بروز رسانی: إِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فِي صَلَاتِهِ، فَلَمْ يَدْرِ كَمْ صَلَّى ثَلَاثًا أَمْ أَرْبَعًا، فَلْيَطْرَحِ الشَّكَّ، وَلْيَبْنِ عَلَى مَا اسْتَيْقَنَ، ثُمَّ يَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ قَبْلَ أَنْ يُسَلِّمَ
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«إِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فِي صَلَاتِهِ، فَلَمْ يَدْرِ كَمْ صَلَّى ثَلَاثًا أَمْ أَرْبَعًا، فَلْيَطْرَحِ الشَّكَّ، وَلْيَبْنِ عَلَى مَا اسْتَيْقَنَ، ثُمَّ يَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ قَبْلَ أَنْ يُسَلِّمَ، فَإِنْ كَانَ صَلَّى خَمْسًا شَفَعْنَ لَهُ صَلَاتَهُ، وَإِنْ كَانَ صَلَّى إِتْمَامًا لِأَرْبَعٍ كَانَتَا تَرْغِيمًا لِلشَّيْطَانِ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 571]
المزيــد ...
از ابوسعید خُدری ـ رضی الله عنه ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند:
«إِذَا شَكَّ أَحَدُكُمْ فِي صَلَاتِهِ، فَلَمْ يَدْرِ كَمْ صَلَّى ثَلَاثًا أَمْ أَرْبَعًا، فَلْيَطْرَحِ الشَّكَّ، وَلْيَبْنِ عَلَى مَا اسْتَيْقَنَ، ثُمَّ يَسْجُدُ سَجْدَتَيْنِ قَبْلَ أَنْ يُسَلِّمَ، فَإِنْ كَانَ صَلَّى خَمْسًا شَفَعْنَ لَهُ صَلَاتَهُ، وَإِنْ كَانَ صَلَّى إِتْمَامًا لِأَرْبَعٍ كَانَتَا تَرْغِيمًا لِلشَّيْطَانِ»: «اگر یکی از شما در نمازش دچار شک و تردید شد و ندانست که چند رکعت خوانده - سه رکعت یا چهار رکعت - باید به این شک توجه نکند و بر اساس آنچه یقین دارد عمل کند، سپس پیش از سلام، دو سجده‌ی [سهو] به‌جا بیاورد، پس اگر پنج رکعت خوانده [آن دو سجدهٔ سهو] نمازش را زوج می‌سازد و اگر چهار رکعتش را کامل کرده، این (دو سجده) باعث به خاک مالیدن پوزهٔ شیطان می‌شود».
[صحیح است] - [به روایت مسلم] - [صحيح مسلم - 571]
پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بیان نموده که چون نمازگزار در نمازش دچار تردید شد و ندانست که چند رکعت خوانده است، سه رکعت یا چهار رکعت؟ به عددی که در مورد آن شک دارد توجه نکند و آن را در نظر نگیرد؛ زیرا در مورد سه رکعت یقین وجود دارد (یعنی مطمئن است که حداقل سه رکعت را خوانده، اما رکعت چهارم مورد شک است) پس رکعت چهارم را ادا می‌کند، سپس پیش از سلام دو سجده به‌جا می‌آورد.
پس اگر واقعا چهار رکعت خوانده باشد، با اضافهٔ آن رکعت، پنج رکعت خواهد شد، و سجده‌های سهو به جای یک رکعت محسوب می‌شود؛ و در نتیجه تعداد رکعات زوج خواهد شد نه فرد؛ و اگر آن رکعت اضافه رکعت چهارم باشد؛ نمازش را بدون افزایش و کاهش رکعت ادا کرده است.
دو سجدهٔ سهو باعث خوار و خفیف شدن شیطان می‌شود و او را دست خالی از هدفی که داشت دور می‌کند؛ زیرا او بر نماز فرد پوشش انداخته و او را دچار تردید کرده و قصدش این بود که آن را فاسد سازد، اما از آنجا که بنی‌آدم امر خداوند برای سجده را انجام داده که ابلیس از انجامش برای آدم سرپیچی کرد، نمازش کامل است.
از نکات این حدیث
- اگر نمازگزار در نمازش دچار شک شود و یکی از دو امر نزد او ترجیح نداشت، باید شک را از خود دور کند و به یقین - یعنی بر اساس مقدار کمتر - عمل کند؛ و بر این اساس نمازش را کامل کند و پیش از سلام دو سجدهٔ سهو به‌جا آورد و سپس سلام دهد.
- این دو سجده راهی برای جبران نماز هستند و شیطان را ناکام و ذلیل از هدفش دور می‌سازد.
- مراد از شکی که در حدیث آمده، تردیدی است که نتوان بر اساس آن یکی از دو احتمال را قوی‌تر دانست. اما اگر بنابر گمانش یکی از دو احتمال راجح و قوی‌تر بود، به همان عمل می‌شود.
- ترغیب به مبارزه با وسواس و دور نمودن آن با گردن نهادن به امر شرع.
طبقه‌بندی‌ها
بیشتر
- بروز رسانی: هرکس يک وجب از زمين را به ناحق تصاحب کند، روز قيامت همين يک وجب از هفت زمين به دور گردنش پيچيده می شود.
- بروز رسانی: هنگامی که فرزند آدم آيات سجده را تلاوت می نمايد و سجده می کند، شيطان به گوشه ای می خزد و شروع به گريه می کند و می گويد: وای بر او. - و در روايتی آمده که می گوید: وای بر من - فرزند آدم دستور داده شد تا سجده کند، پس سجده کرد و به بهشت می رود. و من به سجده امر شدم و از سجده کردن ابا ورزیدم پس به جهنم می روم.
- بروز رسانی: روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم همراه صحابه نماز ظهر را خواند و در پايان دو ركعت اول، فراموش كرد بنشيند. مردم نيز با او بلند شدند. وقتی نماز به پايان رسيد و مردم منتظر سلام گفتن رسول الله صلى الله عليه وسلم بودند، ایشان در حالی كه نشسته بود، تكبير گفت و قبل از اینکه سلام دهد، دو سجده بجای آورد و سپس سلام گفت.
- بروز رسانی: زمان به صورتِ اصلی اش، مانندِ روزی درآمده که الله متعال آسمان ها و زمين را آفريد؛ هر سال، دوازده ماه می باشد و چهار ماهِ آن حرام است: ذوالقعده، ذوالحجه و محرّم که پُشتِ سرِ هم قرار دارند و رجبِ «مُضَر».
- بروز رسانی: به امامت مغیره بن شعبه نماز خواندیم که پس از پایان دو رکعت، برای تشهد ننشست و بلند شد؛ گفتیم: سبحان الله؛ وی گفت: "سبحان الله" و نماز را ادامه داد؛ وقتی نمازش را تمام کرد و سلام داد، دو سجده ی سهو به جا آورد؛ آنگاه که رو برگرداند، گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم را دیدم که چنین عمل نمود.
- بروز رسانی: ابوهریره رضی الله عنه سوره ی انشقاق را برای آنها قرائت نمود و در آن سجده کرد؛ زمانی که رو گرداند، به آنها خبر داد که رسول الله صلی الله علیه وسلم در این سوره سجده کرده است.
- بروز رسانی: سوره ی «نجم» را بر رسول الله صلی الله علیه وسلم خواندم و ایشان در آن سجده نکرد.