بروز رسانی: زبانت همواره مشغول به یاد خدا باشد

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُسْرٍ رَضِيَ اللَّهِ عَنْهُ قَالَ: أَتَى النَّبِيَّ رَجُلٌ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ! إِنَّ شَرَائِعَ الإِسْلَامِ قَدْ كَثُرَتْ عَلَيْنَا، فَبَابٌ نَتَمَسَّكُ بِهِ جَامِعٌ؟ قَالَ:
«لاَ يَزَالُ لِسَانُكَ رَطْبًا مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ». وفي رواية: مِنْ حَدِيثِ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: آخِرُ مَا فَارَقْتُ عَلَيْهِ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ قُلْتُ: أَيُّ الأَعْمَالِ خَيْرٌ وَأَقْرَبُ إِلَى اللَّهِ؟ قَالَ: «أَنْ تَمُوتَ وَلِسَانُكَ رَطْبٌ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ».
[صحيح] - [رواه أحمد والترمذي وابن ماجه وابن حبان] - [الأربعون النووية: 50]

از عبدالله بن بُسر رضی الله عنه روایت است که گفت: مردی نزد پیامبر آمد و گفت: ای رسول خدا! همانا دستورها و احکام اسلام بر ما بسیار شده‌اند، پس آیا دری برای ما هست که به آن چنگ زنیم و جامع باشد؟ فرمود:
«زبانت همواره مشغول به یاد خدا باشد.»
[صحیح است] - [رواه أحمد والترمذي وابن ماجه وابن حبان] - [الأربعون النووية - 50]

شرح

مردی نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم شکایت می‌برد که عبادات نافله آنقدر بر وی بسیار و پرشمار شده‌اند که به دلیل ضعفش از انجام آنها ناتوان شده است، سپس از پیامبر می‌خواهد که او را به کار آسان و پر ثوابی راهنمایی کند تا به همان چنگ بزند.
پس پیامبر صلی الله علیه وسلم به او توصیه می‌کند که همواره زبانش به ذکر الله در حرکت باشد و در همه وقت و همه حال تسبیح و تحمید و استغفار و دعا و دیگر اذکار را بگوید.

از نکات این حدیث

1. فضیلت مداومت بر ذکر الله تعالی.
2. تسهیل و آسانی اسباب اجر، از فضل بزرگ الله تعالی است.
3. برتری بندگان بر یکدیگر به سبب بهرهٔ آنها در ابواب خیر و نیکوکاری است.
4. ذکر زیاد الله با زبان از طریق گفتن تسبیح و تحمید (الحمدلله) و تهلیل (لا اله الا الله) و تکبیر و دیگر اذکار توام با همراهی دل، جایگزین بسیاری از طاعات نافله است.
5. رعایت حال سوال کنندگان توسط پیامبر صلی الله علیه وسلم، چنانکه به هرکس پاسخ مناسب او را می‌گفت.