حديث: لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الْأَوَّلِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلَّا أَنْ يَسْتَهِمُوا عَلَيْهِ لَاسْتَهَمُوا

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضيَ اللهُ عنهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الْأَوَّلِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلَّا أَنْ يَسْتَهِمُوا عَلَيْهِ لَاسْتَهَمُوا، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي التَّهْجِيرِ لَاسْتَبَقُوا إِلَيْهِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي الْعَتَمَةِ وَالصُّبْحِ لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 437]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي النِّدَاءِ وَالصَّفِّ الْأَوَّلِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلَّا أَنْ يَسْتَهِمُوا عَلَيْهِ لَاسْتَهَمُوا، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي التَّهْجِيرِ لَاسْتَبَقُوا إِلَيْهِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِي الْعَتَمَةِ وَالصُّبْحِ لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا». اگر مردم بدانند در اذان و صف اول چه فضیلت و خیر و برکت است و پس هیچ راهی برای تقدم و اولویت پیدا نمی کردند مگر این که قرعه می‌کشیدند محقق که قرعه می کشیدند، و اگر می‌دانستند در اول وقت نماز زودتر بیایند با هم همدیگر سبقت می نمودند، و اگر مقدار ثواب خواندن نماز عشاء و نماز فجر را می دانستند، ادای آنها برایش آسان می شد ولو اگر به خزیدن با زانوها می بود همانطوری که کودک در ابتداری زندگی خود می خزد.
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح مسلم - 437]

توضیح

پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر می دهد که اگر مردم بدانند در اذان و صف اول چه فضیلت و خیر و برکت است و پس هیچ راهی برای تقدم و اولویت پیدا نمی کردند مگر این که قرعه می‌کشیدند که چه کسی نسبت به صاحبش سزاوارتر است، محقق که قرعه می کشیدند، و اگر می‌دانستند در اول وقت نماز زودتر بیایند با هم همدیگر سبقت می نمودند، و اگر مقدار ثواب خواندن نماز عشاء و نماز فجر را می دانستند، ادای آنها برایش آسان می شد ولو اگر به خزیدن با زانوها می بود همانطوری که کودک در ابتداری زندگی خود می خزد.

از فوائد حدیث

1. بیان فضیلت اذان.
2. بیان فضیلت صف اول، و نزدیک بودن به امام.
3. بیان فضیلت زود رسیدن به نماز در اول وقت مستحب آن، بنابر فضیلت بزرگی که دارد، و فوایدی که بر آن مرتب است، از جمله: تدارک صف اول، و تدارک نماز از شروع آن، و ادای نماز نفل، و تلاوت قرآن، وحصول استغفار فرشتگان برای او، و او در نماز است مادامی که منتظر نماز باشد، و غیره.
4. تشويق بزرگ به حضور جماعت در اين دو نماز، و و فضایل فراوانی که در آنهاست به خاطر مشقتی كه بر جان وارد می كنند، از قبیل برهم زدن اول و آخر خواب آن، و به همين دليل این دو نماز سخت ترین نمازها بر منافقان به شمار می رود.
5. نووی گفت: در آن اثبات قرعه در حقوقی است که بر سر آن ازدحام و نزاع می باشد. ‏
6. صف دوم بهتر از سوم است، سوم بهتر از چهارم و به همین ترتیب.