فەرموودە: هەرکەسێک ستەمێکی لە برایەکی کردووە، لە کەسایەتی یان هەرشتێکی تر؛ ئەوا با داواى گەردن ئازایی لێبکات ئەمڕۆ پێش ئەوەى (ڕۆژێک بێت) دینار ودرهەم نەبێت

عن أبي هريرة رضي الله عنه مرفوعاً: «مَنْ كَانَتْ عِندَهُ مَظْلَمَةٌ لِأَخِيهِ، مِنْ عِرْضِهِ أو مِنْ شَيْءٍ، فَلْيَتَحَلَّلْهُ مِنْهُ اليومَ قَبْلَ أَن لا يَكُونَ دِينَارٌ ولا دِرْهَمٌ؛ إِنْ كَانَ له عَمَلٌ صَالِحٌ أُخِذَ مِنْهُ بِقَدْرِ مَظْلَمَتِهِ، وَإِن لَمْ يَكُنْ لَهُ حَسَنَاتٌ أَخَذَ مِنْ سَيِّئَاتِ صَاحِبِهِ فَحُمِلَ عَلَيْهِ».
[صحيح] - [رواه البخاري]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە ئەبی هورەیرەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «هەرکەسێک ستەمێکی لە برایەکی کردووە، لە کەسایەتی یان هەرشتێکی تر؛ ئەوا با داواى گەردن ئازایی (داواى لێبووردنی) لێبکات ئەمڕۆ پێش ئەوەى (ڕۆژێک بێت) دینار ودرهەم نەبێت، ئەگەر (ستەمکارەکە) کردەوەى چاکی هەبوو؛ (ستەملێکراوەکە) بە پێی ستەمەکەى کردەوەکانى لێوەردەگرێت، ئەگەر کردەوەى چاکەى نەبوو؛ لە کردەوە خراپەکانی هاوڕێکەى (ستەملێکراوەکە) وەردەگیرێت ودەکرێتە گەردنی».
[صەحیحە] - [بوخاری گێڕاویەتیەوە]

شیکردنەوە

ئەم فەرموودەیە ڕوانگەیەک لە ڕوانگەکانى دادپەروەری کۆمەڵایەتی دەردەخات کە ئاینی ئیسلام جەختدەکاتەوە لە بڵاوکردنەوەى لە نێوان شوێنکەوتووانى، شیکردنەوەى فەرموودەکە: (هەرکەسێک ستەمێکی لە برایەکی کردووە): ئەو شتەی ستەمکار بردوویەتی یان ستەمکردن بە هەرشێوەیەک پەیوەست بێت بە مافى براکەی لە ئایندا، وئەم تاوانە چەند لایەنێک دەگرێتەوە: (لە کەسایەتی): ئەمیش ڕوونکردنەوەى ستەمەکەیە وئەو لایەنەیە کە دەبێت بپارێزرێت لە نەفس وڕەچەڵەک وخێزان و بەکەمدانان وڕەخنەلێگرتنیان ڕەت بکاتەوە. (یان هەرشتێکی تر): وەکو بردنی ماڵەکەى یان قەدەغەکردن لە سوود لێوەرگرتنی، یان گشتگیر کردنە لە پاش تایبەت کردن. (ئەوا با داواى گەردن ئازایی -داواى لێبووردنی- لێبکات): واتا با ستەمکار داواى لێخۆشبوون بکات لە ستەملێکراوەکە. (ئەمڕۆ): ئەمیش بۆ دووپاتکردنەوەیە لەسەر بەپەلە بوون لە داواى لێبوردن کردن لە ژیانی دونیادا. (پێش ئەوەى -ڕۆژێک بێت- دینار ودرهەم نەبێت): واتا پێش ئەوەى ڕۆژی قیامەت بێت؛ پێویستە پەلە داواى گەردن ئازایی لێبکات ئەگەرچیش بۆ ئەمە پێویست بکات دینار ودرهەم بە ستەملێکراوەکە ببەخشێت بۆئەوەى ستەمی لە گەردن نەمێنێت، چونکە پێدانی دینار ودرهەم لە ئەمڕۆدا ئاسانترە لە پێدانی چاکەکان وهەڵگراتنی خراپەکان لە ڕۆژی قیامەتدا ئەگەر ستەملێکراوەکە گەردنی ئازاد نەکات.(ئەگەر -ستەمکارەکە- کردەوەى چاکی هەبوو): واتا ئەگەر ئیماندار بێت وستەمی کردبێت وستەملێکراوەکە لێی خۆش نەبووبێت. سەرەنجام: (-ستەملێکراوەکە- بە پێی ستەمەکەى کردەوەکانى لێوەردەگرێت): واتا لە کردەوە چاکەکانی ستەمکارەکە بۆ خۆی دەبات، ئەم بردن وتۆڵەکردنەوەیە ڕوودەدات، وڕێژەی پەرستن وچاکەکاری وتاوان وگوناهەکان چۆنیەتی وچەندێتیان دەگەڕێتەوە بۆ لای خواى گەورە -سبحانه وتعالى-، ئەگەر ستەمکارەکە لە مایەپووچەکان بێت لە ڕۆژی لێپرسینەوەدا، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: (ئەگەر کردەوەى چاکەى نەبوو): واتا ئەگەر ستەمکارەکە چیتر کردەوەى چاکی نەما کە بیدات بە ستەملێکراوەکە، ئەوا لێپرسینەوەیەکی لەگەڵدا دەکرێت کە باری قورس دەکات وسزا وئازاری زیاتر دەکات. (لە کردەوە خراپەکانی هاوڕێکەى -ستەملێکراوەکە- وەردەگیرێت ودەکرێتە گەردنی): واتا لە تاوان وگوناهەکانی ستەملێکراوەکە وەردەگیرێت ودەکرێتە گەردنی ستەمکارەکە.