हदीस: वास्तवमा, दीन (धर्म) सजिलो छ । जसले दीनको मामिलामा अतिशयोक्ति गर्छ, ऊ परास्त हुन्छ, त्यसैले मध्य मार्ग अपनाउनुहोस्, राम्रो गर्ने प्रयास गर्नुहोस्
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«إِنَّ الدِّينَ يُسْرٌ، وَلَنْ يُشَادَّ الدِّينَ أَحَدٌ إِلَّا غَلَبَهُ، فَسَدِّدُوا وَقَارِبُوا، وَأَبْشِرُوا، وَاسْتَعِينُوا بِالْغَدْوَةِ وَالرَّوْحَةِ وَشَيْءٍ مِنَ الدُّلْجَةِ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 39]
المزيــد ...
अबू-हुरैरह (रजियल्लाहु अन्हु) ले वर्णन गरेका छन्, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ :
"वास्तवमा, दीन (धर्म) सजिलो छ । जसले दीनको मामिलामा अतिशयोक्ति गर्छ, ऊ परास्त हुन्छ, त्यसैले मध्य मार्ग अपनाउनुहोस्, राम्रो गर्ने प्रयास गर्नुहोस्, शुभ समाचार दिनुहोस्, बिहान, बेलुका र रातको अन्धकारमा इबादत गरेर मद्दत खोज्नुहोस् ।"
[सही] - [बुखारीले वर्णन गरेका छन्] - [सही बुखारी - 39]
नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले इस्लाम धर्मका सबै विधिविधानहरू सरलता र सहजतामा आधारित छन् भनेर स्पष्ट पार्नुभएको छ, जुन असक्षमता र आवश्यकताको बेला छर्लङ्ग हुन्छ । किनभने जसले छुट र सहजतालाई त्यागेर धार्मिक कार्यहरूमा गहिराइमा पुग्ने प्रयास गर्छ, ऊ पूर्णता वा आंशिक रुपमा परास्त हुन्छ । त्यसपछि नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले अतिशयोक्ति नगरी मध्य मार्ग अपनाउन प्रेरित गर्नुभएको छ; त्यसैले भक्तले अनिवार्य कुरामा कमी गर्नुहुँदैन र नसक्ने कामको पछि लाग्नु हुँदैन । यदि पूर्ण रूपमा गर्न सकेन भने सकेसम्म प्रयास गर्नुपर्छ ।
नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले धेरै उपासना गर्न नसक्ने असक्षमलाई थोरै भए पनि निरन्तर उपासना गर्न र त्यसबाट ठूलो पुण्य प्राप्त हुने शुभ समाचार दिनुभएको छ; किनभने जब असक्षमता उसले गर्दा होइन भने उसको पुण्यमा कमी हुने छैन ।
वास्तवमा, यो संसार एक यात्रा र आखिरतको लागि कर्म गर्ने ठाउँ भएकोले नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले तीन महत्वपूर्ण समयहरूमा उपासनाको निरन्तरतालाई कायम राख्न मद्दत लिन आदेश दिनुभयो:
पहिलो: गदवह : दिनको सुरुमा हिंड्ने; यो फज्रको सलाह र सूर्योदय बीचको समय हो ।
दोस्रो: रौहा: दिउँसो हिंड्ने ।
तेस्रो: दुल्जह : पूरै रात वा रातको केही भागमा हिंड्ने; किनकि रातको काम दिन भन्दा गाह्रोभएकोले ‘केही भाग’ भनेर आदेश दिनुभयो ।
हदीसका केही फाइदाहरू
- इस्लामिक कानूनको सहजता र सहिष्णुताले गर्दा हामीलाई अति र लापरवाही बीचको मध्य मार्ग अपनाउन आदेश दिइएको छ ।
- भक्तले सकेसम्म अनिवार्य काम अतिश्योक्ति वा सुस्ती बिना गर्नुपर्छ ।
- भक्तले उपासनामा सक्रिय हुनका लागि उत्कृष्ट समयहरू छान्नुपर्छ र यी तीन समयहरूमा शरीर उपासनाको लागि सक्रिय हुन्छ ।
- इब्न हजर अल-अस्कलानीले भने: मानौं, नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले यात्रीलाई सम्बोधन गर्नुभएको हो । यी तीन समय यात्रीको लागि उत्तम भएकोले उहाँले यसबारे सचेत गर्नुभयो; किनकि यदि यात्रीले दिनरात यात्रा गर्यो भने थाक्छ र अशक्त हुन्छ, तर यदि उसले यी सक्रिय समयमा हिड्ने कोसिस गर्यो भने बिना कठिनाई लगातार यात्रा गर्न सक्षम हुनेछ ।
- इब्न हजरले भने: यस हदीसमा शरियाले दिएको छुटको प्रयोग गर्नतर्फ संकेत गरिएको हो, किनकि छुटको ठाउँमा पुरै अमल गर्नु नियमको उल्लङ्घन हो, जस्तै पानी प्रयोग गर्न नसक्ने अवस्थामा तयमम त्याग्नु र पानीको प्रयोग गर्नु जो उसको लागि हानीकारक छ ।
- इब्नुल-मुनीरले भने: यो हदीस, नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) अल्लाहको साँचो रसूल हुनुहुन्छ भन्ने कुराको एक प्रमाण हो । हामीले र हामी भन्दा पहिलेका मानिसहरूले देखेका छन्, जसले धर्ममा अतिशयोक्ति गर्छ ऊ आफैं परास्त हुन्छ । यसको मतलब पूर्ण तरिकाले उपासना नगर्नु कदापी होइन, किनकि यो एक प्रशंसनीय कार्य हो, तर जसले सुन्नत (अतिरिक्त) मा अति गर्छ र अफजल (उत्कृष्ट) लाई बेवास्ता गर्छ वा अनिवार्य उपासनालाई समय भन्दा ढिलो गर्दछ, जस्तैः रातभरि नमाज पढेर रात बिताउने र फज्रको सलाह जमातका साथ नपढ्ने वा सूर्योदयपछि पढ्ने इत्यादि ।
वर्गीकरण
थप
- हदीस: जब कुनै भक्त बिरामी हुन्छ वा यात्रा गर्दछ भने, उसको लागि घरमा बसेको बेला र स्वस्थ हुँदा गरेको उपासना बराबर प्रतिफल लेखिन्छ ।
- हदीस: ”हे काका, तपाईं 'ला इलाहा इल्लाल्लाह' भन्नुहोस्, म अल्लाहको दरबारमा यसलाई तपाईको लागि प्रमाणको रूपमा पेश गर्नेछु ।
- हदीस: हरेक सूर्य उदाउने दिन मानिसको प्रत्येक जोर्नीमा सद्का (दान) छ
- हदीस: मेरो नाम जमाम बिन षाल्बा हो र म साद बिन बकर जनजाति को भाई हुँ ।
- हदीस: हे मानिसहरू! अल्लाहले तिमीहरूबाट अज्ञानता कालको घमण्ड र पुर्खाहरूको अहंकार गर्ने प्रवृत्तिलाई हटाउनुभएको छ