حديث: تا حد توان زبانت باید به ذکر الله متعال مرطوب باشد

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُسْرٍ رَضِيَ اللَّهِ عَنْهُ قَالَ: أَتَى النَّبِيَّ رَجُلٌ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ! إِنَّ شَرَائِعَ الإِسْلَامِ قَدْ كَثُرَتْ عَلَيْنَا، فَبَابٌ نَتَمَسَّكُ بِهِ جَامِعٌ؟ قَالَ:
«لاَ يَزَالُ لِسَانُكَ رَطْبًا مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ». وفي رواية: مِنْ حَدِيثِ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: آخِرُ مَا فَارَقْتُ عَلَيْهِ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ قُلْتُ: أَيُّ الأَعْمَالِ خَيْرٌ وَأَقْرَبُ إِلَى اللَّهِ؟ قَالَ: «أَنْ تَمُوتَ وَلِسَانُكَ رَطْبٌ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ».
[صحيح] - [رواه أحمد والترمذي وابن ماجه وابن حبان] - [الأربعون النووية: 50]

از عبدالله بن بُسر (رضی الله عنه) روایت است که گفت: مردی نزد پیامبر (صلی الله علیه و سلم) آمد و عرض کرد: ای رسول الله! دستورها و احکام اسلام بر ما بسیار شده است، آیا [باب و] اصلی فراگیر هست که به آن تمسک جوئیم؟»فرمودند:
«تا حد توان زبانت باید به ذکر الله متعال مرطوب باشد».
[صحیح] - [رواه أحمد والترمذي وابن ماجه وابن حبان] - [الأربعون النووية - 50]

توضیح

مردی به پیامبر صلی الله علیه وسلم شکایت کرد که عبادات نفل بر او زیاد شده است، تا آنجا که به دلیل ضعف قادر به انجام آن نبوده است، سپس از پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسید تا او را به عمل ساده ای راهنمایی کند، که پاداش بزرگی به همراه داشته باشد تا بتواند به آن پابند و متمسک باشد.
پس وی صلی الله علیه وسلم او را راهنمایی کردند که زبان خود را در هر حال و زمان متحرک و مرطوب به ذکر الله متعال نگه دارد؛ مانند تسبیح (سبحان الله) و تحمید (الحمد لله) و استغفار ( استغفر الله) و دعاء و غیره موارد دیگر.

از فوائد حدیث

1. فضیلت مداومت به ذکر الله متعال.
2. از بزرگترین فضل الله متعال، آسان بودن اسباب اجر است.
3. اختلاف سهم مردم در کارهای نیک و خیر.
4. کثرت ذکر الله متعال با زبان به تسبیح و تحمید و تهلیل و تکبیر و غیره با هماهنگی قلب جاگزین بیشتر طاعات نوافل می گیرد.
5. مراعات وی صلی الله علیه وسلم به پاسخ پرسش کنندگان به آنچه که مناسب آنان بوده است.