حديث: إِنَّ القَبْرَ أَوَّلُ مَنْزِلٍ مِنْ مَنَازِلِ الآخِرَةِ، فَإِنْ نَجَا مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَيْسَرُ مِنْهُ، وَإِنْ لَمْ يَنْجُ مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَشَدُّ مِنْهُ». «قبر اولین منزل از منازل آخرت می باشد، اگر کسی از آن نجات یابد، نجات یافتن از منزل بعدی آسان تر است و هرکس از آن نجات نیابد، نجات یافتنش از منزل بعدی دشوارتر است

عَن هَانِئ مَوْلَى عُثْمَانَ رَضيَ اللهُ عنهُ قَالَ: كَانَ عُثْمَانُ إِذَا وَقَفَ عَلَى قَبْرٍ بَكَى حَتَّى يَبُلَّ لِحْيَتَهُ، فَقِيلَ لَهُ: تُذْكَرُ الْجَنَّةُ وَالنَّارُ فَلَا تَبْكِي، وَتَبْكِي مِنْ هَذَا؟ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ:
«إِنَّ الْقَبْرَ أَوَّلُ مَنْزِلٍ مِنْ مَنَازِلِ الْآخِرَةِ، فَإِنْ نَجَا مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَيْسَرُ مِنْهُ، وَإِنْ لَمْ يَنْجُ مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَشَدُّ مِنْهُ».
[حسن] - [رواه الترمذي وابن ماجه] - [سنن الترمذي: 2308]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از هانیء غلام آزاد شده ی عثمان رضی الله عنه روایت است که می گوید: چون عثمان بر قبری می ایستاد چنان گریه می کرد که ریشش خیس می شد؛ به وی گفته شد: در مورد بهشت و جهنم سخن می گویی و گریه نمی کنی اما در این مورد چنین گریه می کنی؟ وی گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:
«إِنَّ القَبْرَ أَوَّلُ مَنْزِلٍ مِنْ مَنَازِلِ الآخِرَةِ، فَإِنْ نَجَا مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَيْسَرُ مِنْهُ، وَإِنْ لَمْ يَنْجُ مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَشَدُّ مِنْهُ». «قبر اولین منزل از منازل آخرت می باشد، اگر کسی از آن نجات یابد، نجات یافتن از منزل بعدی آسان تر است و هرکس از آن نجات نیابد، نجات یافتنش از منزل بعدی دشوارتر است».
[حسن] - [ترمذی و ابن ماجه روایت کرده] - [سنن ترمذی - 2308]

توضیح

وقتی امیرالمؤمنین عثمان بن عفان رضی الله عنه بر سر قبری می ایستاد، گریه می کرد تا اینکه اشک ریشش را خیس می کرد، به او گفته شد: بهشت و جهنم را یاد می کنید، پس از شوق به بهشت ​​و ترس از جهنم گریه نمی کنید! ولی از قبر گریه می کنید؟ فرمود: پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر داد که قبر اولین مرحله آخرت است، پس اگر کسی در آن نجات یافت مراحل بعدی آسانتر از آن است، و اگر از عذاب او نجات نیافت؛ عذاب بعد از آن شدیدتر از آنچه در آن است می باشد.

از فوائد حدیث

1. بیان ترس که عثمان رضی الله عنه از الله متعال داشت با اینکه از مژده دهنده گان به بهشت بود.
2. مشروعیت گریه هنگام یادآوری وحشت قبر و قیامت.
3. اثبات نعمت ها و عذاب قبر.
4. هشدار از عذاب قبر.