हदीस: जसले अज़ान सुनेपछि भन्छ: اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ، وَالصَّلاَةِ القَائِمَةِ، آتِ مُحَمَّدًا الوَسِيلَةَ وَالفَضِيلَةَ، وَابْعَثْهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذِي وَعَدْتَهُ (हे अल्लाह! यस सम्पूर्ण आह्वान र स्थिर प्रार्थनाका मालिक, मुहम्मद (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) लाई वसीला (जन्नतमा सबै भन्दा ऊँच्च स्थान) र श्रेष्ठतम दर्जा प्रदान गर्नुहोस्, र उहाँलाई त्यो प्रशंसनीय स्थान दिनुहोस् जुन तपाईंले उहाँलाई वाचा गर्नुभएको हो), उसलाई कियामतको दिन मेरो शफाअत प्राप्त हुनेछ ।

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنهما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَنْ قَالَ حِينَ يَسْمَعُ النِّدَاءَ: اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ، وَالصَّلاَةِ القَائِمَةِ، آتِ مُحَمَّدًا الوَسِيلَةَ وَالفَضِيلَةَ، وَابْعَثْهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذِي وَعَدْتَهُ، حَلَّتْ لَهُ شَفَاعَتِي يَوْمَ القِيَامَةِ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 614]

जाबिर बिन अब्दुल्लाह (रजियल्लाहु अन्हुमा)ले बयान गरेका छन्, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)ले भन्नु भयो:
जसले अज़ान सुनेपछि भन्छ: اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ، وَالصَّلاَةِ القَائِمَةِ، آتِ مُحَمَّدًا الوَسِيلَةَ وَالفَضِيلَةَ، وَابْعَثْهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذِي وَعَدْتَهُ (हे अल्लाह! यस सम्पूर्ण आह्वान र स्थिर प्रार्थनाका मालिक, मुहम्मद (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) लाई वसीला (जन्नतमा सबै भन्दा ऊँच्च स्थान) र श्रेष्ठतम दर्जा प्रदान गर्नुहोस्, र उहाँलाई त्यो प्रशंसनीय स्थान दिनुहोस् जुन तपाईंले उहाँलाई वाचा गर्नुभएको हो), उसलाई कियामतको दिन मेरो शफाअत प्राप्त हुनेछ ।
[सही] - [बुखारीले वर्णन गरेका छन्] - [सही बुखारी - 614]

व्याख्या

नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)ले स्पष्ट रूपमा बताउँछन् कि जो पनि अज़ानको समाप्ति पछि यो शब्द उच्चारण गर्छ:
"हे अल्लाह! (اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ) यो आह्वानका पालनकर्ताहरूका पालनकर्त्ता!
यो पूर्ण र सम्पूर्ण आह्वान, (التَّامَّةِ) जसले तौहीद (एकेश्वरवाद) र पैगम्बरीको सन्देशलाई प्रकट गर्छ। साथै, यो स्थायी नमाज (وَالصَّلاَةِ القَائِمَةِ) जसको स्थापना गरिनेछ।
तपाईं मुहम्मदलाई (مُحَمَّدًا الوَسِيلَةَ) वसीला प्रदान गर्नुहोस्, जुन स्थान केवल उहाँलाई मात्र शोभा दिन्छ। उहाँलाई (وَالفَضِيلَةَ) फजीलत प्रदान गर्नुहोस्।
उहाँलाई त्यो (مَقَامًا مَحْمُودًا) महिमित स्थान प्रदान गर्नुहोस्, जुन दिन कियामतमा सबैले प्रशंसा गर्नेछन्। यो स्थान तपाईंले उहाँलाई आफ्नो वचनअनुसार प्रदान गर्नु हुनेछ: {आशा छ, तपाईंको पालनकर्ताले उहाँलाई महिमित स्थानमा स्थापित गर्नु हुनेछ}।"
जसले यो दुआ पढ्छ, कियामतको दिन नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)को सिफारिस पाउन निश्चित हुन्छ।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. यो प्रार्थना अजान दिने व्यक्तिको पछाडि दोहोर्याएपछि गर्ने अनुमति छ, र जसले अजान सुन्दैन, उसले यो प्रार्थना गर्नु पर्दैन।
2. मुहम्मद (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)को महानता यसमा छ कि उनलाई वसीला (विशेष स्थान), फज़ीलत (श्रेष्ठता), मक़ाम-ए-मह्मूद (प्रशंसनीय स्थान), र प्रलयको दिन सृष्टिको बीच न्याय गर्नका लागि महान सिफारिश प्रदान गरिनेछ।
3. नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)को शिफारिशको प्रमाण, किनभने उहाँले भन्नु भयो, "प्रलयको दिन मेरो शिफारिश अजान पछि दुआ पढनेलाई प्रदान गरिनेछ।"
4. नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम)को शिफारिश उनको उम्मतका ठूला ठूला गुनाह गर्नेहरूका लागि हुनेछ, नरकमा प्रवेश गर्नबाट जोगिनको लागि, वा जो नरकमा प्रवेश गरिसकेका छन्, उनीहरूलाई त्यहाँबाट बाहिर निकाल्नको लागि, अथवा स्वर्गमा बिना हिसाब-किताब प्रवेश गर्नको लागि, वा जो स्वर्गमा प्रवेश गरिसकेका छन्, उनीहरूको दर्जा उच्च बनाउनको लागि।
5. तिबीले भने: हदीसको सुरुबाट "मुहम्मद रसूल अल्लाह" सम्मको भागलाई "दावत-ए-तामा" (पूर्ण आह्वान) भनिएको छ। "हैयालाह" लाई "नमाजको स्थापना" भनिएको छ, जसलाई कुरआनको "युकीमून अस्सलाह" (नमाज कायम गर्नेहरू) सँग जोडीन्छ। यसको अर्को सम्भावना यो हो कि "सलाह" (नमाज) लाई यहाँ "दुआ" भनिएको छ, र "कायम रहने" अर्थ लगाउन सकिन्छ "जो यसलाई निरन्तरता दिन्छ।" यस सन्दर्भमा "वा अस्सलात अल-कायिमा" (स्थायी नमाज) लाई "दावत-ए-तामा" को व्याख्या मान्न सकिन्छ।
6. तर, सबभन्दा स्पष्ट अर्थ यो हो कि यहाँ "सलाह" भनेको त्यो विशेष नमाज हो, जसतर्फ त्यस समयमा आह्वान गरिएको छ।
7. महल्बले भने: यस हदीसमा नमाजका समयमा दुआ गर्न प्रोत्साहन गरिएको छ, किनकि त्यो समयमा दुआ स्विकरिन्छ भन्ने आशा गरिन्छ।