Hadith: “ខ្ញុំយល់ឃើញថា សុបិនរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែត្រូវគ្នាក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយ។ ដូច្នេះ ជនណាដែលចង់ស្វែងរកយប់នោះ ចូរឲ្យគេស្វែងរកវាក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយនេះចុះ”។

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا:
أَنَّ رِجَالًا مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُرُوا لَيْلَةَ القَدْرِ فِي المَنَامِ فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَرَى رُؤْيَاكُمْ قَدْ تَوَاطَأَتْ فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ، فَمَنْ كَانَ مُتَحَرِّيهَا فَلْيَتَحَرَّهَا فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2015]

អំពី អ៊ិពនូអ៊ូមើរ رضي الله عنهما
ពិតណាស់ មានបុរសជាច្រើនក្នុងចំណោមសហាហ្ពាត់របស់ណាពី ﷺ បានសុបិនឃើញយប់ឡៃឡាទុលក៏ទើរក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយ(នៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន)។ ពេលនោះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ “ខ្ញុំយល់ឃើញថា សុបិនរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែត្រូវគ្នាក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយ។ ដូច្នេះ ជនណាដែលចង់ស្វែងរកយប់នោះ ចូរឲ្យគេស្វែងរកវាក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយនេះចុះ”។
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 2015]

Explanation

សហាហ្ពាត់មួយចំនួនរបស់ណាពី ﷺ បានសុបិនឃើញថា ជាការពិតណាស់ យប់ឡៃឡាទុលក៏ទើរ គឺស្ថិតក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន។ ពេលនោះ ណាពី ﷺ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ ខ្ញុំឃើញថា ពួកអ្នកសុទ្ធតែសុបិនឃើញដូចៗគ្នាថា យប់ឡៃឡាទុលក៏ទើរ ស្ថិតក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន។ ដូច្នេះ ជនណាដែលមានបំណងស្វែងរកយប់នោះ និងប្រាថ្នាចង់ជួបវា ចូរឲ្យគេខិតខំប្រឹងប្រែងព្យាយាមស្វែងរកយប់នោះដោយបង្កើននូវការសាងទង្វើកុសលឱ្យបានច្រើន ព្រោះវាសង្ឃឹមខ្ពស់ថា ស្ថិតក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយដែលចាប់ផ្តើមពីយប់ទី២៤ ប្រសិនបើខែរ៉ម៉ាហ្ទនមាន៣០ថ្ងៃ និងចាប់ផ្តើមពីយប់ទី២៣ ប្រសិនបើខែរ៉ម៉ាហ្ទនមាន២៩ថ្ងៃ។

Benefits from the Hadith

1. បង្ហាញពីភាពឧត្តុង្គឧត្តមនៃយប់ឡៃឡាទុលក៏ទើរ និងជំរុញឱ្យស្វែងរកវា។
2. ក្នុងចំណោមគតិបណ្ឌិត និងក្តីមេត្តាករុណារបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ គឺទ្រង់បានលាក់យប់ឡៃឡាទុលក៏ទើរនេះដើម្បីឱ្យមនុស្សប្រឹងប្រែងក្នុងការគោរពសក្ការៈដើម្បីស្វែងរកយប់នោះដែលនឹងបង្កើននូវផលបុណ្យរបស់ពួកគេ។
3. យប់ឡៃឡាទុលក៏ទើរស្ថិតនៅក្នុងដប់យប់ចុងក្រោយនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន ហើយសង្ឃឹមខ្ពស់ជាងគេនៅក្នុងប្រាំពីរយប់ចុងក្រោយ។
4. ឡៃឡាទុលក៏ទើរ គឺជាយប់មួយក្នុងចំណោមដប់យប់ចុងក្រោយនៃខែរ៉ម៉ាហ្ទន។ វាជាយប់ដែលអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់បានបញ្ចុះគម្ពីរគួរអានមកកាន់ណាពី ﷺ។ ទ្រង់បានធ្វើឱ្យយប់នេះមានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងមួយពាន់ខែទាក់ទងនឹងពរជ័យ និងភាពរុងរឿងរបស់វា ព្រមទាំងផលបុណ្យនៃទង្វើល្អនៅក្នុងយប់នេះ។
5. គេឲ្យឈ្មោះយប់នេះថា “ឡៃឡាទុលក៏ទើរ” ដោយសារមូលហេតុមួយក្នុងចំណោមមូលហេតុពីរ៖ ទីមួយ មកពីពាក្យ "ឧត្តុង្គឧត្តម" ដូចដែលគេនិយាយថា "មនុស្សម្នាក់ដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម"។ ដូច្នេះ ការភ្ជាប់ពាក្យ "យប់" ទៅនឹងពាក្យ "អាល់ក៏ទើរ" គឺជាការភ្ជាប់អ្វីមួយទៅនឹងគុណលក្ខណៈរបស់វា មានន័យថា យប់ដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម។ វាបង្ហាញថា យប់នេះតំណែងដ៏អស្ចារ្យក្នុងន័យនៃពរជ័យ ភាពឧត្តុង្គឧត្តម និងឋានៈ។ ដូចដែលអល់ឡោះបានមានបន្ទូលថា៖ ពិតប្រាកដណាស់ យើងបានបញ្ចុះវា(គម្ពីរគួរអាន)នៅក្នុងយប់ដ៏មានពរជ័យ”។ (ស៊ូរ៉ោះអាត់ទូខន ៖ ៣)។ ទីពីរ មកពីពាក្យ "ការកំណត់"។ ដូច្នេះ ការភ្ជាប់យប់នេះទៅនឹងពាក្យនេះ គឺជាការភ្ជាប់ពេលវេលាទៅនឹងអ្វីដែលកើតឡើងក្នុងពេលនោះ។ មានន័យថា យប់នេះគឺជាយប់ដែលមានការកំណត់នូវអ្វីដែលនឹងកើតឡើងក្នុងឆ្នាំនោះ។ ដូចដែលអល់ឡោះបានមានបន្ទូលថា៖ “នៅក្នុងយប់នោះត្រូវគេបែងចែកនូវរាល់បទបញ្ជាដែលប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត”។ (ស៊ូរ៉ោះអាត់ទូខន ៖ ៤)។