حديث: يَأْتِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ قَوْمٌ حُدَثَاءُ الأَسْنَانِ سُفَهَاءُ الأَحْلاَمِ، يَقُولُونَ مِنْ خَيْرِ قَوْلِ البَرِيَّةِ، يَمْرُقُونَ مِنَ الإِسْلاَمِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ،

عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: إِذَا حَدَّثْتُكُمْ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَلَأَنْ أَخِرَّ مِنَ السَّمَاءِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَكْذِبَ عَلَيْهِ، وَإِذَا حَدَّثْتُكُمْ فِيمَا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ فَإِنَّ الحَرْبَ خَدْعَةٌ، سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«يَأْتِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ قَوْمٌ حُدَثَاءُ الأَسْنَانِ سُفَهَاءُ الأَحْلاَمِ، يَقُولُونَ مِنْ خَيْرِ قَوْلِ البَرِيَّةِ، يَمْرُقُونَ مِنَ الإِسْلاَمِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ، لاَ يُجَاوِزُ إِيمَانُهُمْ حَنَاجِرَهُمْ، فَأَيْنَمَا لَقِيتُمُوهُمْ فَاقْتُلُوهُمْ، فَإِنَّ قَتْلَهُمْ أَجْرٌ لِمَنْ قَتَلَهُمْ يَوْمَ القِيَامَةِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 3611]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از علی رضی الله عنه روایت است : اگر از رسول الله صلی الله علیه وسلم به شما چیزی بگویم، افتادنم از آسمان برایم بهتر است از این که بر او دروغ ببندم، و هرگاه در مورد آنچه میان من و شما است بگویم این است که جنگ فریب است، از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که می فرمود:
«يَأْتِي فِي آخِرِ الزَّمَانِ قَوْمٌ حُدَثَاءُ الأَسْنَانِ سُفَهَاءُ الأَحْلاَمِ، يَقُولُونَ مِنْ خَيْرِ قَوْلِ البَرِيَّةِ، يَمْرُقُونَ مِنَ الإِسْلاَمِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ، لاَ يُجَاوِزُ إِيمَانُهُمْ حَنَاجِرَهُمْ، فَأَيْنَمَا لَقِيتُمُوهُمْ فَاقْتُلُوهُمْ، فَإِنَّ قَتْلَهُمْ أَجْرٌ لِمَنْ قَتَلَهُمْ يَوْمَ القِيَامَةِ». در آخرالزمان، جوانان خورد سال و کم عقلان می آیند، که قرآن را تلاوت می کنند و زیاد می خوانند، و از اسلام خارج می شوند و از حدود آن تجاوز می کنند، همانطور که تیر از کمان خارج می شود، ایمان آنان از گلویشان فراتر نمی رود، پس هر جا با آنان روبرو شدید، آنان را قتل کنید، زیرا قتل آنان در روز قیامت پاداشی است برای کسی که آنان را قتل نموده است.
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 3611]

توضیح

امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب رضی الله عنه خبر می دهد که اگر شنیدید که من از پیامبر صلی الله علیه وسلم صحبت می کنم، کنایه، روگردانی، و پنهان نمی کنم، بلکه بشکل صریح و آشکار می گویم، و افتادنم از آسمان برایم بهتر است از این که بر او دروغ ببندم، و هرگاه در مورد آنچه میان من و شما است بگویم این است که جنگ فریب است، پس ممکن کنایه، روگردانم، و پنهان کنم، و از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که می فرمود: در آخرالزمان، جوانان خورد سال و کم عقلان می آیند، که قرآن را تلاوت می کنند و زیاد می خوانند، و از اسلام خارج می شوند و از حدود آن تجاوز می کنند، همانطور که تیر از کمان خارج می شود، ایمان آنان از گلویشان فراتر نمی رود، پس هر جا با آنان روبرو شدید، آنان را قتل کنید، زیرا قتل آنان در روز قیامت پاداشی است برای کسی که آنان را قتل نموده باشد.

از فوائد حدیث

1. بیان برخی صفات خوارج.
2. در حدیث نشانۀ از نشانه های نبوت است، چنان چنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر می دهد که بعد از او در امتش چه می شود، و چنان شد که ایشان فرموده بودند.
3. جواز نیرنگ و آشکار نگفتن در جنگ، و فریب در جنگ می تواند با نیرنگ و کمین و مانند آنها باشد، بدون نقض عهد و امان باشد، بنابر نهی که از آن آمده است.
4. نووی در این قول (يقولون من خير قول البرية) می گوید که معنی آن: ظاهراً مانند این است که می گویند: لا حکم إلا الله، یعنی نیست حکمی جز حکم الله، و هم مانند آن دعاهای دیگر شان به کتاب الله متعال می باشد.
5. ابن حجر در قول او (لاَ يُجَاوِزُ إِيمَانُهُمْ حَنَاجِرَهُمْ) (ایمانشان از گلویشان تجاوز نمی کند) می گوید: مراد این است که ایمان در دلهایشان ثابت نشده است؛ زیرا آنچه در گلو می ایستد و از آن فراتر نرود به قلب نمی رسد.
6. القاضی می گوید: علما اتفاق نظر دارند که خوارج و امثال آنها اهل بدعت و متجاوز هستند، هر گاه در برابر زعیم قیام کردند و با دیدگاه جماعت اختلاف کردند و با ائتلاف و اجتماع مخالفت نمودند، جنگیدن با آنان پس از هشدار و عذر خواهی، واجب است.