hadiisa: Akkaataa xurii janaabaa irraa itti dhiqatan

عَنْ مَيْمُونَةُ أُمِّ المؤمِنينَ رضي الله عنها قَالتْ:
وَضَعْتُ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ غُسْلًا، فَسَتَرْتُهُ بِثَوْبٍ، وَصَبَّ عَلَى يَدَيْهِ، فَغَسَلَهُمَا، ثُمَّ صَبَّ بِيَمِينِهِ عَلَى شِمَالِهِ، فَغَسَلَ فَرْجَهُ، فَضَرَبَ بِيَدِهِ الأَرْضَ، فَمَسَحَهَا، ثُمَّ غَسَلَهَا، فَمَضْمَضَ وَاسْتَنْشَقَ، وَغَسَلَ وَجْهَهُ وَذِرَاعَيْهِ، ثُمَّ صَبَّ عَلَى رَأْسِهِ وَأَفَاضَ عَلَى جَسَدِهِ، ثُمَّ تَنَحَّى، فَغَسَلَ قَدَمَيْهِ، فَنَاوَلْتُهُ ثَوْبًا فَلَمْ يَأْخُذْهُ، فَانْطَلَقَ وَهُوَ يَنْفُضُ يَدَيْهِ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 276]

Haadha Mu'umintootaa Maymuunaa irraa odeeffame Rabbiin irraa haa jaallatu, akkas jette:
Nabiyyiif -nagaa fi rahmanni irra haa jiraatu- bishaan dhiqannaa kaayee, huccuudhaan girdoo isaanif godhe, bishaan harka isaanii lamaan irratti buusanii, isaan lamaan dhiqatan, ergasii mirga isaanitin bitaa isaanii irratti bishaan buusanii, qaama saalaa isaanii dhiqatan, harka isaanitin lafa rukutee ishee haxaawe, ergasii ishee ni dhiqe, lulluuqqatanii bishaan funyaan keessa ol galchanii gadi deebisan, fuula fi harka isaanii lamaan ciqileen waliin ni dhiqatan, ergasii bishaan mataa isaanii irratti gad naqanii qaama isaanii irratti dhangalaasanii dhiqatan, eegasii eddoo dhiqannaa irraa fagaatanii, miila isaanii lamaan dhiqan, uffata wahii laadhefi, garuu hin fudhanne, harka isaanii lamaanin bishaan ofirraa hurgufaa deeman.
[sirrii] - [Bukharif muslim irratti waliigalan] - [Sahiiha bukhaarii - 276]

Ibsaa

Haati Mu’umintootaa Maymunaan Rabbiin irraa haa jaallatu janaabaa irraa akkaataa dhiqatinsa Nabiyyii -nagaa fi rahmanni irra haa jiraatu- irraa himte, bakka bishaan ittiin dhiqatan isaanii dhiheessitee, girdoo isaanif gootetti, Nabiyyiin -nagaa fi rahmanni irra haa jiraatu- akka armaan gadii kana raawwatan:
Tokkoffaa: Harka isaanii lamaan irratti bishaan naqanii osoo isaan lamaan meeshaa bishaanii keessa hin galchin dhiqan.
Lammaffaa: Harka mirgaatiin bishaan harka bitaa irratti naqanii qaama saalaa isaanii dhiqatan; Xurii janaabaa irraa itti maxxane irraa isa qulqulleessuuf jecha.
Sadaffaa: Harka isaanitiin lafa rukutanii ishee haxaa'an, eegasii xurii irraa deemsisuuf jecha ishee dhiqan.
Afraffaa: Afaan ni lulluuqatan; sunis Bishaan afaan isaanii keessa galchanii naannessuudhaan eegasii baasan, akkasumas funyaan isaanii keessa ol galchanii isa qulqulleessuuf jecha eegasii gadi deebisan.
Shanaffaa: Fuulaa fi harka isaanii lamaan dhiqatan.
Jahaffaa: Mataa isaanii irratti bishaan ni dhangalaasan.
Torbaffaa: Qaama isaanii isa hafe irratti bishaan dhangalaasanii dhiqatan.
Saddeettaffaa: Bakka isaanii irraa socho’anii waan duraan hin dhiqiniif jecha miila isaanii lamaan dhiqatan.
Eegasii bututtuuwahii tan ittiin goggoffatan qabdee itti dhufte, garuu isaan ishee fudhachuu dhiisanii, bishaan qaama isaanii irraa harkaan haxaa'uu eegalan.