Hadithi: Uzarya tungurusumu cyangwa se igitunguru, ajye atwitarura cyangwa se yaravuze ati: Ajye yitarura umusigiti wacu, ahame iwe mu rugo

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنهما أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا، فَلْيَعْتَزِلْنَا -أَوْ قَالَ: فَلْيَعْتَزِلْ- مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ»، وَأَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُتِيَ بِقِدْرٍ فِيهِ خَضِرَاتٌ مِنْ بُقُولٍ، فَوَجَدَ لَهَا رِيحًا، فَسَأَلَ فَأُخْبِرَ بِمَا فِيهَا مِنَ البُقُولِ، فَقَالَ قَرِّبُوهَا إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ كَانَ مَعَهُ، فَلَمَّا رَآهُ كَرِهَ أَكْلَهَا، قَالَ: «كُلْ فَإِنِّي أُنَاجِي مَنْ لاَ تُنَاجِي». ولِمُسْلِمٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الْبَقْلَةِ، الثُّومِ - وقَالَ مَرَّةً: مَنْ أَكَلَ الْبَصَلَ وَالثُّومَ وَالْكُرَّاثَ فَلَا يَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنَا، فَإِنَّ الْمَلَائِكَةَ تَتَأَذَّى مِمَّا يَتَأَذَّى مِنْهُ بَنُو آدَمَ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 855]

Hadith yaturutse kwa Djabir Ibun Abdillah (Imana imwishimire we na se) yavuze ko Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) yavuze iti:
"Uzarya tungurusumu cyangwa se igitunguru, ajye atwitarura cyangwa se yaravuze ati: Ajye yitarura umusigiti wacu, ahame iwe mu rugo." Yanavuze kandi ko Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) bayizaniye isafuriya irimo imboga zitandukanye, yumva umwuka wazo maze irabaza bayibwira ubwoko bwazo, Djabir aravuga ati: Bazegereza bamwe mu basangirangendo bayo bari kumwe, ubwo yayibonaga nawe yanga kuzirya nuko Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) iravuga iti: "Rya kuko njye nganira n'abo utaganira nabo (Abamalayika)."
[Hadithi y'impamo] - [Yemeranyijweho na Bukhari na Muslim] - [Swahih Bukhari - 855]

Ibisobanuro birambuye.

Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) yabujije umuntu wariye tungurusumu cyangwa se ibitunguru kuza mu musigiti kugira ngo atabangamira bagenzi be bitabiriye iswalat y'imbaga, kubera impumuro ye, ikingambiriwe ni ukumubuza kuza ku musigiti igihe yabiriye, ntabwo ari ukumubuza kubirya, kuko biri mu byo kurya byemewe. Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) kandi bayizaniye isafuriya irimo imboga, yihumurije yumva impumuro yindi bayibwira ubwoko bwazo yanga kuzirya ahubwo izegereza abasangirangendo bayo ngo bazirye, Djabir yanga kuzirya mu rwego rwo kugera ikirenge mu cye, ubwo Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) yamubonaga yaramubwire iti: Rya, kuko njye nganira n'abamalayika mu butumwa bampishurira.
Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) yanavuze ko abamalayika babangamirwa n'impumuro mbi nkuko ariko binagendekera abantu.

Zimwe mu nyungu dukura muri Hadithi.

1. Kubuza kuza mu misigiti ku muntu wariye tungurusu cyangwa se ibitunguru cyangwa se puwaro.
2. Muri ibi haninjiramo ibindi bigira impumuro mbi bibangamira abasali nk'itabi n'ibindi nkaryo.
3. Impamvu byabujijwe ni ukubera impumuro yabyo, ariko iyo itagihari kubera kubiteka kenshi cyangwa se ku yindi mpamvu, ntabwo biba bikibujijwe.
4. Kubuza kurya biriya byavuzwe ni ku muntu ushaka kuza gukorera iswalat ku musigiti, kugira ngo iswalat itamunyuraho,atabiriye agamije kujijisha ngo ntajye ku musigiti, icyo gihe byaba ari ikizira.
5. Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) yanze kurya tungurusumu n'ibindi nkabyo, atari uko ari ikizira ahubwo ari ukubera ko yavuganaga na malayika Djib'ril.
6. Uburyo buboneye Intumwa y'Imana (Imana iyihe amahoro n'imigisha) yigishagamo, aho yagaragazaga itegeko ry'ikintu runaka igakurikizahoo n'impamvu yabyo; kugira ngo ubwiwe yumve anyuzwe kubera kumva ubugenge buri muri iryo tegeko.
7. Umumenyi Al Qadwi yaravuze ati: Abamenyi kandi bashingiye kuri ibi bavuze ko n'ahandi hantu abantu bahurira mu iswalat hatari mu musigiti nko mu mbuga zo gusaliraho irayidi, no gusalira abapfuye ndetse n'ahandi naho bibujijwe kuhajya wariye biriya byavuzwe, ariko ntiharimo amasoko n'ahandi.
8. Abamenyi baravuze bati: Muri iyi Hadith harimo gihamya ibuza umuntu wariye tungurusumu n'ibindi nkabyo kwinjira mu musigiti -n'ubwo waba nta muntu urimo- kubera ko ari ahantu abamalayika bakunda kuba bari, no kuba Hadith zarabibujije mu buryo bwa rusange.