اصحابش نزدیک نمود تا از آن بخورند، آنان بنابر اقتدا به او صلی الله علیه وسلم از خوردن آن خودداری نمودند، و زمانیکه رسول الله علیه وسلم او را در دید، برایش گفت: بخور؛ من از بهر وحی با ملائكه سخن می زنم.
و رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر داده است که ملائكه از اثر بوی بد اذیت می شوند، چنانچه مردم از آن اذیت می شوند.

از فوائد حدیث

1. نهی آمدن به مسجدها برای کسی که سیر، و یا پیاز، و یا تره خورده باشد.
2. این امور شامل هر چیزی است که بوی ناخوش داشته باشد و به نمازگزاران ضرر برساند، مانند بوی سیگار، تنباکو و مانند آن.
3. علت نهی بوی است، پس هرگاه بوی به اثر زیاد پخته کردن و یا به چیزی دیگر زایل شده باشد؛ کراهت نیز زایل می شود.
4. کراهت خوردن این چیزها برای کسی که باید در مسجد شرکت کند؛ تا جماعت در مسجد را از دست ندهد، ولی اگر برای حیلۀ اسقاط حضور برای جماعت در مسجد انجام دهد، در این صورت حرام است.
5. امتناع پیامبر صلی الله علیه وسلم از خوردن سیر و امثال آن به خاطر حرام آن نبوده، بلکه به خاطر سخن گفتن با جبرئیل علیه السلام بوده است.
6. زیبایی آموزش پیامبر صلی الله علیه وسلم، چنانکه حکم را با توضیح سبب آن پیوند می دهد، تا مخاطب از شناخت حكمت مطمین شود.
7. قاضی گفت: علما این را به مجامع نماز غیر از مسجد، مانند عیدگاه، و مکان ادای نماز جنازه و به غیره مجامع عبادات تشبیه کرده اند، و همچنان مجامع علم و ذکر و مهمانی و مانند آن، و بازارها و مانند آنها، به آنها ملحق نمی شوند.
8. علماء گفته اند: در این حدیث دلیل بر منع دخول خوردندۀ سیر و امثال آن به مسجد است - هرچند خالی باشد- چون آن محل ملائكه است، بنابر عموم حدیث.