فەرموودە: ئایا باسی ئەو کەسانە چییە کە ئاوا دەڵێن؟ من شەونوێژ دەکەم ودەخەوم و ڕۆژانێک ڕۆژوو دەگرم و ڕۆژانێک ڕۆژوو دەشکێنم، وئافرەتان مارە دەکەم، هەرکەسێک پشت بکات لە سونەتەکەى من (ڕێبازەکەى من)؛ ئەوا ئەو کەسە لە من نییە

عن أنس بن مالك رضي الله عنه أن نفرًا من أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم سألوا أزواج النبي صلى الله عليه وسلم عن عمله في السر؟ فقال بعضهم: لا أتزوج النساء. وقال بعضهم: لا آكل اللحم. وقال بعضهم: لا أنام على فراش. فبلغ ذلك النبي صلى الله عليه وسلم فحمد الله وأثنى عليه، وقال: «ما بال أقوام قالوا كذا؟ لكني أصلي وأنام وأصوم وأفطر، وأتزوج النساء؛ فمن رغب عن سنتي فليس مني».
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە ئەنەسی کوڕی مالیکەوە -ڕەزاى خواى لێبێت- دەڵێت: «چەند کەسێک لە هاوەڵانی پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پرسیاریان لە خێزانەکانى پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- کرد سەبارەت بە کردەوەکانى پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- لە نهێنیدا (لە ماڵەوەدا)؟ هەندێک لەو هاوەڵانە ووتیان: من هەرگیز ئافرەتان مارە ناکەم (هەرگیز هاوسەرگیری ناکەم)، وهەندێکی تریان ووتیان: من هەرگیز گۆشت ناخۆم، وهەندێکی تریان ووتیان: من هەرگیز لەسەر جێگا ناخەوم. ئەم باسانە گەیشتە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- بۆیە حەمد وسوپاس وستایشی خودای کرد، وفەرمووی: «ئایا باسی ئەو کەسانە چییە کە ئاوا دەڵێن؟ من شەونوێژ دەکەم ودەخەوم و ڕۆژانێک ڕۆژوو دەگرم و ڕۆژانێک ڕۆژوو دەشکێنم، وئافرەتان مارە دەکەم، هەرکەسێک پشت لە سونەتەکەى من (ڕێبازەکەى من) بکات؛ ئەوا ئەو کەسە لە من نییە».
[صەحیحە] - [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

شیکردنەوە

ئەم شەریعەتە مەزنە بنیاتنراوە لەسەر لێبوردەیی وئاسانکاری، وڕازیکردنی نەفسەکان بە قبوڵکردنی شتە باش وڕێگەپێدراوەکانى (حەڵاڵەکانى) ئەم ژیانە، وحەزن نەکردن بە سەختی وقورس وهێنانى ناڕەحەت بۆ سەر نەفسەکان، وڕێگەگرتن لە بێبەشکردنی نەفسەکان لە خێر وخۆشییەکانى ئەم دونیایە. کەسانێک لە هاوەڵانی پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- خۆشویستنی خێر وچاکەکاری وای لێیان کرد کە بچن بۆ پرسیارکردن سەبارەت بە کردەوەکانى پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- لە نهێنیدا (لە ماڵەوە) کە زۆرجار تەنها هاوسەرەکان بەم کردەوانە دەزانن، کاتێک پرسیاریان سەبارەت بە کردەوەکانی کرد و وەڵامیان درایەوە؛ کردەوەکانى پێغەمبەریان بە کەم دانا -صلى اللە علیە وسلم-، ئەمیش بە بەراورد کردنی لەگەڵ چالاکی خۆیان لە ئەنجامدانى چاکە وشێلگیر بوونیان (جدی بوونیان) لە ئەنجامدان. ووتیان: ئێمە لە کوێین بە بەراورد لەگەڵ پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم-، ئەو خواى گەورە لە گوناهەکانى پێشوو وداهاتووی خۆش بوو؟!! ئەمە لە گومانى ئەواندا بەسە بۆ ئەوەى پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- هەوڵ وکۆششی زیاتر نەکات لە پەرستندا. هەندێکیان بڕیاریدا نەچێت بۆ لای ئافرەتان وخۆی یەکلایی بکاتەوە بۆ پەرستن، وهەندێکی تریان بڕیاریدا چیتر گۆشت نەخوات ئەمیش وەکو زوهد وخۆدوورگرتن لە چێژ وخۆشیەکانى ئەم ژیانە، وهەندێکی تر بڕیاریاندا کە هەموو شەوەکە شەونوێژ وپەرستن ئەنجامبدەن ونەخەون. ئەم باسەیان گەیشت بە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- کە لە هەموویان تەقوا ولە خودا ترسی زیاترە، وشارەزاترە بە حاڵەت وشەریعەت ویاساکانی ئیسلام چونکە پێغەمبەری خودایە و وەحی وسروش سەبارەت بە چۆنیەتی ئەنجامدانى پەرستنەکان بۆ ئەو دێت. بۆیە وتاری بۆ خەڵکی دا، وحەمد وسوپاسی خودای کرد، وئامۆژگاری وڕێنموێنیەکی گشتی کرد بە بێ ئەوەى ناوی هیچ کەسێک بهێنێت ئەمیش هەروەکو خووی ڕەسەنی خۆی کە لە هەموو باسەکاندا هاوشێوەى ئەم حاڵەتە ناوی هیچ کەسێکی نەدەهێنا بۆ ئەوەى کەسەکە هەست بە شکاندنەوە نەکات وغەمبار نەبێت، بەڵکو بەشێوەیەکی گشتی باسی دەکرد مەگەر بۆ حاڵەتێک کە زۆر پێویست بوایە ئینجا ناوی دەهێنا. پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پێی ڕاگەیاندن ئەو هەموو شتێک مافى شایستەی خۆی پێدەدەات، ئەو خودا دەپەرستێت، وچێژە ڕێگەپێدراوەکانى (حەڵاڵەکانى) ئەم ژیانە لەسەر خۆی حەرام ناکات، شەوان دەخەوێت وهەڵدەستێت بۆ ئەنجامدانى پەرستن، وڕۆژانێک بە ڕۆژووە وڕۆژانێک ڕۆژوو دەشکێنێت، وئافرەتان مارە دەکات، ئەوەی پشت لە ڕێباز وسونەتی پایەداری ئەو بکات؛ ئەوا ئەو کەسە لە شوێنکەوتووانى ئەو نییە، بەڵکو شوێنی ڕێبازی بیدعەچیەکان کەوتووە.