بروز رسانی: هرکس سیر یا پیازی خورد، باید از ما کناره گیرد - یا فرمود: از مسجد ما کناره گیرد - و باید در خانه‌اش بنشیند

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنهما أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا، فَلْيَعْتَزِلْنَا -أَوْ قَالَ: فَلْيَعْتَزِلْ- مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ»، وَأَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِقِدْرٍ فِيهِ خَضِرَاتٌ مِنْ بُقُولٍ، فَوَجَدَ لَهَا رِيحًا، فَسَأَلَ فَأُخْبِرَ بِمَا فِيهَا مِنَ البُقُولِ، فَقَالَ قَرِّبُوهَا إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ كَانَ مَعَهُ، فَلَمَّا رَآهُ كَرِهَ أَكْلَهَا، قَالَ: «كُلْ فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لاَ تُنَاجِي». ولِمُسْلِمٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الْبَقْلَةِ، الثُّومِ - وقَالَ مَرَّةً: مَنْ أَكَلَ الْبَصَلَ وَالثُّومَ وَالْكُرَّاثَ فَلَا يَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنَا، فَإِنَّ الْمَلَائِكَةَ تَتَأَذَّى مِمَّا يَتَأَذَّى مِنْهُ بَنُو آدَمَ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 855]

از جابر بن عبدالله رضی الله عنهما روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا، فَلْيَعْتَزِلْنَا -أَوْ قَالَ: فَلْيَعْتَزِلْ- مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ»: «هرکس سیر یا پیازی خورد، باید از ما کناره گیرد - یا فرمود: از مسجد ما کناره گیرد - و باید در خانه‌اش بنشیند». و برای رسول الله صلى الله عليه وسلم دیگی آوردند كه در آن چند نوع سبزی بود که بوی تندی از آنها به مشام ایشان صلى الله عليه وسلم رسيد. پس از محتويات آن پرسيد و آنها سبزيجاتی را كه در آن وجود داشت، نام بردند. آنگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود که آن را به یکی از اصحابش که همراه ایشان بود بدهند، ولی وقتی پیامبر متوجه شد که او نیز خوردنش را نمی‌پسندد، فرمود: «كُلْ، فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لا تُنَاجِي»: «بخور که من با كسی [از نزديک] سخن می‌گويم (جبرئيل) كه تو سخن نمی‌گويی» .
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 855]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم کسی را که سیر یا پیاز خورده، از آمدن به مسجد نهی کرده است تا با بوی آنها برادرانش را که در نماز جماعت حاضر می‌شوند اذیت نکند؛ و این نهی از آمدن به مسجد است نه از خوردن آنها؛ زیرا این دو از خوراکی‌های مباح هستند. و برای پیامبر صلی الله علیه وسلم دیگی آوردند که حاوی سبزیجاتی بود، پس از آن بوی تندی احساس کرد که به او محتویات دیگ را گفتند؛ و ایشان از خوردنش امتناع ورزید و آن را به یکی از اصحابش تقدیم کرد تا از آن بخورد، اما آن صحابی نیز به اقتدا از پیامبر صلی الله علیه وسلم، خوردنش را نپسندید؛ وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم متوجه این مساله شد فرمود: بخور، زیرا من وحی را با ملائکه نجوا می‌کنم.
و پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر دادند که ملائکه از بوهای بد آزار می‌بینند، چنانکه مردم از آن اذیت می‌شوند.

از نکات این حدیث

1. نهی از آمدن به مسجد برای کسی که سیر یا پیاز یا تره خورده باشد.
2. هر چیز بدبویی که نمازگزاران از آن اذیت شوند، در این نهی داخل است، مانند بوی سیگار و تنباکو و مانند آن.
3. علت این منع، بوی بد است. اما اگر بوی آن با پختن خوب یا به روش دیگری از بین برود، کراهت آن نیز از بین خواهد رفت.
4. کراهت خوردن این امور برای کسی است که باید برای نماز در مسجد حضور یابد تا جماعت مسجد را از دست ندهد، اما در صورتی که خوردن آنها نوعی حیله برای عدم حضور در نماز باشد، عملش حرام خواهد بود.
5. خودداری پیامبر صلی الله علیه وسلم از خوردن سیر و چیزهایی مانند آن از باب تحریم آن نبوده است، بلکه به سبب مناجات ایشان با جبرئیل علیه السلام بود.
6. روش نیکوی پیامبر صلی الله علیه وسلم در آموزش؛ چنانکه حکم را به همراه سبب آن بیان می‌کرد تا مخاطب با دانستن حکمت، اطمینان یابد و آرام گیرد.
7. قاضی عیاض می‌گوید: «علما همهٔ اماکن گردآمدن برای نماز به جز مسجد را مانند مصلای عید و محل خواندن نماز جنازه و دیگر اماکن جمع شدن برای عبادت و همچنین اماکن جمع شدن برای کسب علم و ذکر و ولیمه و مانند آن را بر همین قیاس کرده‌اند؛ اما بازارها و جاهایی مانند آن را شامل نمی‌شود».
8. علما می‌گویند: «این حدیث دلیلی بر جلوگیری از ورود کسی به مسجد دارد که سیر و سبزیجاتی مانند آن خورده است، حتی اگر مسجد خالی باشد، زیرا محل ملائکه می‌باشد و عمومیت احادیث بر آن دلالت دارند.