නබි වදන: කරුණු හතරක් ඇත. කවර කෙනෙකු තුළ ඒවා පිහිටා ඇත්තේ ද ඔහු සැබෑ කුහකයකු විය. කවරෙකු තුළ ඉන් කොටසක් ඇත්තේ ද, එය අත්හැර දමන තෙක් කුහකත්වයේ කොටසක් ඔහු තුළ පවතිනු ඇත. ඔහු කතා කළ විට බොරු කතා කරයි. ඔහු ගිවිසගත් විට එය උල්ලංඝනය කරයි. ඔහු පොරොන්දු දුන් විට එය කඩ කරයි. ඔහු තර්ක කළ විට අයහපත් ලෙස හැසිරේ.“
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رضي الله عنهما قال: قال رَسولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا، وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَلَّةٌ مِنْ نِفَاقٍ حَتَّى يَدَعَهَا: إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 58]
المزيــد ...
අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ප්‍රකාශ කළ බවට අබ්දුල්ලාහ් ඉබ්නු අම්ර් (රළියල්ලාහු අන්හුමා) තුමා විසින් මෙසේ වාර්තා කරන ලදී.
"කරුණු හතරක් ඇත. කවර කෙනෙකු තුළ ඒවා පිහිටා ඇත්තේ ද ඔහු සැබෑ කුහකයකු විය. කවරෙකු තුළ ඉන් කොටසක් ඇත්තේ ද, එය අත්හැර දමන තෙක් කුහකත්වයේ කොටසක් ඔහු තුළ පවතිනු ඇත. ඔහු කතා කළ විට බොරු කතා කරයි. ඔහු ගිවිසගත් විට එය උල්ලංඝනය කරයි. ඔහු පොරොන්දු දුන් විට එය කඩ කරයි. ඔහු තර්ක කළ විට අයහපත් ලෙස හැසිරේ.“
[පූර්ව සාධක සහිත හදීසයකි] - [බුහාරි හා මුස්ලිම් හි වාර්තා වී ඇත] - [صحيح مسلم - 58]
කරුණු හතරක් පිළිබඳ නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණෝ අවවාද කළහ. ඒවා මුස්ලිම්වරයකු තුළ එකතු වී තිබූ විටෙක එම කරුණ හේතුවෙන් ඔහු කුහකයින්ට දැඩි සේ සමාන වනු ඇත. මෙහි පවසා ඇත්තේ එම කරුණු අබිබවා ගිය අය සම්බන්ධයෙනි. නමුත් මේ ගුණාංග දුර්ලබ කෙනෙකු නම් ඔහු ඒ තුළට නොවැටෙනු ඇත. එනම්:
පළමුවැන්නා: ඔහු කතා කළ විට වුවමනාවෙන්ම බොරු කියයි. ඔහුගේ කතාව තුළ සත්‍යයක් දකින්නට නොලැබේ.
දෙවැන්නා: යම් ගිවිසුමක් ගිවිස ගත් විටෙක, එය සම්පූර්ණ නොකරයි. අදාළ තැනැත්තාට වංචා කරයි.
තුන්වැන්නා: යම් පොරොන්දුවක් දුන් විටෙක එය ඉටු නොකර, ඒ තැනැත්තා එය කඩ කරයි.
සිව්වැන්නා: යමෙක් සමග ඔහු වාද විවාද කළ විට ඔහුගේ තර්කය කෲර වේ. සත්‍යයෙන් වෙනතකට නැඹුරු වෙයි. එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට හා නිෂ්ඵල කිරීමට පෙළඹේ. බොරුව හා ව්‍යාජ දෑ පවසයි.
සැබැවින්ම කුහකත්වය යනු අභ්‍යන්තරයේ ඇති දෑට පටහැනි යමක් ප්‍රදර්ශනය කිරීමකි. මෙම ගුණාංග ඇති උදවිය තුළ මෙම අර්ථය දක්නට ලැබේ. ඔහුගේ කුහකත්වය මිනිසුන් අතරින් ඔහු කවර අයකු සමග කතා කළේ ද, ඔහු කවර අයකුට පොරොන්දු දුන්නේ ද, කවර අයකු විසින් ඔහුව විශ්වාස කළේ ද කවර අයකු සමග ඔහු තර්ක කළේ ද කවර අයකු සමග ගිවිසුම්වලට එළැඹුනේ ද එවැන්නාගේ අයිිතිය තුළ පවතින්නකි. ඉස්ලාමය තුළ මුනාෆික් (කුහකයා) යනු අභ්‍යන්තරයේ දේව ප්‍රතික්ෂේප සඟවාගෙන මතුපිටින් ඉස්ලාමය ප්‍රදර්ශනය කරන්නාය. මෙම කරුණු අතරින් යම් කරුණක් කවරෙකු තුළ හෝ වී නම් ඔහු එය අත්හැර දමන තෙක් ඔහු තුළ කුහකත්වයේ ලක්ෂණයක් වන්නේමය.
හදීසයේ හරය
- කුහකයාගේ ඇතැම් ලක්ෂණය මෙහි විස්තර කර ඇත්තේ ඒ ගැන බිය ඇති කිරීමටත් එහි ඇද වැටීම ගැන අවවාද කිරීමටත් බව සළකන්න.
- හදීසයේ අදහස නම්: සැබැවින්ම මෙම කරුණ කුහකත්වයේ කරුණු වෙති. අදාළ පුද්ගලයා මෙම කරුණුවල දී කුහකයින්ට සමාන වන්නේය. ඔවුන්ගේ ගතිගුණවලින් හෙබි අයකු වන්නේය. නමුත් ඔහු අභ්‍යන්තරයේ දේව ප්‍රතික්ෂේපය සඟවා තබාගෙන ඉස්ලාමය ප්‍රදර්ශණය කරන කුහකයකු තරමට වන්නේ නැත. කවරෙකු තුළ මෙම කරුණු තුන ඉක්මවා ගොස් ඒ ගැන ඔහු නොසැළකිලිමත් වී එය සුළු දෙයක් බව සළකන්නේ ද මෙම ප්‍රකාශය අදාළ වනුයේ ඔහුට බව ප්‍රකාශ වෙයි. එසේ ඔහු එම තත්ත්වයේ පසුවූයේ නම්, ඔහු බොහෝ විට ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් ද දූෂිත අයකු වේ.
- ගස්සාලි තුමා මෙසේ පවසයි: ආගමේ මූලය කරුණු තුනකට සීමා වී ඇත. එනම් ප්‍රකාශය, ක්‍රියාව සහ චේතනාවයි. මෙය පෙන්වා දෙනුයේ මුසාවාදයෙන් ඇති වන දූෂිත වචනය, ද්‍රෝහි වීමෙන් ඇති වන දූෂිත ක්‍රියාව හා වංක වීමෙන් ඇතිවන දූෂිත චේතනාවයි. ඊට හේතුව පොරොන්දුවක් කඩ කිරීමේ චේතනාව පොරොන්දුව හා සැසඳිය හැකි නම් මිස අපකීර්තියට පත් නොවේ. කෙසේ වෙතත්, ඔහු අධිෂ්ඨාන කර ගත් පසු ඔහුට බාධාවක් හෝ අදහසක් මතු වූයේ නම්, එවිට එය ඔහු තුළ පවතින කුහකකමේ ගුණාංගයක් බව සළකනු නො ලැබේ.
- කුහක භාවය වර්ග දෙකකි: ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් පවතින කුහකත්වයයි. එය ඊමාන් හෙවත් දේව විශ්වාසයෙන් ඔහුව බැහැර කරයි. එනම් ඉස්ලාමය ප්‍රදර්ශනය කරමින් ප්‍රතික්ෂේපය ඔහු තුළ සඟවා ගැනීමය. අනෙක ක්‍රියාව මත පදනම් වූ කුහකත්වය. එනම් ඔවුන්ගේ ගතිගුණ කුහකයින්ට සමාන වීමය. එය අදාළ පුද්ගලයාව දේව විශ්වාසයෙන් බැහැර නොකරන නමුත් එය මහා පාපයන්ගෙන් එකක් බව විද්වතුන් පවසති.
- ඉබ්නු හජර් තුමා මෙසේ පවසයි: සැබැවින්ම තම හදවතින්, තම දිවෙන් විශ්වාස කර ක්‍රියාවෙන් මෙය සහතික කර සිටින්නා අවිශ්වාස කරන්නෙකු ලෙස විනිශ්චය නොකෙරෙන අතර ඔහු කෙරෙහි දේව ප්‍රතික්ෂේපයේ නීතිය බල පවත්වන්නේ නැත. ඔහු අපා ගින්නේ සදාතනිකභාවය හිමි කර ගන්නා කුහකයකු නොවන බව විද්වතුන් සියළු දෙනාම ඒකමතිකව එකඟ වී ඇත.
- නවවි තුමා මෙසේ පවසයි: විද්වතුන්ගෙන් පිරිසක් මෙසේ පවසා ඇත: එනම් මෙහි 'කුහකයෝ' යනුවෙන් අදහස් කරනුයේ, නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ යුගයේ සිටි, ඔවුන්ගේ දේව විශ්වාසය ගැන කතා කර, පසුව බොරු කළ, ඔවුන්ගේ විශ්වාසය මත සහතික වී පසුව ද්‍රෝහි වූ, ආගමික කටයුතු සම්බන්ධයෙන් හා එයට උපකාර කරන බවට පොරොන්දු වී පසුව එය කඩ කර ඔවුන්ගේ ආරවුල්වල අකෘතඥ විය.
ප්‍රවර්ග
අමතර
- නබි වදන: මහා පාපයන් කුමක්දැයි මා ඔබට දැනුම් දිය යුතු නොවේ ද.
- නබි වදන: මහා පාපකර්මයන්: අල්ලාහ්ට ආදේශ තැබීම, දෙමාපියන්ට හිංසා කිරීම, ආත්මයක් ඝාතනය කිරීම, බොරු දිවුරුම් දීම.
- නබි වදන: විනාශ කර දමන කරුණු හතකින් නුඹලා වැළකෙනු. අල්ලාහ්ගේ දූතයාණනි, ඒවා කුමක්දැ?යි විමසුවෝය. එතුමා: “අල්ලාහ්ට ආදේශ තැබීම, හූනියම් කිරීම, අල්ලාහ් තහනම් කළ ආත්මයක් කිසිදු අයිතියකින් තොරව ඝාතනය කිරීම, පොළිය අනුභව කිරීම, අනාථයින්ගේ ධනය සූරා කෑම, සතුරු යුද දිනක පළා යෑම, දේව විශ්වාසී, නිර්දෝෂී, පතිවත රකින කාන්තාවන්ට අවලාද නැගීම.”
- නබි වදන: කුහකයින්හට වඩාත් අසීරු සලාතය වනුයේ ඉෂා සලාතය හා ෆජ්ර් සලාතයයි. එහි ඇති මහිමය ඔවුහු දැන ගන්නෙහු නම් ඒ දෙක වෙත දණගසමින් හෝ පැමිණෙනු ඇත. සැබැවින්ම මම සලාතය සඳහා නියෝග කොට; ඒ සඳහා ඉකාමත් කියනු ලැබ; පසුව මිනිසෙකුට නියෝග කොට ඔහු ජනයාට සලාතය මෙහෙයවා; පසුව දර මිටි දරාගත් මිනිසුන් මා සමග සලාතයට සහභාගී නොවූ පිරිසක් වෙත ගමන් කර; ඔවුන්ගේ නිවෙස් ඔවුන් සමග ගින්නෙන් පුළුස්සා ලීමට සිතමි.
- නබි වදන: මහා පාපයන්ගෙන් වැළකී සිටින විට, පස්වේල සලාතයත්, ජුමුආ වෙන් ජුමුආවටත්, රමළානයෙන් රමළානයටත් ඒවා අතර සිදුවන දෑ සඳහා ඒවා ප්රතිකර්මයන් වනු ඇත.
- නබි වදන: මුස්ලිම්වරුන් දෙදෙනෙකු තම අසිපත්වලින් එකිනෙකා මුණ ගැසුණු විටෙක, ඝාතකයා හා ඝාතනය කරනු ලැබූ තැනැත්තා අපා ගින්නේ වෙති.
- නබි වදන: අපි අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) ඉදිරියේ වාඩිවී සිටි අතරවාරයේ දිනක් අප වෙත සුදෝ සුදු ඇඳුමකින් හා කළුවන් හිසකෙස් සහිත මිනිසෙකු උදා විය. ගමනක සළකුණක් හෝ ඔහු මත දැක ගන්නට නොවීය. අප අතරින් කිසිවකුත් ඔහුව හඳුනන්නේ ද නැත.