بروز رسانی: همانا اعمال تنها به نیت‌ها وابسته‌اند، و همانا برای هر کسی همان است که نیت کرده است

عَنْ أَمِيرِ المُؤْمِنِينَ أَبِي حَفْصٍ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رضي الله عنه قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«إنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ إلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا أَوْ امْرَأَةٍ يَنْكِحُهَا فَهِجْرَتُهُ إلَى مَا هَاجَرَ إلَيْهِ».
[صحيح] - [رواه إماما المحدثين أبو عبد الله محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة بن بردزبه البخاري، وأبو الحسين مسلم بن الحجاج بن مسلم القشيري النيسابوري في صحيحيهما اللذين هما أصح الكتب المصنفة] - [الأربعون النووية: 1]

از امیرالمؤمنین، ابوحفص، عمر بن خطاب رضی‌الله‌عنه روایت است که گفت: شنیدم رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌فرمود:
«همانا اعمال تنها به نیت‌ها وابسته‌اند، و همانا برای هر کسی همان است که نیت کرده است. پس هر کس هجرتش به سوی خدا و رسول او باشد، هجرتش به سوی خدا و رسول اوست؛ و هر کس هجرتش برای دنیا باشد که به دست آورد، یا زنی باشد که با او ازدواج کند، هجرتش همان است که به سوی آن هجرت کرده است.»
[صحیح است] - [رواه إماما المحدثين أبو عبد الله محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة بن بردزبه البخاري وأبو الحسين مسلم بن الحجاج بن مسلم القشيري النيسابوري في صحيحيهما اللذين هما أصح الكتب المصنفة] - [الأربعون النووية - 1]

شرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بیان داشته که اعتبارسنجی همه‌ی اعمال بر مبنای نیت‌شان است؛ و این حکم دربارهٔ همهٔ اعمال از جمله عبادات و معاملات عمومیت دارد، پس هرکس با عملش سودی را نیت کند تنها همان سود را به دست می‌آورد و ثوابی ندارد و کسی که با عملش قصد نزدیکی و تقرب به الله تعالی را داشته باشد، از آن عمل اجر و پاداش کسب می‌کند، اگرچه کار ساده‌ای مانند خوردن و نوشیدن باشد.
سپس رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ مثالی برای بیان اثر نیت در اعمال با وجود تساوی ظاهری دو عمل می‌زند و بیان می‌کند که: هرکس قصد وی از هجرتش و ترک وطن خشنودی پروردگارش باشد، هجرتش یک هجرت شرعی و پذیرفته شده است که به خاطر صدق و راستی در نیت، برای آن اجر می‌برد؛ و کسی که هدفش از هجرت یک منفعت دنیوی باشد مثل کسب مال یا جاه و مکانت یا تجارت یا ازدواج، از آن هجرت تنها همان منفعتی را به دست می‌آورد که نیت کرده است و بهره‌ای از اجر و ثواب ندارد.

از نکات این حدیث

1. تشویق به اخلاص، زیرا الله تعالی از میان اعمال فقط مواردی را می‌پذیرد که برای کسب خشنودی او باشد.
2. اگر مکلف اعمالی را که به وسیله‌ی آنها به الله تقرب جسته می‌شود، از روی عادت انجام دهد، ثوابی برای او در برابر آنها نخواهد بود تا آنکه به قصد تقرب به الله انجام‌شان دهد.
3. نیت، میان عبادات مختلف فرق می‌گذارد و نیز عبادات را از عادات جدا می‌سازد.