بروز رسانی: از وارد شدن بر زنان برحذر باشید

عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ رضي الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«إِيَّاكُمْ وَالدُّخُولَ عَلَى النِّسَاءِ» فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَفَرَأَيْتَ الحَمْوَ؟ قَالَ: «الحَمْوُ المَوْتُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 5232]

از عُقبة بن عامر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«إِيَّاكُمْ وَالدُّخُولَ عَلَى النِّسَاءِ»: «از وارد شدن بر زنان برحذر باشید». پس مردی از انصار گفت: ای رسول خدا، در مورد خویشاوندان شوهر چه می‌فرمایید؟ فرمود: «الحَمْوُ المَوْتُ»: «[فتنه‌ی] خویشاوندان شوهر [بدتر و مانند] مرگ است».
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 5232]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم دربارهٔ اختلاط با زنان نامحرم هشدار می‌دهد و می‌فرماید: خود را از وارد شدن بر زنان و وارد شدن زنان بر خود حفظ نموده و دور نگه دارید.
پس مردی از انصار گفت: دربارهٔ نزدیکان شوهر مانند برادر شوهر و برادرزاده‌اش و عمو و پسرعمو و خواهرزادهٔ او و کسانی که از خویشان او هستند چه می‌فرمایید؟ یعنی کسانی که اگر زن مذکور متاهل نبود، می‌توانست با آنان ازدواج کند.
پس پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: از آنان چنان پرهیز نموده و حذر کنید که از مرگ می‌ترسید و حذر می‌کنید! زیرا خلوت با خویشان شوهر، به فتنه و هلاکت در دین منجر می‌شود. خویشان شوهر - به جز پدر و پدربزرگ و فرزندان و نوه‌های او - در ممنوعیت اختلاط و پرهیز از آن سزاوارتر از بیگانگان هستند؛ زیرا خلوت با خویشاوندان شوهر بیشتر از خلوت با دیگران اتفاق می‌افتد و شری که از او انتظار می‌رود بیشتر از دیگران است؛ و امکان فتنه‌ای که از سوی او رخ دهد بیشتر است، زیرا به راحتی می‌تواند به زن دسترسی داشته باشد و با او خلوت کند بدون آنکه این رفتارش مورد منع و انکار قرار گیرد؛ و از سوی دیگر حضور او ناگزیر است و نمی‌توان او را از این کار بازداشت زیرا عادت بر این بوده که دربارهٔ خلوت زن با برادر شوهر سهل‌انگاری می‌کنند، بنابراین از نظر قبح و زشتی و فسادش شبیهِ مرگ است، برخلاف مرد غریبه که نسبت به او احتیاط بیشتری می‌شود.

از نکات این حدیث

1. نهی از رفتن نزد زنان نامحرم و خلوت کردن با آنها از باب سد ذریعهٔ منتهی به زنا و فحشا.
2. این نهی مردان نامحرم از جمله برادر همسر و خویشاوندان او را در بر می‌گیرد که با زن محرم نیستند و باید این مساله را در نظر گرفت که منظور ورودی است که به خلوت بینجامد.
3. دوری از مکان‌هایی که احتمال لغزش در آنها می‌رود، از ترس گرفتار شدن به شر و فتنه، یک امر عام و کلی است.
4. نووی می‌گوید: «علمای لغت بر این مهم اتفاق‌نظر دارند که «أحماء» خویشان شوهر هستند مانند پدرش، عمویش، برادرش، برادرزاده‌اش، پسرعمویش و مانند آنها؛ و «أختان» خویشاوندان زن هستند و «أصهار» هر دو را در بر می‌گیرد.
5. ابن حجر دربارهٔ تشبیه «حَمْو» به مرگ می‌گوید: «عرب چیز ناخوشایند را به مرگ تشبیه می‌کنند؛ و وجه تشبیه این است که اگر گناه رخ دهد، این مرگ دین است و باعث مرگ خلوت‌کننده در صورت وقوع گناه و واجب شدن رجم می‌شود؛ و همچنین هلاکت زن با جداشدن از شوهر است در صورتی که غیرت شوهر را به طلاق دادن او وادارد».