Hadis: Bir insan öldüğü zaman, üç ameli dışında bütün amellerinin sevabı kesilir: Sadaka-i câriye, kendisinden faydalanılan ilim ve kendisine dua eden salih evlat

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ:
«إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1631]

Ebû Hureyre -radıyallahu anh-'dan rivayet edildiğine göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
«Bir insan öldüğü zaman, üç ameli dışında bütün amellerinin sevabı kesilir: Sadaka-i câriye, kendisinden faydalanılan ilim ve kendisine dua eden salih evlat.»
[Sahih Hadis] - [Müslim rivayet etmiştir] - [صحيح مسلم - 1631]

Şerh

Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- bir kimsenin ölümüyle birlikte amelinin de sona ereceğini, artık ölümünden sonra ona ancak şu üç şeyden dolayı sevap ulaşacağını haber vermiştir. Çünkü kişi hayattayken bu amellerin sebebi olmuştur.
Birincisi: Sadaka-i câriye; sevabı kesilmeyip devam eden sadakadır. Mesela vakıf, cami inşa etmek, kuyu açmak ve bunun gibi hayır işleridir.
İkincisi: İnsanların faydalandığı ilimdir. Mesela ilmi kitaplar yazmak veya bir kimseye ilim öğretmek; ardından o kimsenin de bu ilmi, onun vefatından sonra yaymaya devam etmesi gibi hususlardır.
Üçüncüsü: Anne ve babasına dua eden salih, Mümin evlattır.

Hadisten Çıkarılan Hükümler

1. Âlimler, insan öldükten sonra kendisine ulaşan sevaplardan bazılarının; sadaka-i câriye, faydalanılan ilim ve dua olduğu konusunda ittifak etmişlerdir. Diğer hadislerde ayrıca hac da zikredilmiştir.
2. Bu hadiste özellikle bu üç şey zikredilmiştir; çünkü bunlar hayrın asıllarıdır ve fazilet sahiplerinin, kendilerinden sonra devam etmesini istedikleri şeylerin en başında gelir.
3. Faydalı her ilim için sevap vardır; ancak bunların en başında ve zirvesinde şer’î ilim ve ona yardımcı olan ilimler gelir.
4. Bu üç şeyin en faydalısı ilimdir; çünkü ilim, onu öğrenen kişi tarafından faydalanılır. İlim ile din korunur, genel olarak insanlara fayda sağlar ve daha kapsamlıdır; çünkü insanlar, senin hayattayken verdiğin ve ölümünden sonra da devam eden ilmi öğrenirler.
5. Salih evlat yetiştirmek teşvik edilmiştir. Zira onlar, ahirette anne-babalarına fayda sağlarlar. Onlardan gelecek olan başka bir fayda ise özellikle onların anne-babaları için dua etmeleridir.
6. Anne ve babaya, onların vefatından sonra da iyilikte bulunmak teşvik edilmiştir. Bu, çocuğun da ondan fayda görmesini sağlayan bir iyiliktir.
7. Dua, çocuğundan olmasa bile ölüye fayda sağlar. Burada özellikle çocuk zikredilmiştir; çünkü evlat ölünceye kadar (anne ve babasına) dua etmeye devam eder.