Ҳадис: Агар одамларнинг даъволарига асосланиб сўраган нарсалари берилаверса, (айрим) кимсалар қавмнинг молию қонини даъво қилиб чиққан бўлардилар. Бироқ даъво қилувчи далил келтириши, инкор этувчи қасам ичиши шарт», – дедилар

عَن ابنِ عباسٍ رضي الله عنهما أنَّ رسولَ اللهِ صلي الله عليه وسلم قال:
«لَو يُعطَى النّاسُ بدَعواهُم لادَّعَى رِجالٌ أموالَ قَومٍ ودِماءَهُم، ولَكِنَّ البَيِّنَةَ على المُدَّعِى، واليَمينَ على مَن أنكَرَ».
[صحيح] - [رواه البيهقي] - [السنن الكبرى للبيهقي: 21243]

Бу таржима қайта кўрилиши ва текширилиши кекак.

Ибн Аббос разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
«Агар одамларнинг даъволарига асосланиб сўраган нарсалари берилаверса, (айрим) кимсалар қавмнинг молию қонини даъво қилиб чиққан бўлардилар. Бироқ даъво қилувчи далил келтириши, инкор этувчи қасам ичиши шарт», – дедилар.
[Тўғри матн] - - [السنن الكبرى للبيهقي - 21243]

Изоҳ

Пайғамбар саллоллоҳу алайҳи ва саллам баён қилдиларки, агар одамларга далил-исботсиз, фақат даъволари асосидагина (ҳақ) берилса, у ҳолда баъзилар бошқаларнинг мол-мулки ва жонларини даъво қилиб чиқар эдилар. Шунинг учун даъво қилган киши талаб қилаётган нарсасига далил ва гувоҳ келтириши лозим. Агар унинг ҳеч қандай далили бўлмаса, даъво етказилган шахсга мурожаат қилинади. У даъвони инкор этса, қасам ичиши шарт бўлади ва шу орқали жавобгарликдан халос бўлади.

Ҳадиснинг фойдалари

1. Ибн Дакийқ ал-Ийд раҳимаҳуллоҳ дедилар: бу ҳадис — аҳкомлар асосларидан бири бўлиб, ихтилоф ва низолар вақтида энг улуғ манбадир.
2. Шариат одамларнинг мол-мулки ва жонларини суиистеъмол ва ўйинчоққа айлантирилишидан муҳофаза қилиш учун нозил қилинган.
3. Қозӣ ўз билгани билан ҳукм чиқармайди, балки далил ва гувоҳларга таянади.
4. Ҳар қандай далил-исботдан холи даъво рад этилади. Бу ҳуқуқ ва муомалалар масалаларида бўладими ёки иймон ва илм масалаларида бўладими — фарқи йўқ.