حديث: ثَلَاثَةٌ لَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ رَضيَ اللهُ عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«ثَلَاثَةٌ لَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ: أُشَيْمِطٌ زَانٍ، وَعَائِلٌ مُسْتَكْبِرٌ، وَرَجُلٌ جَعَلَ اللَّهَ لَهُ بِضَاعَةً، فَلَا يَبِيعُ إِلَّا بِيَمِينِهِ وَلَا يَشْتَرِي إِلَّا بِيَمِينِهِ».
[صحيح] - [رواه الطبراني] - [المعجم الصغير: 821]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از سلمان فارسی رضی الله عنه روایت است که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«ثَلَاثَةٌ لَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ: أُشَيْمِطٌ زَانٍ، وَعَائِلٌ مُسْتَكْبِرٌ، وَرَجُلٌ جَعَلَ اللَّهَ لَهُ بِضَاعَةً، فَلَا يَبِيعُ إِلَّا بِيَمِينِهِ وَلَا يَشْتَرِي إِلَّا بِيَمِينِهِ». «سه نفر - يعنی سه گروه - هستند که الله در روز قيامت با آنها سخن نمی گويد، آنها را پاکيزه نمی گرداند، و عذاب دردناکی در انتظارشان است: پيردمرد زناکار، پادشاه و فرمانروای بسيار دروغگو و فقيرِ متکبر، و مردی که الله به او داد و ستد داده، پس جز با قسم نمی فروشد و جز با قسم نمی خرد».
[صحیح] -

توضیح

پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد سه دسته از مردم خبر می دهد که اگر توبه نکنند و یا گناهانشان آمرزیده نشود، در روز قیامت مستحق سه عذاب الله متعال می شوند: اول: الله متعال در روز قیامت به دلیل شدت غضب با آنان سخن نمی گوید، بلکه از آنان روی گردان می شود، یا به گونه ای صحبت می کند که آنان را خشنود نمی کند، که دلالت بر خشم وی بر آنان می کند. دوم: آنان را تزکیه، تمجید، و از گناهان پاک نمی کند. سوم: در آخرت برای آنان عذاب سخت و دردناکی خواهد بود. و این دسته بندی ها عبارتند از: دستۀ اول: مرد بزرگسال که فعل فاحش زنا را انجام می هد. دستۀ دوم: فقیری که مال ندارد، ولی نسبت به مردم متکبر است. سوم: کسی که در خرید و فروش بسیار به الله سوگند یاد کند، و نام الله را اهانت کرده و آن را وسیلۀ کسب مال قرار دهد.

از فوائد حدیث

1. قاضی عیاض در خصوص علت این مجازات شدید گفته است: که هر یک از آن‌ها معصیت مذکور را پذیرفته‌اند، با وجود اینکه از آن دور بودند و هیچ نیازی به آن نداشتند و انگیزه‌های لازم برای انجام آن نیز در آن‌ها ضعیف بود؛ و اگرچه هیچ‌کس به خاطر گناهش معذور نیست، اما از آنجا که برای این گناهان نیازی ضروری و آزاردهنده وجود نداشت، و انگیزه‌های معمولی برای انجام آن‌ها نبوده، انجام آن‌ها بیشتر به معنای مخالفت و بی‌احترامی به حق الله متعال، و قصد معصیت وی بوده، نه به خاطر چیزی دیگر.
2. زنا، دروغ و تکبر از گناهان کبیره است.
3. کبر: انکار حق و حقیر شمردن مردم است.
4. هشدار از زیاده روی در استفاده از قسم در خرید و فروش، و ترغیب مردم به احترام به سوگند، و نام الله متعال، که می فرماید: (وَلَا تَجْعَلُوا اللَّهَ ‌عُرْضَةً ‌لِأَيْمَانِكُمْ) [البقرة: 224]. و نام الله را در معرض قسم‌های خود قرار ندهید.