ھەدىس: ئاللاھ: «كىم مېنىڭ دوستۇمنى دۈشمەن تۇتسا مەن ئۇنىڭغا جەڭ ئىلان قىلىمەن، بەندەم مەن پەرز قىلغان ئەمەل-ئىبادەتتىنمۇ ياخشىراق بىر ئىش بىلەن ماڭا يېقىنلىشالمايدۇ، بەندەم ماڭا نەپلە ئىبادەت بىلەن يېقىنلىشىۋەرسە مەن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن» دېدى

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : «إنَّ اللهَ قال: مَن عادى لي وليًّا فقد آذنتُه بالحرب، وما تقرَّب إليَّ عبدي بشيء أحب إليَّ مما افترضتُ عليه، وما يزال عبدي يتقرَّب إليَّ بالنوافل حتى أحبَّه، فإذا أحببتُه: كنتُ سمعَه الذي يسمع به، وبصرَه الذي يُبصر به، ويدَه التي يبطش بها، ورجلَه التي يمشي بها، وإن سألني لأعطينَّه، ولئن استعاذني لأُعيذنَّه، وما تردَّدتُ عن شيء أنا فاعلُه تردُّدي عن نفس المؤمن، يكره الموتَ وأنا أكره مساءتَه».
[صحيح] - [رواه البخاري]

ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان ھەدىستە، رەسۇلۇللاھ مۇنداق دېگەن: ئاللاھ: «كىم مېنىڭ يىقىن بەندەمنى دۈشمەن تۇتىسا مەن ئۇنىڭغا جەڭ ئىلان قىلىمەن، بەندەم مەن پەرز قىلغان ئەمەل-ئىبادەتتىنمۇ ياخشىراق بىر ئىش بىلەن ماڭا يېقىنلىشالمايدۇ، بەندەم ماڭا نەپلە ئىبادەت بىلەن يېقىنلىشىۋەرسە مەن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن، مەن ئۇنى ياخشى كۆرسەم ئۇنىڭ ئاڭلايدىغان قۇلىقى بولىمەن، كۆرىدىغان كۆزى بولىمەن، تۇتىدىغان قولى بولىمەن، ماڭىدىغان پۇتى بولىمەن، ئەگەر مەندىن بىر نەرسە سورىسا ئۇنىڭغا بېرىمەن، مەندىن پاناھلىق سورىسا ئۇنىڭغا پاناھلىق بېرىمەن، ھىچ ئىشىمدا مۆئمىننىڭ جېنىنى ئالغاندا ئىككىلەنگەندەك ئىككىلەنمىدىم، ئۇ ئۆلۈمنى ئۆچ كۆرىدۇ، مەن رەنجىتىشنى خالىمايمەن» دېدى
سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ) - بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان

شەرھىسى

ئاللاھ تائالانىڭ: «كىم مېنىڭ دوستۇمنى دۈشمەن تۇتسا مەن ئۇنىڭغا جەڭ ئىلان قىلىمەن» دېگەن سۆزىنىڭ مەنىسى: كىم ئاللاھ تائالانىڭ شەرىئىتى بىلەن ماڭىدىغان، تەقۋادار مۆمىنگە ئازار بەرسە، ئۇنى دۈشمەن تۇتسا، ئاللاھ تائالا: ئۇ مېنىڭ يېقىن بەندىلىرىمنى دۈشمەن تۇتۇش بىلەن ماڭا قارشى تۇرغان بولسا مەنمۇ ئۇنىڭغا قارشى تۇرىمەن، دەيدۇ. يەنە ئاللاھ تائالانىڭ: «بەندەم مەن پەرز قىلغان ئەمەل-ئىبادەتتىنمۇ ياخشىراق بىر ئىش بىلەن ماڭا يېقىنلىشالمايدۇ، بەندەم ماڭا نەپلە ئىبادەت بىلەن يېقىنلىشىۋەرسە مەن ئۇنى ياخشى كۆرىمەن» دېگەن بۇ سۆزىنىڭ مەنىسى: يۇقاردىكى ئىبارىدە ئاللاھنىڭ يېقىن بەندىسىنى دۈشمەن تۇتقانلىق ئۇنىڭغا جەڭ ئىلان قىلغانلىق، دېگەن بولسا، تۆۋەندىكى ئىبارىدە دۈشمەنلىشىش ھارام بولىدىغان، دوستلۇشۇش ۋاجىب بولىدىغان ئاللاھ تائالانىڭ يېقىن بەندىلىرىنى سۈپەتلەپ، ئاندىن ئۆزىگە يېقىنلىشىدىغان ئۇسۇلنى بايان قىلىپ بەرگەن. دوسلۇقتىن يېقىنلىقنى بىلىۋالغىلى بولىدۇ، دۈشمەنلىكتىن يىراقلىقنى بىلىۋالغىلى بولىدۇ. ئاللاھ تائالانىڭ يېقىنلىرى دېگەن ئۇنىڭغا يېقىنلىشىدىغان ئىشلارنى كۆپ قىلغۇچىلاردۇر، دۈشمەنلىرى بولسا ناچار ئەمەللەرنى، ئۇنىڭ رەھمىتىدىن يىراقلاشتۇرىدىغان ئىشلارنى كۆپ قىلغۇچىلاردۇر. بۇ يەردە ئۆزىنىڭ دوستلىرىنى ئىككى قىسىمغا بۆلگەن. بىرىنچى قىسمى ئاللاھ تائالاغا پەرز ئىبادەتلەر بىلەن يېقىنلىشىدىغانلار بولۇپ، بۇ ۋاجىب ئىشلارنى قىلىش، ھارام ئىشلاردىن يىراق بولۇشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، چۈنكى بۇلارنىڭ ھەممىسى ئاللاھ تائالا بەندىلىرىگە پەرز قىلغان ئىشلار. ئىككىنچى قىسمى، پەرز ئىبادەتلەردىن كېيىن نەپلە ئىبادەتلەر بىلەن ئاللاھ تائالاغا يېقىنلىشىدىغان كىشلەردۇر، ئىزچىل نەپلە ئىبادەت قىلىش كىشىنى ئاللاھ تائالانىڭ ياخشى كۆرىشىگە ئېلىپ بارىدۇ. يەنە «مەن ئۇنى ياخشى كۆرسەم ئۇنىڭ ئاڭلايدىغان قۇلىقى بولىمەن، كۆرىدىغان كۆزى بولىمەن، تۇتىدىغان قولى بولىمەن، ماڭىدىغان پۇتى بولىمەن» بۇنىڭ مەنىسى، ئاللاھ تائالا پەرز ۋە نەپلە ئىبادەتلەرنى كۆپ قىلغان كىشىنى ئۆزىگە يېقىنلاشتۇرىدۇ، بۇ ئەزالىرىنى توغرىغا يېتەكلەيدۇ، ئۇ كىشى پەقەت ئاللاھ رازى بولىدىغان نەرسىنىلا ئاڭلايدۇ، يەنە شۇنىڭدەك پەقەت ئاللاھ رازى بولىدىغان نەرسىگىلا قارايدۇ، ھارام قىلغان نەرسىلەرگە قارىمايدۇ، قولى بىلەن پەقەت ئاللاھ رازى بولىدىغان ئىشلارنىلا قىلىدۇ، پۇتى بىلەن پەقەت ئاللاھ رازى بولىدىغان ئىشلارغا ماڭىدۇ، ئاللاھ تائالا بۇ ئەزالىرىنىڭ ھەممىسىنى ياخشىلىققا مۇۋەپپەق قىلىدۇ. بۇ ئەزالاردىن پەقەت ئاللاھ رازى بولىدىغان ئىشلارلا سادىر بولىدۇ. بۇ يۇقاردىكى «مەن ئۇنى ياخشى كۆرسەم ئۇنىڭ ئاڭلايدىغان قۇلىقى بولىمەن، كۆرىدىغان كۆزى بولىمەن، تۇتىدىغان قولى بولىمەن، ماڭىدىغان پۇتى بولىمەن» دېگەن سۆزىنىڭ مەنىسىدۇر. بۇ ھەدىستىن «ئاللاھ تائالا بەندىسىنىڭ بەدىنىگە كىرىپ بىرلىشىپ كەتتى» دەيدىغان ئازغۇن «ھۇلۇل ۋە ئىتتىھاد»گە دەلىل بولمايدۇ، چۈنكى بۇ كۇپرىدۇر، «ئاللاھ تائالا بارلىق بەندىسىنى كۇپۇرلۇقتىن ساقلىسۇن» ئاللاھ ۋە ئۇنىڭ رەسۇلى ئۇلارنىڭ سۆزلىرىدىن ئادا-جۇدادۇر. «ئەگەر مەندىن بىر نەرسە سورىسا ئۇنىڭغا بېرىمەن، ماڭا سېغىنىپ پاناھلىق سورىسا ئۇنىڭغا پاناھلىق بېرىمەن» دېگەن سۆزىنىڭ مەنىسى: ئاللاھ تائالا ياخشى كۆرگەن ۋە يېقىن بۇ بەندىسىنىڭ ئۆز ھۇزۇرىدا خاس بىر ئورنى، مەرتىۋىسى بار، شۇ سەۋەبتىن ئۇ كىشى ئاللاھ تائالادىن نېمىنى سورىسا شۇنى بېرىدۇ، ئەگەر بىر نەرسىدىن پاناھ تىلىسە ئۆز پاناھىغا ئالىدۇ، دۇئا قىلسا ئىجابەت قىلىدۇ، ئاللاھنىڭ ھوزۇرىدا مەرتىۋىلىك بولغانلىقتىن تىلەكلىرى ئىجابەت بولىدۇ. «مۆئمىن بىر كىشىنىڭ جېنىنى ئالغاندا ئىككىلەنگەندەك ھېچبىر ئىشىمدا ئىككىلەنمىدىم، ئۇ ئۆلۈمنى ئۆچ كۆرىدۇ، مەن رەنجىتىشنى خالىمايمەن» دېگەن بۇ سۆزنىڭ مەنىسى: ئاللاھ تائالا بەندىسىگە ئۆلۈمنى تەقدىر قىلغاندا مۇنداق دېگەن: «ھەر بىر جان ئىگىسى ئۆلۈمنىڭ تەمىنى تېتىغۇچىدۇر»، ئۆلۈم رۇھنىڭ تەندىن ئايرىلىشدۇر، بۇ ئايرىلىش قاتىىق ئېغىر، ئازابلىق بولىدۇ، بۇ ئېغىر ئازابنى ئاللاھ بارلىق بەندىلىرىگە تەقدىر قىلغان، بەندىلەرنىڭ بۇنى تارتماي چارىسى يوق، ئاللاھ تائالا مۆئمىن بەندىلىرىنىڭ ئازابلىنىشىنى يامان كۆرىدۇ، بۇ سەۋەبتىن مۆئمىننىڭ جېنىنى ئېلىش ئاللاھنىڭ ھەققىدە ئىككىلىنىش دەپ ئاتالغان. ئالىم ئىبنى باز رەھىمەھۇللاھ: ئىككىلىنىش دېگەن سۈپەت بىز بىلمەيدىغان شەكىلدە ئاللاھقا لايىق بىر سۈپەتتۇر، بۇنى پەقەت ئاللاھ ئۆزى بىلىدۇ، ئۇ ئىككىلىنىش بىزنىڭ چۈشەنچىمىزدىكى ئىنسانلارنىڭ ئىككىلىنىشىگە ئوخشىمايدۇ، بەلكى ئاللاھ تائالانىڭ شەنىگە لايىق، باشقا سۈپەتلىرىگە ئوخشاش ئۆزگىچە، ئۆزى بىلىدىغان بىر سۈپەتتۇر