Hadith: “អ្នកដែលល្អជាងគេក្នុងចំណោមពួកអ្នក គឺ(មនុស្សក្នុង)សតវត្សរបស់ខ្ញុំ។ បន្ទាប់មក គឺអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេ។ បន្ទាប់មកទៀត គឺអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេ”។

عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«خَيْرُكُمْ قَرْنِي، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ» قَالَ عِمْرَانُ: لاَ أَدْرِي أَذَكَرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعْدُ قَرْنَيْنِ أَوْ ثَلاَثَةً، قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ بَعْدَكُمْ قَوْمًا يَخُونُونَ وَلاَ يُؤْتَمَنُونَ، وَيَشْهَدُونَ وَلاَ يُسْتَشْهَدُونَ، وَيَنْذِرُونَ وَلاَ يَفُونَ، وَيَظْهَرُ فِيهِمُ السِّمَنُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2651]

អំពី អ៊ិមរ៉ន ពិន ហ៊ូសៃន៍ رضي الله عنهما បាននិយាយថា៖ ណាពី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖
“អ្នកដែលល្អជាងគេក្នុងចំណោមពួកអ្នក គឺ(មនុស្សក្នុង)សតវត្សរបស់ខ្ញុំ។ បន្ទាប់មក គឺអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេ។ បន្ទាប់មកទៀត គឺអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេ”។ អ៊ិមរ៉ន បាននិយាយថា៖ ខ្ញុំមិនដឹងទេថា ណាពី ﷺ បានលើកឡើងពីរសតវត្ស ឬបីសតវត្សបន្ទាប់នោះ។ ណាពី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា៖ “បន្ទាប់ពីពួកអ្នក នឹងមានក្រុមមួយដែលពួកគេក្បត់ ហើយគ្មាននរណាទុកចិត្តពួកគេទេ។ ពួកគេធ្វើជាសាក្សី តែគ្មាននរណាស្នើឱ្យពួកគេធ្វើសាក្សីឡើយ។ ពួកគេសច្ចាបន់(ណាហ្សើរ) តែពួកគេមិនធ្វើតាមឡើយ។ ហើយភាពធាត់នឹងលេចឡើងក្នុងចំណោមពួកគេ”។
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 2651]

Explanation

ណាពី ﷺ បានប្រាប់ថា ជំនាន់មនុស្សដែលល្អជាងគេបំផុត គឺជំនាន់អ្នកដែលរស់ទាន់សម័យកាលណាពី ﷺ រួមនិងសហាហ្ពាត់របស់លោក។ បន្ទាប់មក គឺអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេក្នុងចំណោមបណ្តាអ្នកមានជំនឿដែលបានទាន់សហាហ្ពាត់ ប៉ុន្តែមិនទាន់ណាពី ﷺ ។ បន្ទាប់មកទៀត គឺអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេ គឺអ្នកដែលទាន់អ្នកទាន់សហាហ្ពាត់។ ហើយសហាហ្ពាត់មានការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការលើកឡើងអំពីអ្នកដែលមកបន្ទាប់ពីពួកគេ រហូតដល់សតវត្សទីបួន។ បន្ទាប់មក ណាពី ﷺ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ បន្ទាប់ពីពួកគេ នឹងមានក្រុមមួយដែលពួកគេក្បត់ ហើយមនុស្សមិនទុកចិត្តពួកគេទេ។ ពួកគេធ្វើជាសាក្សីមុនពេលដែលគេស្នើសុំឲ្យពួកគេធ្វើសាក្សី។ ពួកគេសច្ចាបន់(ណាហ្សើរ) តែពួកគេមិនធ្វើតាមឡើយ។ ហើយពួកគេទទួលទានអាហារនិងភេសជ្ជៈដោយបរិបូរណ៍ រហូតដល់ពួកគេក្លាយជាមនុស្សធាត់។

Benefits from the Hadith

1. សតវត្សដែលល្អជាងគេបំផុតនិងជំនាន់ដែលល្អជាងគេបំផុតនៅក្នុងអាយុកាលនៃលោកិយ គឺជំនាន់ដែលណាពី ﷺ និងសហាហ្ពាត់របស់លោករស់នៅ។ ពិតណាស់ មានសេចក្តីរាយការណ៍ក្នុងសៀវភៅ សហេស អាល់ពូខរី ថា៖ ពិតណាស់ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ខ្ញុំត្រូវបានតែងតាំងមកពីជំនាន់ដ៏ល្អបំផុតនៃកូនចៅអាហ្ទាំពីដែលបានឆ្លងកាត់ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត រហូតដល់ខ្ញុំបានកើតមកនៅជំនាន់ដែលខ្ញុំបានរស់នៅ”។
2. អ៊ិពនូហាជើរ បាននិយាយថា៖ ហាទីស្ហនេះ បញ្ជាក់ថា បណ្តាសហាហ្ពាត់ គឺល្អជាងអ្នកទាន់ជំនាន់សហាហ្ពាត់(តាពីអ៊ីន) ហើយអ្នកទាន់ជំនាន់សហាហ្ពាត់ គឺល្អជាងអ្នកដែលទាន់អ្នកទាន់ជំនាន់សហាហ្ពាត់(តាពីអ៊ីត តាពីអ៊ីន) ។ ប៉ុន្តែ តើភាពល្អប្រសើរនេះ គឺសំដៅនឹងក្រុមទាំងមូល ឬជាបុគ្គល? នេះ ជាបញ្ហាដែលសាសនវិទូឥស្លាមនៅតែមានការជជែកគ្នា តែភាគច្រើននៃពួកគេបានផ្អែកលើទស្សនៈទីពីរ។
3. បង្ហាញពីភាពចាំបាច់នៃការដើរតាមាគ៌ារបស់មនុស្សបីជំនាន់ដំបូង ព្រោះអ្នកដែលសម័យកាលរបស់ខ្លួនកៀកទៅនឹងសម័យកាលណាពី ﷺ នោះគេរឹតតែឈានមុខគេចំពោះភាពល្អប្រសើរ ចំណេះដឹង និងការប្រកាន់ខ្ជាប់តាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់ណាពី ﷺ ផងដែរ។
4. ការសច្ចាបន់(ណាហ្ស៊ើរ)៖ ជាការដែលបុគ្គលម្នាក់ដាក់កាតព្វកិច្ចលើខ្លួនឯងឲ្យអនុវត្តនូវប្រការល្អណាមួយដែលច្បាប់មិនបានដាក់ជាកាតព្វកិច្ចតាមរយៈពាក្យសំដីណាមួយដែលបង្ហាញដូចនោះ។
5. ស្តីបន្ទោសចំពោះការក្បត់ ការមិនអនុវត្តតាមពាក្យសច្ចាបន់ និងការជាប់ជំពាក់នឹងលោកិយ។
6. ការធ្វើជាសាក្សីដោយគ្មានការស្នើសុំ គឺត្រូវបានស្តីបន្ទោស ប្រសិនបើម្ចាស់សិទ្ធិដឹងអំពីរឿងនោះរួច។ តែប្រសិនបើគេមិនដឹងទេនោះ គឺវាចូលក្នុងប្រសាសន៍របស់ណាពី ﷺ ដែលលោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “តើខ្ញុំមិនបានប្រាប់ពួកអ្នកអំពីសាក្សីដែលល្អជាងគេបំផុតទេឬ? គឺអ្នកដែលធ្វើជាសាក្សីមុនពេលដែលគេសុំឲ្យធ្វើសាក្សី”។ រាយការណ៍ដោយ មូស្លីម។