حديث: لَمْ يَكُنْ فَاحِشًا وَلَا مُتَفَحِّشًا وَلَا صَخَّابًا فِي الْأَسْوَاقِ، وَلَا يَجْزِي بِالسَّيِّئَةِ السَّيِّئَةَ وَلَكِنْ يَعْفُو وَيَصْفَحُ». رسول الله صلی الله علیه وسلم نه بد دهان بود و سخن زشتی می گفت و نه دشنام دهنده و ياوه گو؛ و نه در کوچه و بازار اهل هياهو؛ و بدی را با بدی جواب نمی داد، بلکه می بخشید و گذشت می کرد

عَن أَبي عَبْدِ اللهِ الْجَدَلِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ عَائِشَةَ أُمِّ المؤْمنينَ رَضيَ اللهُ عنها عَنْ خُلُقِ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ:
لَمْ يَكُنْ فَاحِشًا وَلَا مُتَفَحِّشًا وَلَا صَخَّابًا فِي الْأَسْوَاقِ، وَلَا يَجْزِي بِالسَّيِّئَةِ السَّيِّئَةَ وَلَكِنْ يَعْفُو وَيَصْفَحُ.
[صحيح] - [رواه الترمذي وأحمد] - [سنن الترمذي: 2016]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از ابوعبدالله جَدَلی روایت است که می گوید: از عایشه ام المؤمنین رضی الله عنها در مورد اخلاق و رفتار رسول الله صلی الله علیه وسلم سوال کردم که فرمود:
«لَمْ يَكُنْ فَاحِشًا وَلَا مُتَفَحِّشًا وَلَا صَخَّابًا فِي الْأَسْوَاقِ، وَلَا يَجْزِي بِالسَّيِّئَةِ السَّيِّئَةَ وَلَكِنْ يَعْفُو وَيَصْفَحُ». رسول الله صلی الله علیه وسلم نه بد دهان بود و سخن زشتی می گفت و نه دشنام دهنده و ياوه گو؛ و نه در کوچه و بازار اهل هياهو؛ و بدی را با بدی جواب نمی داد، بلکه می بخشید و گذشت می کرد.
[صحیح] - [ترمذی و احمد روایت کرده] - [سنن ترمذی - 2016]

توضیح

ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها در مورد اخلاق رسول الله صلی الله علیه وسلم پرسیده شد و ایشان فرمودند: اینکه عادت فُحش و قُبح در اقوال و افعال خود نداشت، سخن زشت و بدی نمی گفت و دشنام دهنده و بددهان نبود و از روی بدخلقی صدایش را در بازارها بلند نمی کرد و فریاد نمی کشید و هیاهو به راه نمی انداخت، بلکه با مردم نرم خو و مهربان بود و چون کسی به او بدی می کرد، پاسخش را با بدی نمی داد، بلکه ظاهراً گذشت نموده و چشم پوشی می کرد.

از فوائد حدیث

1. بیان اخلاق والای پیامبر صلی الله علیه وسلم و دوری ایشان از اخلاق مذموم.
2. تشویق به اخلاق نیکو و دوری از اخلاق بد.
3. نکوهش سخنان زشت و سخنان ناپسند.
4. نکوهش بلند کردن صدا و فریاد زدن بر سر مردم.
5. تشویق به پاسخ بدی به نیکی، و گذشت و بخشش.