Хадис: ,О, Хаким, овој имот е зелен и сладок

عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَأَعْطَانِي، ثُمَّ سَأَلْتُهُ فَأَعْطَانِي، ثُمَّ قَالَ لِي: «يَا حَكِيمُ، إِنَّ هَذَا المَالَ خَضِرٌ حُلْوٌ، فَمَنْ أَخَذَهُ بِسَخَاوَةِ نَفْسٍ، بُورِكَ لَهُ فِيهِ، وَمَنْ أَخَذَهُ بِإِشْرَافِ نَفْسٍ لَمْ يُبَارَكْ لَهُ فِيهِ، وَكَانَ كَالَّذِي يَأْكُلُ وَلاَ يَشْبَعُ، وَاليَدُ العُلْيَا خَيْرٌ مِنَ اليَدِ السُّفْلَى»، قَالَ حَكِيمٌ: فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَالَّذِي بَعَثَكَ بِالحَقِّ لاَ أَرْزَأُ أَحَدًا بَعْدَكَ شَيْئًا حَتَّى أُفَارِقَ الدُّنْيَا، فَكَانَ أَبُو بَكْرٍ يَدْعُو حَكِيمًا لِيُعْطِيَهُ العَطَاءَ، فَيَأْبَى أَنْ يَقْبَلَ مِنْهُ شَيْئًا، ثُمَّ إِنَّ عُمَرَ دَعَاهُ لِيُعْطِيَهُ، فَيَأْبَى أَنْ يَقْبَلَهُ، فَقَالَ: يَا مَعْشَرَ المُسْلِمِينَ، إِنِّي أَعْرِضُ عَلَيْهِ حَقَّهُ الَّذِي قَسَمَ اللَّهُ لَهُ مِنْ هَذَا الفَيْءِ، فَيَأْبَى أَنْ يَأْخُذَهُ. فَلَمْ يَرْزَأْ حَكِيمٌ أَحَدًا مِنَ النَّاسِ بَعْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتَّى تُوُفِّيَ رَحِمَهُ اللَّهُ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2750]

Хаким бин Хизам, Аллах нека е задоволен со него, раскажува:
„Го замолив Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, и тој ми даде. Потоа повторно го замолив, и пак ми даде. Потоа ми рече: ,О, Хаким, овој имот е зелен и сладок. Кој го земе (она што му следува) со задоволство и без покажување алчност, ќе има бериќет во него. А кој го земе со ненаситност, нема да има бериќет и ќе биде како оној што јаде, но не се заситува. Горната рака е подобра од долната.‘ Јас реков: ,О, Божји пратеник, се колнам во Оној Кој те испрати со вистината, после тебе никогаш нема да побарам ништо од никого, сè додека сум жив.‘ После тоа, Ебу Бекр, Аллах нека е задоволен со него, го повикуваше Хаким за да му даде дел од имотот, но тој одбиваше да земе. Исто така и Омер, Аллах нека е задоволен со него, го повика за да му даде, но и од него одбиваше. Тогаш Омер им рече на муслиманите: ,Јас му го нудам неговиот дел што Аллах му го определил од воениот плен, а тој одбива да го земе.‘ И Хаким, Аллах нека му се смилува, не побара ништо од никого по Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, сè до неговата смрт.“
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 2750]

Објаснување

Хаким бин Хизам, Аллах нека е задоволен со него, раскажува дека го замолил Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, за нешто од овоземиот имот, па тој му дал. Потоа повторно го замолил, и пак му дал. Потоа Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, му рекол: „Овој имот е посакуван и привлечен. Оној што ќе го земе без да го бара и да се наметнува, ќе има бериќет во него. А оној што ќе го земе со наметнување и ненаситност, нема да има бериќет и ќе биде како оној што јаде, а не се заситува. Горната рака – онаа што дава – е подобра од долната – онаа што бара.“ Хаким рекол: „О, Божји пратенику, се колнам во Оној Кој те испрати со вистината, после тебе никогаш нема да побарам ништо од никого, сè додека сум жив.“ После тоа, Ебу Бекр, Аллах нека е задоволен со него, го повикувал Хаким за да му даде дел од имотот што му припаѓал, но тој одбивал да земе. Истото се случило и во времето на Омер, Аллах нека е задоволен со него, кој исто така сакал да му даде, но Хаким повторно одбил. Тогаш Омер им рекол на муслиманите: „Му го нудам неговиот дел што Аллах му го определил од имотот на воениот плен, а тој одбива да го земе.“ Така Хаким, Аллах нека му се смилува, после Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, никогаш не побарал ништо од никого, сè до својата смрт.

من فوائد الحديث

1. Земањето имот и неговото собирањето, на дозволен начин, не е спротивно на аскетството на дуњалукот, бидејќи вистинскиот зухд е дарежливата душа и срцето што не е врзано за имотот.
2. Укажување во големата дарежливост на Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, кој давал како оној што никогаш не се плаши од сиромаштија.
3. Препорачливо е да се упатуваат совети и да се настојува да се биде корисен за браќата кога им се помага, бидејќи тогаш срцето е најподготвено да прифати убав збор и поука.
4. Воздржување од барање од луѓето и да се одвраќа од тоа, особено кога за тоа нема вистинска потреба.
5. Осуда на алчноста за што повеќе имот и на постојаното просење.
6. Ако некој упорно и наметливо бара, дозволено е да му се одбие барањето, да не се исполни неговата желба и да се посоветува со поука за воздржаност и да не инсистира на просење.
7. Никој нема право да земе нешто од државната каса на муслиманите сè додека тоа не му биде доделено од имамот; пред поделбата на воениот плен тој имот не му припаѓа.
8. Дозволено е човек да побара ако има потреба.
9. Ибн Хаџер рекол: „Од хадисот се разбира дека имамот треба да ја истакне штетата од барањето/просењето, дури по исполнување на потребата, за поуката да се прифати полесно и да не се помисли дека советот е причина за ускратување.“
10. Хадисот ја нагласува доблеста на Хаким, Аллах нека е задоволен со него, и неговата истрајност во исполнувањето на заветот што го дал на Аллах и на Неговиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем.
11. Исхак бин Рахавеј рекол: „Хаким, Аллах нека е задоволен со него, почина како еден од најбогатите Курејшии.“