Hadith: Hỡi Hakim, tiền bạc tài sản tươi xanh và ngọt ngào

عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَعْطَانِي، ثُمَّ سَأَلْتُهُ فَأَعْطَانِي، ثُمَّ قَالَ لِي: «يَا حَكِيمُ، إِنَّ هَذَا المَالَ خَضِرٌ حُلْوٌ، فَمَنْ أَخَذَهُ بِسَخَاوَةِ نَفْسٍ، بُورِكَ لَهُ فِيهِ، وَمَنْ أَخَذَهُ بِإِشْرَافِ نَفْسٍ لَمْ يُبَارَكْ لَهُ فِيهِ، وَكَانَ كَالَّذِي يَأْكُلُ وَلاَ يَشْبَعُ، وَاليَدُ العُلْيَا خَيْرٌ مِنَ اليَدِ السُّفْلَى»، قَالَ حَكِيمٌ: فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَالَّذِي بَعَثَكَ بِالحَقِّ لاَ أَرْزَأُ أَحَدًا بَعْدَكَ شَيْئًا حَتَّى أُفَارِقَ الدُّنْيَا، فَكَانَ أَبُو بَكْرٍ يَدْعُو حَكِيمًا لِيُعْطِيَهُ العَطَاءَ، فَيَأْبَى أَنْ يَقْبَلَ مِنْهُ شَيْئًا، ثُمَّ إِنَّ عُمَرَ دَعَاهُ لِيُعْطِيَهُ، فَيَأْبَى أَنْ يَقْبَلَهُ، فَقَالَ: يَا مَعْشَرَ المُسْلِمِينَ، إِنِّي أَعْرِضُ عَلَيْهِ حَقَّهُ الَّذِي قَسَمَ اللَّهُ لَهُ مِنْ هَذَا الفَيْءِ، فَيَأْبَى أَنْ يَأْخُذَهُ. فَلَمْ يَرْزَأْ حَكِيمٌ أَحَدًا مِنَ النَّاسِ بَعْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتَّى تُوُفِّيَ رَحِمَهُ اللَّهُ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2750]

Ông Hakim bin Hizam nói:
Tôi xin Thiên Sứ của Allah ﷺ và Người cho tôi. Sau đó, tôi lại xin Người và Người cho tôi. Sau đó, Người nói với tôi: "Hỡi Hakim, tiền bạc tài sản tươi xanh và ngọt ngào. Ai lấy nó với lòng hào phóng sẽ được ban phúc. Ai lấy nó với lòng tham sẽ không được ban phúc, và sẽ giống như một người ăn không bao giờ no, và bàn tay trên tốt hơn bàn tay dưới." Hakim nói: Vậy nên tôi nói: "Hỡi Thiên Sứ của Allah ﷺ, nhân danh Đấng đã sai Người đến với chân lý, tôi sẽ không xin bất kỳ ai sau Người bất cứ điều gì cho đến khi tôi rời khỏi thế giới này." Abu Bakar thường gọi Hakim đến để tặng ông một món quà, nhưng ông đã từ chối nhận bất cứ thứ gì từ ông ấy. Sau đó 'Umar gọi ông đến để đưa cho ông thứ gì đó, nhưng ông từ chối nhận. Vì vậy, 'Umar nói: "Hỡi người Muslim, tôi đã đưa quyền lợi mà Allah đã phân bổ cho anh ta từ chiến lợi phẩm này nhưng anh ta từ chối nhận nó." Ông Hakim đã không xin bất cứ ai trong thiên hạ sau Nabi ﷺ cho đến khi ông qua đời.
[Sahih (chính xác)] - [Do Al-Bukhari và Muslim ghi] - [Sahih Al-Bukhari - 2750]

Giải thích

Hakim bin Hizam đã xin Nabi ﷺ một số của cải thế gian và Người đã đưa chúng cho ông. Sau đó, ông lại xin Người ﷺ và Người đã đưa chúng cho ông. Sau đó Nabi ﷺ nói với ông: Hỡi Hakim, đây là tài sản đáng mong ước, vì vậy, ai đến với nó mà không xin và lấy nó mà không tham lam hay nài nỉ, nó sẽ được ban phúc cho anh ta, và ai lấy nó với sự mong muốn và tham lam, nó sẽ không được ban phúc cho anh ta, và anh ta sẽ giống như người ăn mà không bao giờ no. Bàn tay trên tức là bàn tay cho tốt hơn đối với Allah hơn bàn tay dưới tức là bàn tay xin. Ông Hakim nói: Tôi nói: Hỡi Thiên Sứ của Allah, nhân danh Đấng đã sai Người mang chân lý đến, tôi sẽ không làm giảm đi của cải của bất kỳ ai bằng cách xin người đó ban cho tôi sau khi Người rời khỏi thế giới này. Abu Bakar, vị Khalifah sau Thiên Sứ ﷺ đã từng gọi ông Hakim đến để trao cho ông phần của chiến lợi phẩm, nhưng ông đã từ chối nhận bất cứ thứ gì từ ông ấy. Sau đó, Chỉ huy của người có đức tin, 'Umar gọi ông Hakim đến để đưa cho ông phần chiến lợi phẩm, nhưng ông từ chối nhận nó. 'Umar nói: "Hỡi những người Muslim, tôi đã trao cho anh ta quyền lợi mà Allah đã ban cho anh ta từ chiến lợi phẩm mà người Muslim thu được từ những kẻ ngoại đạo mà không cần chiến tranh hay Jihad, nhưng anh ta từ chối nhận nó". Cho đến chết, Hakim không làm giảm tài sản của bất kỳ ai bằng cách xin người đó sau Nabi ﷺ cho đến khi Người qua đời.

Những bài học rút từ Hadith

1. Việc lấy và thu thập tài sản theo những cách hợp pháp không xung đột với chủ nghĩa khổ hạnh ở thế giới này, bởi vì khổ hạnh là sự rộng lượng của tâm hồn và sự không dính mắc vào tài sản của trái tim.
2. Cho biết về sự hào phóng vĩ đại của Nabi ﷺ, và rằng Người cho đi như một người không bao giờ sợ nghèo.
3. Đưa ra lời khuyên và mong muốn mang lại lợi ích cho anh em đồng đạo khi giúp đỡ, bởi vì tâm hồn sẵn sàng để hưởng lợi từ những lời tốt đẹp.
4. Không nên hỏi xin thiên hạ và tránh việc này, đặc biệt là khi không cần thiết.
5. Lên án lòng tham tiền bạc và việc hỏi xin quá nhiều.
6. Nếu người hỏi xin vẫn khăng khăng muốn xin, thì không có gì sai khi từ chối, làm họ thất vọng, khiển trách họ và ra lệnh cho họ phải tiết độ và từ bỏ lòng tham.
7. Không ai có quyền lấy bất cứ thứ gì từ công quỹ của Islam trừ khi Imam trao cho anh ta và trước khi phân chia chiến lợi phẩm, anh ta không có quyền đó.
8. Được phép hỏi xin khi thực sự cần.
9. Học giả Ibnu Hajar nói: Trong Hadith, Imam không nên giải thích cho học trò về tác hại của việc hỏi xin cho đến khi nhu cầu của anh ta được đáp ứng, để lời khuyên của ông có hiệu quả với anh ta, kẻo anh ta tưởng rằng đây là lý do để ngăn cản anh ta khỏi nhu cầu của mình.
10. Đức hạnh của Hakim và sự cam kết của ông đối với giao ước với Allah và với Thiên Sứ của Allah ﷺ.
11. Is-haq bin Rahawaih nói: Hakim đã qua đời, và khi ông qua đời ông là một trong những người giàu nhất của Quraish.