Hadith: n b'aw ma ni Alaɲɛsiranyɛ ye, ani mɛnni ni kumakan labàtoli (ɲɛmɔgɔ labato), hali n'a kɛra abasi dugu jɔn ye, aw bɛ na fɔnkɔɲɔgɔya gɛlɛn ye ne kɔfɛ, n b'aw ma ni n ka taasira ye ani n nɔnabilali kandalen naani

عن العِرْباضِ بن ساريةَ رضي الله عنه قال:
قام فينا رسول الله صلى الله عليه وسلم ذات يوم، فوَعَظَنا مَوعظةً بليغةً وَجِلتْ منها القلوبُ، وذَرَفتْ منها العيونُ، فقيل: يا رسول الله، وعظتَنَا موعظةَ مُودِّعٍ فاعهد إلينا بعهد. فقال: «عليكم بتقوى الله، والسمع والطاعة، وإن عبدًا حبشيًّا، وسترون من بعدي اختلافًا شديدًا، فعليكم بسنتي وسنة الخلفاء الراشدين المهديين، عَضُّوا عليها بالنواجِذ، وإياكم والأمور المحدثات، فإن كل بدعة ضلالة».
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن ابن ماجه: 42]

A minɛna saariyata den na iribadi Ala diɲɛna a ma a ko :
Kira jɔra anw cɛla don dɔ nɛɛma ni kisi b'a ye, a ye anw waaju waajuli walawalalen dɔ la min ye dusukunw siran, a ye ɲɛjiw suuru, dɔ ko: yaa Ala ka ciden, i ye kanbɛda waajuli kɛ an kan Làdilikan dɔ di an ma. A ko: << n b'aw ma ni Alaɲɛsiranyɛ ye, ani mɛnni ni kumakan labàtoli (ɲɛmɔgɔ labato), hali n'a kɛra abasi dugu jɔn ye, aw bɛ na fɔnkɔɲɔgɔya gɛlɛn ye ne kɔfɛ, n b'aw ma ni n ka taasira ye ani n nɔnabilali kandalen naani, aw y'o minɛ n'aw tagaju ye, n b'aw ladi ka bɔ ko kura sindili ma, i k'a dɔn ko sindilen (bidaya) bɛɛ ye fili de ye diinɛ la.
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن ابن ماجه - 42]

Explanation

Kira y'a ka sahabaw waaju nɛɛma ni kisi b'a ye wajuli faamuyalen dɔ la min ye dusukunw siran ka ɲɛjiw bɔn, U ko: yaa Ala ka ciden ni bɛ i n'a fɔ kanbɛda waajuli, u ye sɛbɛdɔn min y'a walawalali la kira fɛ kisi b'a ye, u ye sarankana ɲini yaasa ka minɛli kɛ n'o ye a kɔfɛ, A ko: n b'aw ma ni alaɲɛsiranyɛ ye se ni fanga tìgì, ni waajibikow kɛli ye ani haramukow toli, Ani mɛnni ni kumakan labàtoli: o kɔrɔ: ɲɛmɔgɔw, hali ni jɔn dɔ kɛra aw ɲɛɛma ye, o kɔrɔ mɔgɔw la jɔyɔrɔ majigineba kɛra aw ka ɲɛmɔgɔ ye aw kana aw nunkɔrɔta a kan aw y'a kumakan la bàto, bàlàwu càrili ɲɛsiran kama, i k'a dɔn ni mɔgɔ min balola aw la o na fɔnkɔɲɔgɔyacaama ye. O kɔfɛ a ye fɔnkɔɲɔgɔnya n fura di u ma, o de ye a le kira n'a nɔnabila naani kandalen ninnu ka taasira ye a kɔfɛ, tuɲatigi Abubakari ni Umaru ni Usumana ni Ali Ala diɲɛna u bɛɛ ma, an'a minɛli ni tagaju ye o kɔrɔ- ɲin laban da kɔnɔ-: o kɔrɔ o cɛsiri ɲɔgɔn banbali la sunna kan a n'a minɛli, A y'u ladi kokura sindili la diinɛ la, i k'a dɔn kokura sindilen bɛɛ ye fili de ye.

Benefits from the Hadith

1. Tùgùli sunna kɔ ani banbali a kan o nàfà.
2. Màgodonni waajulikan na ani dusukun magayali.
3. Yamaruya ka tugu a nɔnabila naani ninnu kɔ a faatulen kɔ fɛ, o lu ye Abubakari ni Umaru ni Usumana ni Ali de ye Ala diɲɛna u bɛɛ ma.
4. Bàlili ka bɔ kokurasindi ma diinɛ kɔnɔ, ani k'a fɔ ko kokura sindilen bɛɛ ye fili de ye.
5. Kumakan mɛnni n'a la bàtoli mɔgɔ ye min bilala silamɛw ka ko kunna k'a sɔrɔ a ma kɛ ni Alasɔsɔ ye.
6. Alaɲɛsiranyɛ nàfà se ni fanga tìgì ye sanga ni lahalaya bɛɛ la.
7. Fɔnkɔɲɔgɔnya bɛ kɛ ni mànto n ni ɲɔgɔncɛ, nka n'a kɛra seginni bɛ waajibiya ka taa kira ka sunna de ma nɛɛma ni kisi b'a ye ani nɔnabila kandalenw.