हदीस: कसैले पनि अर्कोलाई अनैतिकता र अविश्वासको आरोप लगाउनु हुँदैन, किनकि यदि त्यो व्यक्ति भने जसो होइन भने आरोप उसैतिर फर्किनेछ।

عَنْ أَبِي ذَرٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«لاَ يَرْمِي رَجُلٌ رَجُلًا بِالفُسُوقِ، وَلاَ يَرْمِيهِ بِالكُفْرِ، إِلَّا ارْتَدَّتْ عَلَيْهِ، إِنْ لَمْ يَكُنْ صَاحِبُهُ كَذَلِكَ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 6045]

अबुजर (रजियल्लाहु अन्हु) ले वर्णन गरेका छन्, उनले नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्दै गरेको सुने:
"कसैले पनि अर्कोलाई अनैतिकता र अविश्वासको आरोप लगाउनु हुँदैन, किनकि यदि त्यो व्यक्ति भने जसो होइन भने आरोप उसैतिर फर्किनेछ।"
[सही] - [मुत्तफकुन अलैहि] - [सही बुखारी - 6045]

व्याख्या

नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले कसैलाई "तिमी फासिक (पापी) हौ" वा "तिमी काफिर हौ" भन्नु विरुद्धमा चेतावनी दिनुभएको छ। किनभने यदि अगाडिको व्यक्ति अपराधी वा काफिर होइन भने आरोप लगाउने व्यक्ति नै दोषको हकदार हुनेछ र उसले भनेको कुरा उसैतिर फर्किनेछ। यदि उनले भनेको कुरा सत्य हो भने, वक्तालाई कुनै हानि हुनेछैन किनभने उनले भनेको कुरा सत्य हो।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. बिना उचित शरई कारण कसैलाई काफिर वा पापी भन्न निषेध गरिएको छ।
2. मानिसहरूको बारेमा फैसला जारी गर्नु अघि उनीहरूको बारेमा अनुसन्धान गर्नु आवश्यक छ।
3. इब्न दकिक ईद भन्छन्: यो त्यस्तो व्यक्तिको लागि ठूलो चेतावनी हो जसले कसैलाई काफिर भन्छ जो वास्तवमा काफिर होइन।
4. इब्न हजर अस्कालानी भन्छन्: कसैलाई काफिर वा अपराधी भनिएकोले मात्र ऊ अपराधी वा काफिर होइन भन्ने होइन, यसको अर्थ यो होइन कि उसले त्यसो भन्नु पापी होइन। वास्तवमा, यसको बारेमा थोरै विवरण छ: यदि उद्देश्य अर्को व्यक्तिको भलाइ गर्ने हो वा उसको अवस्थाको बारेमा बताएर कसैलाई भलाइ गर्ने हो भने, यो अनुमति छ। यदि उसको उद्देश्य केवल अपमान गर्नु, बदनाम बनाउनु र हानि पुर्याउनु हो भने यो अनुमति छैन। किनभने गल्ती गर्ने व्यक्तिलाई ढाकछोप गर्ने, शिक्षण गर्ने र राम्रो तरिकाले सम्झाउने आदेश दिइएको छ। त्यसैले जति सकिन्छ राम्रोसँग भन्नु पर्छ, कडा व्यवहार (उग्रता) गरेर गर्नु हुँदैन। किनभने धेरै मानिसहरूको स्वभावमा स्वार्थ हुन्छ, जुन विशेष गरी तब जागृत हुन्छ जब सत्य बोल्ने व्यक्ति उनीहरूको अगाडि भएको व्यक्ति भन्दा कम दर्जाको हुन्छ।