بروز رسانی: الله تعالی فرموده است: هر عمل فرزند آدم برای اوست مگر روزه که برای من است و من پاداش آن را می‌دهم

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«قَالَ اللَّهُ: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ، إِلَّا الصِّيَامَ، فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، وَالصِّيَامُ جُنَّةٌ، وَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَصْخَبْ، فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ، فَلْيَقُلْ إِنِّي امْرُؤٌ صَائِمٌ، وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ المِسْكِ، لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا: إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ، وَإِذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1904]

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«قَالَ اللَّهُ: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ، إِلَّا الصِّيَامَ، فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، وَالصِّيَامُ جُنَّةٌ، وَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَصْخَبْ، فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ، فَلْيَقُلْ إِنِّي امْرُؤٌ صَائِمٌ، وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ المِسْكِ، لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا: إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ، وَإِذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ»: «الله تعالی فرموده است: هر عمل فرزند آدم برای اوست مگر روزه که برای من است و من پاداش آن را می‌دهم و روزه سپر است و هرگاه روز روزهٔ کسی از شما بود، همبستری [و بددهانی] نکند و صدایش را به بدی بالا نبرد و اگر کسی به او ناسزا و بد و بیراه گفت یا با او درگیر شد، باید بگوید: من فردی روزه‌دار هستم. سوگند به کسی که جان محمد به دست اوست، نزد الله بوی دهان روزه‌دار از بوی مشک خوش‌تر است. روزه‌دار دو شادی دارد: هرگاه افطار کند شاد می‌شود و چون پروردگارش را ملاقات نماید، برای روزه‌اش شاد می‌شود».
[صحیح است] - [متفق علیه] - [صحيح البخاري - 1904]

شرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر داده‌اند که الله تعالی در حدیث قدسی می‌فرماید:
پاداش همهٔ اعمال آدمیزاد، ده تا هفتصد برابر می‌شود به جز روزه که برای من است زیرا ریا در آن رخ نمی‌دهد و من پاداش آن را می‌دهم، به این معنا که میزان ثوابش و چند برابر شدنش را تنها خودم می‌دانم.
سپس فرمود: «روزه سپر است» یعنی محافظ و پوشش و قلعه‌ای مستحکم در برابر دوزخ است؛ چون خودداری از شهوت‌ها و وقوع در گناهان است و آتش دوزخ را شهوت‌ها فرا گرفته‌اند.
«پس چون روز روزهٔ کسی از شما بود، دچار رفث نشود» یعنی جماع و مقدماتش را انجام ندهد و مطلقا سخن زشت به زبان نیاورد.
«و صدا بلند نکند» یعنی با جدال و نزاع و فریاد.
«پس اگر کسی او را دشنام گفت یا با او درگیر شد» یعنی در ماه رمضان، باید بگوید: من فردی روزه‌دارم؛ شاید اینگونه دست از او بکشد؛ اما اگر بر درگیری پافشاری کرد، او را با کمترین واکنش دور می‌کند، مانند دور کردن کسی که قصد دست درازی و تعدی و تجاوز به جان و مال را دارد.
سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم به آنکه جانش در دست اوست سوگند یاد می‌کند که نزد الله در روز قیامت، تغییر بوی دهان روزه‌دار به سبب روزه، از بوی مشک نزد شما بهتر است؛ و ثوابش بیشتر از مشک و عطری است که در جمعه‌ها و مجالس ذکر مستحب است.
روزه‌دار دو شادی دارد: هنگامی که افطار می‌کند برای افطارش و رفع گرسنگی و تشنگی‌اش شاد می‌شود چراکه خوردن برایش مباح شده است؛ و همچنین برای کامل شدن روزه و پایان یافتن عبادتش و میسر شدن عبادت از جانب پروردگارش که او را برای روزه‌ گرفتن و اتمام آن یاری داد.
«و چون به دیدار پروردگارش برود، برای روزه‌اش شاد می‌شود» یعنی برای پاداش و ثواب الهی شاد خواهد شد.

از نکات این حدیث

1. فضیلت روزه و اینکه صاحب خود را در دنیا از شهوت‌ها و در آخرت از عذاب دوزخ حفظ می‌کند.
2. از جمله آداب روزه، ترک سخن زشت و بددهانی و صبر بر آزار و اذیت مردم و صبر و نیکوکاری در برابر بدی آنهاست.
3. اگر روزه دار یا عبادتکار برای کامل شدن عبادتش و پایان آن شاد شود، این از اجر او در آخرت کم نمی‌کند.
4. شادی کامل، شادی دیدار الله عزوجل است. هنگامی که اجر صابران و روزه‌داران را بدون حساب عطا می‌کند.
5. آگاه نمودن مردم از طاعت در صورت نیاز و مصلحت مصداق ریاکاری نیست، به این دلیل که رسول خدا فرمودند که روزه‌دار بگوید: «من روزه‌ دارم».
6. روزه‌داری که روزه‌اش کامل است، کسی است که اعضا و جوارحش از گناهان و زبانش از دروغ و بددهانی و شهادت ناروا و شکمش از آب و غذا روزه باشد.
7. تاکید بر نهی از فریاد و بددهانی و جدال و بلند کردن صدا در هنگام روزه. درحالی‌که آنکه روزه‌ هم ندارد، از این کارها نهی شده است.
8. این حدیث را پیامبر صلی الله علیه وسلم از پروردگارش روایت کرده که آن را حدیث قدسی یا حدیث الهی گویند؛ و عبارت است از حدیثی که لفظ و معنایش از سوی الله است اما ویژگی‌های مخصوص قرآن را ندارد، از جمله آنکه خواندن لفظش [مانند قرآن] عبادت نیست و برای خواندنش طهارت لازم نیست و همانند قرآن دیگران را برای آوردن همانند آن به چالش و تحدی نخوانده و اعجاز آن مانند قرآن نیست و سایر مواردی که قرآن را از غیر آن متمایز نموده است.