حديث: إِنَّ قُلُوبَ بَنِي آدَم كُلّهَا بَيْن إِصْبَعَيْنِ مِنْ أَصَابِع الرَّحْمَن، كَقَلْبٍ وَاحِدٍ، يُصَرِّفهُ حَيْثُ يَشَاء

عَن عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رضي الله عنهما أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، يَقُولُ:
«إِنَّ قُلُوبَ بَنِي آدَمَ كُلَّهَا بَيْنَ إِصْبَعَيْنِ مِنْ أَصَابِعِ الرَّحْمَنِ، كَقَلْبٍ وَاحِدٍ، يُصَرِّفُهُ حَيْثُ يَشَاءُ» ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «اللهُمَّ مُصَرِّفَ الْقُلُوبِ صَرِّفْ قُلُوبَنَا عَلَى طَاعَتِكَ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2654]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از عبدالله بن عمرو بن عاص رضی الله عنهما روایت است که از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده که فرمودند:
«إِنَّ قُلُوبَ بَنِي آدَم كُلّهَا بَيْن إِصْبَعَيْنِ مِنْ أَصَابِع الرَّحْمَن، كَقَلْبٍ وَاحِدٍ، يُصَرِّفهُ حَيْثُ يَشَاء». «دل های همه ی فرزندان آدم همانند يک قلب در ميان دو انگشت از انگشتان پروردگار رحمان است، که هرگونه بخواهد، آن را دگرگون می گرداند»، سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «اللَّهُمَّ مُصَرِّفَ القُلُوبِ صَرِّفْ قُلُوبنَا عَلَى طَاعَتِكَ»: «یا الله، ای تغييردهنده ی دل ها، دل های مان را به سوی اطاعت خويش متمايل و ثابت بگردان».
[صحیح] - [مسلم روایت کرده] - [صحیح مسلم - 2654]

توضیح

رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر می دهد که قلب های همه ی بندگان در بین انگشتان الله متعال می باشد و هرگونه بخواهد در قلب های بندگان تصرف نموده و آنها را تغییر می دهد؛ و چیزی نمی تواند مانع او شود، اگر بخواهد آن را پیرو حق قرار می دهد، و اگر بخواهد آن را از حق منحرف می کند، و تصرف او در همه دل ها مانند تصرف در یک دل است، و هیچ کاری او را به خود مشغول نمی تواند، سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم دعا می کند: «اللَّهُمَّ مُصَرِّفَ القُلُوبِ » یعنی: ای کسی که قلب ها را دگرگون می کنی، گاهی به سوی اطاعت، و گاهی به معصیت، و گاهی به ذکر و گاهی به غفلت، قلب های ما را به سوی اطاعت و فرمانبرداری از خودت متوجه نموده و بر آن ثابت بگردان.

از فوائد حدیث

1. اثبات تقدير، و اينكه الله متعال دلهای بندگانش را بر اساس تقديری كه برايشان نوشته است جهت می دهد.
2. مسلمان باید پیوسته از پروردگارش بخواهد که او را بر حق و هدایت ثابت قدم بدارد.
3. ترس از الله متعال و تنها دلبستن به او که هیچ شریکی ندارد.
4. آجری می گوید: اهل حق الله متعال را چنین توصیف می کنند به آنچه که ایشان خود را توصیف نموده است، و به آنچه که رسول الله صلی الله علیه وسلم ایشان را توصیف کرده است، و به آنچه که صحابه رضی الله عنهم ایشان را توصیف کرد است، و این عقیده علمایی است که از آنان متابعت کرده اند و بدعت نکرده اند. حرف هایش تمام شد.
5. پس اهل سنت آنچه را ثابت می کنند که الله متعال برای خود از اسماء و صفات ثابت کرده، بدون تحریف و تعطیل و تکییف و تمثیل، و آنان نفی می کنند آنچه را الله متعال از خود نفی کرده، و در مورد آنچه برای اثبات و یا نفی آن دلیلی نباشد سکوت می کنند، الله متعال فرمودند: (‌لَيْسَ ‌كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ). (هیچ چیز مانند او نیست و او شنوا و بیناست).