حديث: عمل از روی نیت است، و هر کس به آنچه اراده کرده است می رسد

عَنْ أَمِيرِ المُؤْمِنِينَ أَبِي حَفْصٍ عُمَرَ بْنِ الخَطَّابِ رضي الله عنه قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ:
«إنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى، فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ إلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا أَوْ امْرَأَةٍ يَنْكِحُهَا فَهِجْرَتُهُ إلَى مَا هَاجَرَ إلَيْهِ».
[صحيح] - [رواه إماما المحدثين أبو عبد الله محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة بن بردزبه البخاري، وأبو الحسين مسلم بن الحجاج بن مسلم القشيري النيسابوري في صحيحيهما اللذين هما أصح الكتب المصنفة] - [الأربعون النووية: 1]

از عمر بن خطاب رضی الله عنه روایت است که فرمود: از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیدم که فرمودند:
«عمل از روی نیت است، و هر کس به آنچه اراده کرده است می رسد، پس هر که به سوی الله و رسولش هجرت کرد، هجرت او برای الله و رسولش است، و هر کسى که هجرت او به خاطر منافع دنیا یا برای ازدواج زنی باشد، پس هجرت او برای همان چیزی است که براىش هجرت کرده است».
[صحیح] - [رواه إماما المحدثين أبو عبد الله محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة بن بردزبه البخاري وأبو الحسين مسلم بن الحجاج بن مسلم القشيري النيسابوري في صحيحيهما اللذين هما أصح الكتب المصنفة] - [الأربعون النووية - 1]

توضیح

رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: که همۀ اعمال از روی نیت محاسبه می شود، و این حکم در همه عبادات و معاملات عام است، پس هر کس ارادۀ منفعت بردن از عملش را داشته باشد، جز آن منفعت به دست نمی آورد، و ثواب را نخواهد داشت، و هر کس با عملش بخواهد به الله متعال نزدیک شود، از عملش اجر و پاداش خواهد گرفت، هر چند عمل عادی باشد، مانند خوردن و آشامیدن.
سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم مثال را بیان نمود تا تأثیر نیت را در اعمال با وجود برابری آنها در صورت ظاهری نشان دهد، پس توضیح داد که هر کسى قصد هجرت و خروج از وطن خود را برای جلب رضایت پروردگارش داشته باشد، هجرت او هجرت شرعی و پسندیده است، و به خاطر صداقت نیتش ثواب آن را بدست می آورد، و هر کسى از هجرت خود ارادۀ بدست آوردن منفعت دنیوی مانند مال و منزلت و تجارت ویا همسر داشته باشد، پس از هجرت خود جز آن منفعتی را که اراده کرده است به دست نمی آورد، و از اجر و پاداش نیز بهره ای نخواهد برد.

از فوائد حدیث

1. تشويق نمودن به اخلاص، زيرا الله متعال هيچ عملى را قبول نخواهد كرد مگر آنکه به خاطر او انجام شده باشد.
2. اعمالى كه به انجام دادن آن مسلمان به الله متعال نزديک مى شود، اگر آن را از راه عادت انجام دهد پاداش برايش حاصل نخواهد شد، تا اينكه با انجام آنها قصد نزديكى به الله متعال را داشته باشد.
3. نیّت است که عبادات را از یکدیگر و نیز عبادات را از عادات جدا می‌سازد.