بروز رسانی: قلم [ثبت و ضبط اعمال انسان توسط ملائکه] از سه نفر برداشته شده است: از کسی که خواب است تا بیدار شود؛ و از کودک تا اینکه به بلوغ برسد و از دیوانه تا اینکه عاقل گردد.

عن علي رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال: "رُفِعَ الْقَلَمُ عن ثلاثة: عن النائم حتى يَسْتَيْقِظَ، وعن الصبي حتى يَحْتَلِمَ، وعن المجنون حتى يَعْقِلَ".
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه وأحمد]

از علی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلَاثَةٍ: عَنِ النَّائِمِ حَتَّى يَسْتَيْقِظَ، وَعَنِ الصَّبِيِّ حَتَّى يَحْتَلِمَ، وَعَنِ الْمَجْنُونِ حَتَّى يَعْقِلَ»: «قلم [ثبت و ضبط اعمال انسان توسط ملائکه] از سه نفر برداشته شده است: از کسی که خواب است تا بیدار شود؛ و از کودک تا اینکه به بلوغ برسد و از دیوانه تا اینکه عاقل گردد».
صحیح است - به روایت ابن ماجه

شرح

حدیث مذکور بیانگر این مهم است که کودکی و خواب و جنون از اسباب فقدان اهلیت می باشند؛ و اهلیت عبارت است از صلاحیت شخص برای حقوق مشروعی که به نفع و ضرر او ثابت می گردد. بنابراین کودک و مجنون و کسی که در خواب است، مکلف به اوامر و نواهی شرعی نیست؛ و این از رحمت و لطف الله متعال به بندگان می باشد. و عذر کودک با بالغ شدن و خوابیده با بیدار شدن و مجنون با به هوش آمدن و عاقل شدن بر طرف می گردد.