Hadith: “ਸੋਨਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ, ਚਾਂਦੀ ਚਾਂਦੀ ਨਾਲ, ਗੇਹੂੰ ਗੇਹੂੰ ਨਾਲ, ਜੌ ਜੌ ਨਾਲ, ਖਜੂਰ ਖਜੂਰ ਨਾਲ, ਨਮਕ ਨਮਕ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ-ਬਰਾਬਰ, ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਤੋਲ ਨਾਲ, ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਕਿਸਮਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਚਾਹੋ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਕਰੋ, ਬਸ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।”

عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ رَضيَ اللهُ عنهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«الذَّهَبُ بِالذَّهَبِ، وَالْفِضَّةُ بِالْفِضَّةِ، وَالْبُرُّ بِالْبُرِّ، وَالشَّعِيرُ بِالشَّعِيرِ، وَالتَّمْرُ بِالتَّمْرِ، وَالْمِلْحُ بِالْمِلْحِ، مِثْلًا بِمِثْلٍ، سَوَاءً بِسَوَاءٍ، يَدًا بِيَدٍ، فَإِذَا اخْتَلَفَتْ هَذِهِ الْأَصْنَافُ، فَبِيعُوا كَيْفَ شِئْتُمْ، إِذَا كَانَ يَدًا بِيَدٍ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1587]

Translation Needs More Review.

ਉਬਾਦਾ ਬਿਨ ਸਾਮਿਤ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਸੂਲ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
“ਸੋਨਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ, ਚਾਂਦੀ ਚਾਂਦੀ ਨਾਲ, ਗੇਹੂੰ ਗੇਹੂੰ ਨਾਲ, ਜੌ ਜੌ ਨਾਲ, ਖਜੂਰ ਖਜੂਰ ਨਾਲ, ਨਮਕ ਨਮਕ ਨਾਲ ਬਰਾਬਰ-ਬਰਾਬਰ, ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਤੋਲ ਨਾਲ, ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਕਿਸਮਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਚਾਹੋ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਕਰੋ, ਬਸ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।”
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 1587]

Explanation

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਛੇ ਰਿਬਵੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਵਾਜ਼ਿਹ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਹਨ: ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਗੇਹੂੰ, ਜੌ, ਖਜੂਰ ਅਤੇ ਨਮਕ। ਜੇ ਇਹ ਇਕੋ ਹੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੋਣ, ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਚਾਂਦੀ ਚਾਂਦੀ ਨਾਲ ਵੇਚਣਾ... ਤਾਂ ਦੋ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਨ: ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਰਤ: ਜੇ ਵਜ਼ਨ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਤੇ ਚਾਂਦੀ, ਤਾਂ ਵਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰੀ ਹੋਵੇ; ਅਤੇ ਜੇ ਪੈਮਾਣੇ ਨਾਲ ਤੌਲੀ ਜਾਂਦੀ ਚੀਜ਼ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ ਗੇਹੂੰ, ਜੌ, ਖਜੂਰ ਅਤੇ ਨਮਕ, ਤਾਂ ਪੈਮਾਣੇ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰੀ ਹੋਵੇ। ਦੂਜੀ ਸ਼ਰਤ: ਵਿਕਰੇਤਾ ਕੀਮਤ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਏ ਅਤੇ ਖਰੀਦਾਰ ਸਮਾਨ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਏ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਖਰੀਦ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਦੀ ਮਜਲਿਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਵੇ। ਅਗਰ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੋਣ, ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਚਾਂਦੀ ਨਾਲ ਵੇਚਣਾ ਜਾਂ ਖਜੂਰ ਗੇਹੂੰ ਨਾਲ ਵੇਚਣਾ, ਤਾਂ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਇਕ ਹੀ ਸ਼ਰਤ ਨਾਲ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ: ਕਿ ਵਿਕਰੇਤਾ ਕੀਮਤ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਏ ਅਤੇ ਖਰੀਦਾਰ ਸਮਾਨ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਏ, ਉਹ ਵੀ ਖਰੀਦ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਦੀ ਮਜਲਿਸ ਵਿੱਚ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਬਾਤਲ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਰੇਤਾ ਤੇ ਖਰੀਦਾਰ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰਾਮ ਰਿਬਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

Benefits from the Hadith

1. ਰਿਬਵੀ ਅਮਵਾਲ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਦਾ ਬਿਆਨ:
2. ਰਿਬਾ ਵਾਲੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ:
3. ਕਾਗਜ਼ੀ ਨੋਟਾਂ (ਨਕਦ ਪੈਸੇ) ਦੀ ਰਿਬਾ ਵਿੱਚ ਹਾਲਤ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਵਰਗੀ ਹੀ ਹੈ।
4. ਛੇ ਰਿਬਵੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ:
5. 1. **ਇਕੋ ਕਿਸਮ ਦਾ ਰਿਬਵੀ ਨਾਲ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ** (ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ, ਖਜੂਰ ਖਜੂਰ ਨਾਲ):
6. * ਦੋ ਸ਼ਰਤਾਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਨ:
7. * ਵਜ਼ਨ ਜਾਂ ਪੈਮਾਣੇ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰੀ।
8. * ਖਰੀਦ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਦੀ ਮਜਲਿਸ ਵਿੱਚ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਕਬਜ਼ਾ।
9. 2. **ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਰਿਬਵੀ ਨਾਲ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਪਰ ਇਕੋ ਹਾਲਤ ਨਾਲ** (ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਚਾਂਦੀ ਨਾਲ, ਗੇਹੂੰ ਜੌ ਨਾਲ):
10. * ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸ਼ਰਤ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ:
11. * ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਕਬਜ਼ਾ।
12. * ਵਜ਼ਨ ਜਾਂ ਪੈਮਾਣੇ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ।
13. 3. **ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਰਿਬਵੀ ਨਾਲ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ** (ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਖਜੂਰ ਨਾਲ ਵੇਚਣਾ):
14. * ਨਾ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਕਬਜ਼ਾ ਲਾਜ਼ਮੀ।
15. * ਨਾ ਵਜ਼ਨ ਜਾਂ ਪੈਮਾਣੇ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰੀ ਲਾਜ਼ਮੀ।
16. ਗੈਰ-ਰਿਬਵੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਰਿਬਵੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਦੂਜੀ ਗੈਰ-ਰਿਬਵੀ, ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥ ਕਬਜ਼ਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਬਰਾਬਰੀ; ਜਿਵੇਂ ਸੋਨਾ ਨਾਲ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚਣਾ।