Hadith: “ជនណាបានបំពានលើបងប្អូនរបស់ខ្លួន មិនថាកិត្តិយស ឬអ្វីមួយ ចូរឲ្យជននោះសុំការអភ័យទោសពីគេវិញនៅថ្ងៃនេះ មុនពេលដែលលែងមាន(លុយកាក់ ដូចជា)ទីណារ ឬទៀរហាំ

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«مَنْ كَانَتْ لَهُ مَظْلَمَةٌ لِأَخِيهِ مِنْ عِرْضِهِ أَوْ شَيْءٍ فَلْيَتَحَلَّلْهُ مِنْهُ اليَوْمَ، قَبْلَ أَلا يَكُونَ دِينَارٌ وَلاَ دِرْهَمٌ، إِنْ كَانَ لَهُ عَمَلٌ صَالِحٌ أُخِذَ مِنْهُ بِقَدْرِ مَظْلَمَتِهِ، وَإِلَمْ تَكُنْ لَهُ حَسَنَاتٌ أُخِذَ مِنْ سَيِّئَاتِ صَاحِبِهِ فَحُمِلَ عَلَيْهِ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 2449]

អំពី អាពូហ៊ូរ៉យរ៉ោះ رضي الله عنه បាននិយាយថា៖ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖
“ជនណាបានបំពានលើបងប្អូនរបស់ខ្លួន មិនថាកិត្តិយស ឬអ្វីមួយ ចូរឲ្យជននោះសុំការអភ័យទោសពីគេវិញនៅថ្ងៃនេះ មុនពេលដែលលែងមាន(លុយកាក់ ដូចជា)ទីណារ ឬទៀរហាំ។ ប្រសិនបើជននោះមានទង្វើល្អ គេនឹងយក(ទង្វើល្អ)ពីជននោះតាមកម្រិតនៃការបំពានរបស់ជននោះ។ ហើយប្រសិនបើជននោះគ្មានទង្វើល្អទេ គេនឹងយកបាបកម្មរបស់អ្នកដែលត្រូវជននោះបំពានដាក់ឲ្យជននោះរែកពន់”។
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري - 2449]

Explanation

ណាពី ﷺ លោកបានបង្គាប់ប្រើរាល់បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលបានបំពានលើបងប្អូនមូស្លីមរបស់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹងកិត្តិយស ឬទ្រព្យសម្បត្តិ ឬអាយុជីវិតត្រូវសុំការអភ័យទោសពីអ្នកដែលខ្លួនបានបំពានឲ្យហើយនៅក្នុងលោកិយនេះមុននឹងថ្ងៃបរលោកមកដល់ ខណៈដែលថ្ងៃនោះ ប្រាក់ទីណើរដែលធ្វើពីមាស ឬប្រាក់ទៀរហាំដែលធ្វើពីប្រាក់ គឺមិនអាចផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ជននោះអាចយកទៅទូទាត់ឲ្យអ្នកដែលខ្លួនបានបំពាននោះឡើយ ត្បិតនៅក្នុងថ្ងៃនោះ គឺគេទូទាត់ដោយអំពើល្អ និងអំពើអាក្រក់ ដោយអ្នកត្រូវគេបំពាននឹងយកអំពើល្អពីអ្នកដែលបានបំពានមកលើខ្លួនក្នុងបរិមាណ ឬកម្រិតដែលគេបានបំពានមកលើ។ តែប្រសិនបើអ្នកដែលបំពាននោះមិនមានអំពើល្អទេ គេនឹងយកអំពើអាក្រក់របស់អ្នកដែលត្រូវគេបំពានដាក់ទៅលើអ្នកដែលបំពាននោះក្នុងបរិមាណ ឬកម្រិតដែលគេបានបំពាន។

Benefits from the Hadith

1. យកចិត្តទុកដាក់លើការចៀសឆ្ងាយពីអំពើអយុត្តិធម៌ និងការបំពានលើអ្នកដទៃ។
2. ជំរុញឲ្យរួសរាន់ទូទាត់ជាមួយនឹងអ្នកដែលខ្លួនបានជំពាក់ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិផ្សេងៗ។
3. ការបំពាន និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកដទៃអាចធ្វើឲ្យទង្វើកុសលដែលគេបានសាងត្រូវអន្តរាយ និងបាត់បង់។
4. សិទ្ធិនានាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរបស់ខ្ញុំបម្រើអល់ឡោះ គឺអល់ឡោះជាម្ចាស់មិនអភ័យទោសឲ្យឡើយ លុះត្រាតែគេបង្វិល ឬត្រឡប់សិទ្ធិនោះទៅកាន់ម្ចាស់របស់វាវិញ។
5. ប្រាក់ទីណើរ និងទៀរហាំ គឺជាមធ្យោបាយមួយសម្រាប់ការទាញយកប្រយោជន៍ក្នុងលោកិយ។ ចំណែកឯនៅថ្ងៃបរលោក គឺមានតែអំពើល្អ និងអំពើអាក្រក់ប៉ុណ្ណោះ។
6. ចំពោះបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងកិត្តិយស សាសនវិទូមួយចំនួនបាននិយាយថា ប្រសិនបើអ្នកត្រូវគេបំពានមិនបានដឹងទេនោះ អ្នកដែលបំពានមិនចាំបាច់ប្រាប់ជននោះឡើយ។ ឧទាហរណ៍ដូចជា រូបគេបានជេរប្រមាថបុគ្គលម្នាក់នៅក្នុងកន្លែងជួបជុំណាមួយ ក្រោយមក រូបគេបានសារភាពកំហុសចំពោះអល់ឡោះ។ ក្នុងករណីនេះ គឺមិនតម្រូវឲ្យប្រាប់អ្នកដែលខ្លួនបានជេរប្រមាថនោះឡើយ ក៏ប៉ុន្តែត្រូវសុំការអភ័យទោសពីអល់ឡោះឲ្យជននោះ បួងសួងឲ្យជននោះ និងនិយាយល្អៗពីជននោះនៅកន្លែងដែលខ្លួនបានជេរប្រមាថជននោះ។ ការធ្វើដូច្នោះ គឺចាត់ទុកជាការសុំអភ័យទោសជននោះហើយ។