Hədis: İnsan vəfat etdikdə üç əməldən başqa bütün əməlləri dayanar: bu davamlı sədəqə, fayda verən elm və ya onun üçün dua edən saleh övladdır

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ:
«إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1631]

Əbu Hureyradan – radiyallahu anhu – rəvayət edilir ki, Allah Rəsulu (Allahın salavatı və salamı onun üzərinə olsun) buyurdu:
"İnsan vəfat etdikdə üç əməldən başqa bütün əməlləri dayanar: bu davamlı sədəqə, fayda verən elm və ya onun üçün dua edən saleh övladdır.
[Səhih] - [Muslim rəvayət etdi] - [Sahihu Muslim - 1631]

Şərh (izah)

Peyğəmbər (Allahın salavatı və salamı onun üzərinə olsun) xəbər vermişdir ki, ölən kəsin əməli onun ölümü ilə sona çatır, ona görə də, ölümündən sonra bu üç şeydən başqa o, savab əldə edə bilmir; Çünki bu üş şeyə onun özü səbəb olub:
Birincisi: vəqf, məscid tikmək, quyu qazmaq və s. kimi savabı axarlı və davamlı, fasiləsiz olan sədəqə.
İkincisi: İnsanların faydalandığı elm, məsələn, elm kitabları yazmaq və ya kimisi öyrədib, sonra həmin şəxsin bu elmi öyrədənin ölümündən sonra yayması kimi.
Üçüncüsü: Valideynlərinə dua edən saleh mömin övlad.

Hədisin faydalarından

1. Alimlər icma etmişdirlər ki, insanın ölümündən sonra aldığı savablar arasında davamlı sədəqə, faydalı elm və dua vardır və digər hədislərdə həmçinin həcc də qeyd olunub.
2. Hədisdə bu üç əməl xüsusi olaraq qeyd edilmişdir; çünki onlar xeyirin əsaslarıdır və adətən fəzilət sahiblərinin özlərindən sonra qalmağını qəsd etdikləri şeylərdir.
3. Faydalı olan hər bir elm üçün savab əldə edilir, lakin onun başında və zirvəsində şəriət elmi və onu dəstəkləyən elmlər dayanır.
4. Elm bu üçünün ən faydalısıdır: Çünki elm onu ​​öyrənənə fayda verir, onda şəriətin qorunması və ümumən insanlara fayda vardır və sənin sağlığında ikən də mövcud olanlar, ölümündən sonra da mövcud olanlar sənin elmindən öyrəndiyi üçün, elm daha əhatəli və ümumidir.
5. Saleh övladlar yetişdirməyə təşviq; onlar axirətdə valideynlərinə fayda verənlərdir və onların faydalarından biri də valideynləri üçün dua etmələridir.
6. Valideynlər öldükdən sonra onlara yaxşılıq etməyə təşviq etmək, bu həmçinin övladın faydalandığı xeyirxahlığın bir növüdür.
7. Dua, övlad tərəfindən olmasa da, ölüyə fayda verir, lakin övladın hədisdə xüsusi qeyd edilmə səbəbi, valideynləri üçün ölənə qədər dua edən kəsin məhz onlar olmasıdır.