حديث: بَايِعُونِي عَلَى أَلَّا تُشْرِكُوا بِاللَّهِ شَيْئًا، وَلاَ تَسْرِقُوا، وَلاَ تَزْنُوا

عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، وَكَانَ شَهِدَ بَدْرًا، وَهُوَ أَحَدُ النُّقَبَاءِ لَيْلَةَ العَقَبَةِ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ، وَحَوْلَهُ عِصَابَةٌ مِنْ أَصْحَابِهِ:
«بَايِعُونِي عَلَى أَلَّا تُشْرِكُوا بِاللَّهِ شَيْئًا، وَلاَ تَسْرِقُوا، وَلاَ تَزْنُوا، وَلاَ تَقْتُلُوا أَوْلاَدَكُمْ، وَلاَ تَأْتُوا بِبُهْتَانٍ تَفْتَرُونَهُ بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَأَرْجُلِكُمْ، وَلاَ تَعْصُوا فِي مَعْرُوفٍ، فَمَنْ وَفَى مِنْكُمْ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ، وَمَنْ أَصَابَ مِنْ ذَلِكَ شَيْئًا فَعُوقِبَ فِي الدُّنْيَا فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ، وَمَنْ أَصَابَ مِنْ ذَلِكَ شَيْئًا ثُمَّ سَتَرَهُ اللَّهُ فَهُوَ إِلَى اللَّهِ، إِنْ شَاءَ عَفَا عَنْهُ وَإِنْ شَاءَ عَاقَبَهُ» فَبَايَعْنَاهُ عَلَى ذَلِكَ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 18]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از عباده بن صامت رضی الله عنه، که شاهد بدر و از بزرگان قوم در شب عقبه بود، روایت می کند این که: رسول الله صلی الله علیه وسلم در حالی فرمود که اطرافش جمعی از صحابه اش حضور داشتند:
«بَايِعُونِي عَلَى أَلَّا تُشْرِكُوا بِاللَّهِ شَيْئًا، وَلاَ تَسْرِقُوا، وَلاَ تَزْنُوا، وَلاَ تَقْتُلُوا أَوْلاَدَكُمْ، وَلاَ تَأْتُوا بِبُهْتَانٍ تَفْتَرُونَهُ بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَأَرْجُلِكُمْ، وَلاَ تَعْصُوا فِي مَعْرُوفٍ، فَمَنْ وَفَى مِنْكُمْ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ، وَمَنْ أَصَابَ مِنْ ذَلِكَ شَيْئًا فَعُوقِبَ فِي الدُّنْيَا فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ، وَمَنْ أَصَابَ مِنْ ذَلِكَ شَيْئًا ثُمَّ سَتَرَهُ اللَّهُ فَهُوَ إِلَى اللَّهِ، إِنْ شَاءَ عَفَا عَنْهُ وَإِنْ شَاءَ عَاقَبَهُ». « با من بیعت نمایید که چیزی را شریک الله قرار ندهید، دزدی نکنید، زنا نکنید، فرزندان خود را نکشید، و با دست ها و پاهای خود افترا و دروغ نگویند، و از عمل به طاعات نافرمانی نکنید، پس هر کس به این موارد وفا نماید اجر و ثوابش را الله متعال می دهد، و هر کس در این موارد مرتکب گناهی شود در دنیا مجازات می شود که همان برایش کفاره است، و هر کس در این موارد مرتکب گناهی شود و الله متعال او را ستر نماید به الله راجع می شود، اگر بخواهد او را می بخشد و اگر بخواهد عذابش می کند». پس با او بیعت کردیم.
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 18]

توضیح

عبادة بن صامت رضی الله عنه از کسانی بود که شاهد غزوۀ کبرای بدر و از بزرگان قوم بود که برای گرفتن بیعت جهت یاری رسول الله صلی الله علیه وسلم شب عقبه در منی حضور داشت - زمانی که رسول الله صلی الله علیه وسلم از مکه به مدینه هجرت نماید-، خبر می دهد این که رسول الله صلی الله علیه وسلم در میان جمعی از صحابه اش نشسته بود و از آنان خواست با وی در بعضی امور عهد نمایند: اول: در عبادت الله چیزی را شریک ننمایند، هرچند اندک باشد. دوم: دزدی ننمایند. سوم: فعل فاحشۀ زنا را انجام ندهند. چهارم: فرزندان خود را قتل ننمایند؛ ذکور را بابت فقر و یا اناث را بابت عار و ننگ. پنجم: دروغی را نگویند که به دست و پای خود می سازند، زیرا اکثر افعال این دو اتفاق می افتد، هر چند که بقیه اعضا در آن سهم بگیرند. ششم: در امر خیر از پیامبر صلی الله علیه وسلم سرپیچی نمی کنند. پس هر کس از آنان مع بر این عهد ثابت و به آن پایبند باشد، اجرش با الله است، و هر کس کاری از آنچه ذکر شد - غیر از شرک - انجام دهد و در دنیا به کیفر برسد برای او کفاره است و توسط همان کیفر گناه ساقط می‌شود، و هر کس از این کارها را انجام دهد و الله متعال او را ستر نماید، کارش به الله متعال موکول است؛ اگر بخواهد او را می بخشد و اگر بخواهد او را مجازات می کند، پس همه حاضرین با او بیعت کردند.

از فوائد حدیث

1. بیان آنچه در اولین بیعت عقبه در مکه قبل از این که جهاد بر آنان فرض گردد.
2. سندی گفت: قول او ‏‏(في معروف): پنهان نیست که تمام امر او معروف و نیک است و نمی توان چیزی خلاف آن را از او تصور کرد، پی قول او ‏‏(في معروف) برای تنبیه برای علت وجوب اطاعت است، و این از مخلوق در امور غیر نیک اطاعت نمی شود، و این که اطاعت در بیعت باید مشروط بر امور نیک باشد نه اطاعت مطلق.
3. محمد بن اسماعیل تیمی و دیگران گفتند: تخصیص دادن قتل به پسران؛ زیرا آن قتل و قطع صلۀ رحم است، پس اهتمام به نهی از آن مسلّمتر است، چونکه این کار در میان آنان رایج بود، و آن زنده به گور کردن دختران و قتل پسران از ترس فقر بود، و یا آنان را به ذکور تخصیص داده اند؛ چون آنان در صدد این هستند که نتوانند از خود دفاع کنند.
4. نووی می‌گوید: عموم این حدیث مختص به فرموده حق تعالی است که می‌فرماید: {إِنَّ اللَّهَ ‌لَا ‌يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ} "بی‌گمان، الله این گناه را که به او شرک آورده شود نمی‌بخشد"، پس اگر مرتد به خاطر ارتدادش کشته شود، قتل برای او کفاره شمرده نمی شود.
5. قاضی عیاض گفت: اکثر علما بر این عقیده اند که مجازات کفاره ها محسوب می شوند.