بروز رسانی: به خود زیان نزنید و به دیگران زیان نرسانید

عَنْ أَبِي سَعِيدٍ سَعْدِ بْنِ مَالِكِ بْنِ سِنَانٍ الخُدْرِيّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ».
[حسن] - [رواه ابن ماجه، والدارقطني، وغيرهما مسندًا] - [الأربعون النووية: 32]

از ابوسعید، سعد بن مالک بن سنان خُدری، رضی‌الله‌عنه روایت است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود:
«به خود زیان نزنید و به دیگران زیان نرسانید».
[حسن است] - [رواه ابن ماجه والدارقطني وغيرهما مسندًا] - [الأربعون النووية - 32]

شرح

پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم بیان فرمود که دفع ضرر به هر گونه و در هر جلوه‌ای از خود و دیگران واجب است؛ پس برای هیچ‌کس روا نیست که نه به خویش آسیب رساند و نه به دیگری. و نیز برای او روا نیست که ضرر را با ضرر پاسخ دهد؛ زیرا ضرر جز به شیوه‌ٔ قصاص و بدون تعدّی، برطرف نمی‌شود.

از نکات این حدیث

1. نهی از مجازاتی که بیش از مثل آن باشد.
2. الله تعالی بندگانش را به چیزی که به زیان آنها باشد امر نکرده است.
3. این حدیث قاعده‌ای است در حرمت رساندن ضرر و زیان، چه به‌وسیله‌ٔ گفتار، چه با کردار و چه با ترک [وظیفه].
4. یکی از قواعد شریعت این است که: «الضرر یُزال»: «زیان از بین برده می‌شود». چون شریعت زیان را تایید نمی‌کند و هرگونه زیان‌رسانی را انکار می‌کند.