हदीस: सैय्येदुल-इस्तिग्फार

عَنْ شَدَّادِ بْنِ أَوْسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«سَيِّدُ الِاسْتِغْفَارِ أَنْ تَقُولَ: اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لاَ إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ لَكَ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي، فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ» قَالَ: «وَمَنْ قَالَهَا مِنَ النَّهَارِ مُوقِنًا بِهَا، فَمَاتَ مِنْ يَوْمِهِ قَبْلَ أَنْ يُمْسِيَ، فَهُوَ مِنْ أَهْلِ الجَنَّةِ، وَمَنْ قَالَهَا مِنَ اللَّيْلِ وَهُوَ مُوقِنٌ بِهَا، فَمَاتَ قَبْلَ أَنْ يُصْبِحَ، فَهُوَ مِنْ أَهْلِ الجَنَّةِ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 6306]

शद्दाद बिन औस (रजियल्लाहु अन्हु) ले बयान गरेका छन्, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ :
"सैय्येदुल-इस्तिग्फार" यो हो : ‘अल्लाहुम्म अन्त रब्बी, ला इलाह इल्ला अन्त्, खलक्तनी व अना अब्दुक व अना अला अह्दिक व वाअ्दिक मस्त-ताअ्-तु, अऊजुबिक मिन् शर्रि मा सनाअ्-तु, अबूउ लक बिनिअ्मतिक अलय्य व अबूउ बिजम्बी, फग्-फिर्ली फइन्नहु ला यग्फि-रूज्जुनूब इल्ला अन्त् ।’ रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ : "जसले पूर्ण विश्वासका साथ बिहान उक्त दुआ पढ्छ र सोही दिन साँझ हुनु अघि उसको मृत्यु हुन्छ भने ऊ जन्नतमा प्रवेश गर्नेछ । त्यसैगरी जसले पूर्ण विश्वासका साथ राती पढ्छ र बिहान हुनु अघि उसको मृत्यु हुन्छ भने ऊ जन्नतमा जानेछ ।"
[सही] - [बुखारीले वर्णन गरेका छन्] - [सही बुखारी - 6306]

व्याख्या

रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले हामीलाई बताउँदै हुनुहुन्छ, क्षमा खोज्ने केही शब्दहरू छन्, जसमध्ये सबैभन्दा उत्कृष्ट र महान शब्दहरू निम्नलिखित छन्: "अल्लाहुम्म अन्त रब्बी, ला इलाह इल्ला अन्त्, खलक्तनी व अना अब्दुक व अना अला अह्दिक व वाअ्दिक मस्त-ताअ्-तु, अऊजुबिक मिन् शर्रि मा सनाअ्-तु, अबूउ लक बिनिअ्मतिक अलय्य व अबूउ बिजम्बी, फग्-फिर्ली फइन्नहु ला यग्फि-रूज्जुनूब इल्ला अन्त् ।" भक्तले पहिले तौहीद (एकेश्वरवाद) लाई स्वीकार गर्दछ । अल्लाह नै उसको सृष्टिकर्ता र पूज्य हुनुहुन्छ, जसको कुनै साझेदार छैन । भक्तले आफ्नो क्षमता अनुसार अल्लाहमा विश्वास र उहाँप्रति आज्ञाकारी हुने वाचालाई पालन गर्दछ; किनकि भक्तले जतिसुकै उपासना गरे पनि उसले नत अल्लाहका सबै आदेशहरू पूरा गर्न सक्छ नत उहाँको आशीर्वादप्रति कृतज्ञ बन्न सक्छ । ऊ अल्लाहमा शरण लिन्छ र अल्लाहको डोरीलाई बलियोसँग समात्छ, किनकि भक्तले गरेको खराब कर्मबाट शरण दिने उहाँ नै हुनुहुन्छ । "ऊ आफूलाई उहाँको कृपाको स्वीकार गर्न र स्वेच्छाले स्वीकृत गर्न तयार हुन्छ, र आफूलाई आफ्नो पाप र अधर्मको स्वीकृति दिन्छ।" त्यसपछि आफ्नो पालनकर्तासँग उसले गरेको पापहरूलाई ढाक्न, क्षमा गर्न र आफ्नो विशेष कृपाले उसको पापको नराम्रो परिणामबाट बचाउनको लागि दुआ गर्दछ । किनकि अल्लाह बाहेक अरू कसैले पापहरू क्षमा गर्न सक्दैन । त्यसपछि उहाँले यो बिहान बेलुका पढिने अज्कारहरूमध्ये एक हो भनेर स्पष्ट पार्नुभयो । जसले दिनको प्रारम्भमा अर्थात् सूर्योदयदेखि जुहरसम्म यसको अर्थ र अभिलाषालाई बुझेर पूर्ण विश्वास र दृढतापूर्वक यसलाई पढ्छ र त्यसपछि उसको मृत्यु हुन्छ भने ऊ स्वर्गमा प्रवेश गर्नेछ । त्यसैगरी, जसले राती अर्थात् सूर्यास्तदेखि फज्रको बीचमा यसलाई पढ्छ र बिहान अघि नै मृत्यु भयो भने ऊ स्वर्गमा प्रवेश गर्नेछ ।